Ik hoop vandaag de laatste hand te leggen aan de nieuwe vertaling van een boekje van Ellen White dat de Nederlandse Adventkerk binnenkort hoopt uit te geven. Het verscheen al eerder in het Nederlands, maar de taal van die versie was zo langzamerhand dusdanig antiek dat er wel een her-taling moest komen. Het gaat om het boekje Thoughts from the Mount of Blessing. De Nederlandse titel was Gedachten van de Berg der Zaligspreking. Voorlopig heb ik als werktitel voor de nieuwe uitgave gekozen: Christen zijn op de manier van Jezus. Maar dat ligt nog niet vast!
Het was best een lastige klus, want het blijft moeilijk om iets dat rond 1895 werd geschreven weer te geven in de taal die we anno 2009 in ons land gebruiken. Daarbij komt dat de vertaler niet al te vrij kan vertalen, omdat het om een product van Ellen White gaat en, zoals bekend, vinden adventisten dat haar teksten van een bijzondere aard zijn en dat alle zorgvuldigheid is geboden bij het precies weergeven van wat zij schreef.
Het boekje biedt een tekst-voor-tekst commentaar op de zogenaamde bergrede—de toespraak die Jezus hield waarin hij de beginselen van zijn koninkrijk uiteen zette. (Die zin geeft al meteen aan waarmee je als vertaler te maken krijgt. Is er een ander woord voor ‘bergrede’? En wat is nou precies het ‘koninkrijk’ van Jezus?). Het is een boekje dat een totaal andere geest ademt dan bijvoorbeeld de reeks van Ellen White’s boeken met adviezen over allerlei levensgebieden die met ‘Getuigenissen’ (Testimonies) worden aangeduid. Het ademt eerder de atmosfeer van ‘De Weg naar Christus’.
Het doet de vraag rijzen: Wat is inspiratie precies? Als we uitgaan van de gedachte dat Ellen White op de een of andere manier geïnspireerd werd bij het schrijven van haar boeken (op een manier die niet te vergelijken is met de inspiratie die ik nodig heb als ik een weblog schrijf), betekent dat dan dat haar commentaar op de ‘bergrede’ van groter waarde is dan de uitleg van het bijbelcommentaar en van vaktheologen?
Wat je, als je zo intens met deze tekst bezig bent geweest als ik tussen de bedrijven door in de afgelopen maanden was, op zijn minst moet concluderen is dat het wel heel bijzonder is dat een vrouw die vrijwel geen formeel onderwijs had genoten in staat was om een zo indringend boekje te schrijven dat je ‘pakt’ op een manier als dit geschrift doet. Wat is inspiratie? ‘The proof of the pudding is in the eating’.
Er valt ongetwijfeld meer te zeggen over de inhoud van de ‘bergrede’, maar dit commentaar blijft heel bijzonder. Het is niet diepgaand theologisch. Het bespreekt niet de nuances van de oorspronkelijke Griekse woorden en kent geen voetnoten. Maar het heeft nog steeds een boodschap die je heel veel stof tot denken geeft. En dat is uiteindelijk wat je van een ‘profeet’ verwacht.
Straks lees ik de laatste 30 bladzijden nog een keer. Daarna laat ik het een maandje rusten en dan ga ik er, nadat ik er wat afstand van heb genomen, nog een keer met een stofkam doorheen, voordat het naar de drukker gaat. Maar nu heb ik aanstonds na mijn ontbijt eerst een belofte in te lossen aan het Nederlandse ADRA-kantoor: het schrijven van een artikeltje voor de nieuwe ADRA-Update en vervolgens moet er nog wat worden bijgeschaafd aan de preek van morgen. En dan kan ik vanaf maandag full speed verder met mijn aandeel in een project voor de Review en Herald: kanttekeningen bij de boeken Lucas en Handelingen, bestemd voor een zgn. Resource Bible, die medio volgend jaar moet verschijnen. Ja, en ik moet vandaag ook nog zelf koken, want mijn vrouw is een paar dagen naar Zweden vanwege de tweede verjaardag van onze kleindochter. Het wordt spinazie, want ik heb in het vriesvak van de koelkast een restje ontdekt en dat is dan alleen een kwestie van opwarmen!