Daily Archives: Oktober 12, 2009

Vroeger was het beter

 

In Leipzig zijn dezer dagen herdenkingen geweest van de demonstraties die zo’n twintig jaar geleden het proces inluidden dat tot de val van de Berlijnse Muur en het verdwijnen van de DDR leidde. Het laten samensmelten van de twee staten was, gezien het verschil in economische ontwikkeling en in maatschappelijke structuren, een enorme prestatie. Natuurlijk ging het niet zonder problemen en tegenslagen. En hoewel veel mensen in het Oosten het nu heel veel beter hebben dan destijds, wordt er door bepaalde groepen geklaagd dat het vroeger in de DDR veel beter was.  Er is bij velen een soort gevoel ontstaan dat aangeduid wordt met de term ‘ostalgie’.  Daarnaast is er een nieuwe generatie aan het opgroeien die maar nog nauwelijks iets van de historische omstandigheden van twintig jaar geleden weten. (Heel wat jongelui die in de voormalige DDR wonen denken dat ‘de muur’ ooit door de westerse geallieerden was gebouwd!)

 

Het is een bekend verschijnsel dat mensen, als ze op het heden letten, vooral de nare dingen en problemen zien, maar terugkijkend naar het verleden met nostalgie terugkijken op al die mooie, gezellige dingen van vroeger. Oudere mensen kunnen met weemoed praten over de tijd waarin het leven nog niet zo jachtig was. Dat was de tijd dat je je achterdeur nog niet op slot hoefde te doen uit vrees voor inbrekers en er nog postkantoren waren in elk dorp. Het was de tijd dat gezinnen samen gezellig mens-erger-je-niet en halma speelden in plaats van passief met een zak chips voor de tv met zijn banale vertier te hangen. En het is opmerkelijk dat jongeren vaak heel weinig van dat verleden weten en hoe vertekend hun beeld daarvan is.

 

Je ziet dat ook in de kerk. Veel mensen zijn ontevreden met de kerk van nu. Het is te vrijzinnig, te oppervlakkig. De normen en waarden zijn zoek. De oude waarheden worden niet meer gepredikt en de ijver voor zendingswerk is verdwenen. Vroeger was dat heel anders. Toen wist men wat men geloofde. Men had er wat voor over! Toen werden mensen die in de fout gingen meteen tot de orde geroepen. Toen werd er fatsoenlijk gepreekt en dwongen de predikanten respect af.  En vooral: toen werd ‘de leer’ zuiver verkondigd en was er eenduidigheid over wat de kerk geloofde.

 

Helaas lijden veel oudere kerkleden aan een selectief geheugen en is er bij veel jongeren een schrijnend gebrek aan kennis van hoe het verleden eruit zag. Enig speurwerk brengt je al snel tot de conclusie dat bij alle uiterlijke verschillen er een basale overeenkomst is tussen vroeger en nu. Nu zijn en goede en minder goede dingen in de kerk. Dat was vroeger ook zo. Nu wordt er over veel dingen verschillende gedacht en dat was vroeger ook al het geval. Vroeger waren er veel fijne, hartelijke mensen in de kerk, die hun geloof metterdaad uitleefden en dat is, goddank, nu nog steeds zo.

 

De reden is simpel: De kerk was, is en blijft tegelijkertijd een ‘gemeenschap van heiligen’ en een school voor zondaars. En dat komt omdat wij allemaal—om een woord van Luther the citeren—semper iustus et peccator zijn. Met die mooie Latijnse term bedoelde hij dat elk mens tegelijkertijd een zondaar is en iemand die door Gods genade gerechtvaardigd is. Dat resulteert er enerzijds in dat de kerk nooit volmaakt is of zal worden. Maar het betekent ook dat dit geen reden tot nostalgisch achteromkijken of pessimisme is!