Daily Archives: December 17, 2009

Deconstructie

 

Ik heb de krant inmiddels gerecycled en dus kan ik het bericht van ruim een week geleden niet meer woordelijk citeren. Maar het kwam erop neer dat bij een recent onderzoek bij een van de behoudende gereformeerde gezindten in ons land weer eens bevestigd werd dat geloof en gedrag vaak twee nogal verschillende dingen zijn.

 

Bij het onderzoek waarover werd bericht bleek dat een stevig percentage van de jongeren van de betreffende kerkgemeenschap nog onvertogen orthodox is in de leer. Ze houden vast aan het standpunt dat de gehele bijbel betrouwbaar is. Dat betekent voor hen dus ook dat de aarde en alles daarop zo ongeveer 6000 jaar terug in zes dagen werd geschapen.  Ook ten aanzien van andere kerkelijke dogma’s bewandelen de meesten de aloude paden en wijken zij sterk af van wat hun leeftijdsgenoten in het algemeen denken.

 

Maar dat verschil tussen deze vrome jongeren en hun “wereldse” peers valt voor een heel groot deel weg als het gaat om de manier waarop ze met praktische zaken omgaan, of het nu gaat om seks vóór het huwelijk of samenwonen, alcohol en drugs, of om wat ze lezen beluisteren en bekijken. En ook blijkt er op die punten niet veel verschil te zijn tussen “vrome” jongeren die wel, en hen die niet geregeld een plaats geven aan gebed en Bijbellezen.

 

Ik ben erg benieuwd naar de resultaten van het onderzoek dat niet zo lang geleden in een flink aantal landen onder de adventistische jeugd werd gehouden, maar waarvan de resultaten nog steeds niet zijn gepubliceerd. Ik heb een bang vermoeden dat het plaatje er niet zo veel anders uit zal zien.

 

Natuurlijk moet je erg voorzicht zijn met het trekken van conclusies uit incidenten die je tegenkomt of gesprekken die je zo van tijd tot tijd met zowel jongeren als wat ouderen hebt. Ik sta dan toch wel regelmatig verbaasd hoe ook “in onze kring” geloofsinhoud en gedrag uiteen kunnen lopen. 

 

Op aanraden van een jonge collega heb ik zojuist een boek gelezen dat de intrigerende titel heeft: What Would Jesus Deconstruct?  Degenen die het een en ander gelezen hebben over de achtergronden van het postmoderne denken weten dat “deconstructie” een van de sleutelwoorden is van het postmoderne jargon. Postmoderne mensen vermoeden dat de dingen vrijwel altijd anders zijn dan zoals ze worden gepresenteerd. In plaats van dat je alle gangbare ideeën in je op moet zuigen en ze zo effectief mogelijk tot een groter geheel moet smeden, moet je ze ontleden en de onbewezen vooroordelen ervan blootleggen! Je moet ze uit elkaar trekken om te zien of er enige substantie is achter de façade van veel woorden.

 

De  schrijver van het boek (John D. Capulto, een Amerikaanse professor) betoogt dat de postmoderne denkers met hun nadruk op “deconstructie” aan christenen een heel nuttig instrument in handen hebben gegeven. Want, zegt hij, dat is wat Jezus altijd deed en wat ook wij zouden moeten doen: doordringen tot wat uiteindelijk de moeite waard is nadat we dikke lagen van menselijke hoogmoed en eigenbelang, van vooringenomen ideeën en manipulatie, hebben weggepeld. Dat vergt wel moed en vooral geduld, zegt hij, want het kan even duren voordat je wat ontdekt dat echte waarde heeft.

 

Het krantenbericht en het boek van Capulto sloten voor mij naadloos aaneen.  Correcte theologische opvattingen zijn niet onbelangrijk. Maar als iemand mij vraagt waarin ik geloof, moet ik ook toestaan dat de vrager mijn beweringen aan deconstructie onderwerpt en op zoek gaat naar wat er van echte waarde schuilt achter mijn mooie woorden. En als iemand mij vol vuur vertelt over het hemels heiligdom, over de profetieën van de Openbaring en de noodzaak van het vieren van de sabbat op de zevende dag van de week (om maar een paar dingen te noemen), mag ik, denk ik, mij ook aan de deconstructie-arbeid zetten om te ontdekken of ik alleen te maken heb met een aantal fraaie schillen, of dat er ook een kern te vinden is: een echt mens die oprecht, zij het met veel vallen en opstaan, een navolger is van de Man die ook wat het toepassen van deconstructie betreft het voorbeeld gaf.