Veel grenzen vervangen in Europa. Toen ik afgelopen vrijdag naar Litouwen vloog had ik mijn paspoort niet nodig—niet op Schiphol en niet in Vilnius. Een toen ik gisteravond met iemand meereed naar Riga, de hoofdstad van Letland, was er geen grenspost meer tussen deze twee Baltische landen. Nog maar een paar jaar geleden was daar een heel serieuze grens, waar je soms een flinke tijd moest wachten. Nu kun je zo doorrijden , net als tussen Nederland en België.

 

Ook in andere opzichten vervangen de grenzen. Een paar uurtjes geleden heb ik even vanuit mijn hotelkamer geskypt met mijn vrouw. Zoiets is nu de gewoonste zaak van de wereld en het is nog gratis ook. Ik had zaterdag een probleem met mijn laptop. De kabel met het kleine kastje (geen idee hoe zo’n ding heet) waarmee ik mijn accu moet laden was op de een of andere manier defect geraakt. Dat was lastig, want ik ben bezig met een drietal bijeenkomsten voor predikanten in de verschillende Baltische staten en gebruik daarbij power point presentaties—in totaal zo’n 19, verdeeld over zes dagen. Wat te doen? Ik stuurde een mailtje aan mijn computer-knappe zoon in Zweden. Een half uurtje later had ik een sms’je van hem met de naam en het adres van twee computerwinkels in de buurt waar ik vertoefde, die spullen moesten hebben voor Acer-computers, compleet met openingstijden. De informatie bleek perfect te kloppen.

 

Ook andere dingen wijzen erop dat grenzen vervagen. Toen ik zojuist een wandeling maakte door het centrum van Riga, zag ik hoe op een plein een kermis wordt opgebouwd. Waarom men een kermis zou willen houden terwijl er nog bergen sneeuw liggen en de temperatuur nog beneden het vriespunt is, is mij een raadsel. Maar wat mij nog meer verbaasde was dat de trucks waarop de kermisattracties werden vervoerd allemaal Nederlandse kentekens hebben! Gaan de Nederlandse kermisexploitanten nu de grenzen over en zorgen wij Nederlanders inmiddels voor het amusement van de inwoners van Riga?

 

Maar er blijven grenzen. Ik ben me pijnlijk bewust van de taalbarrière tussen mij en mijn gehoor. Alleen onder de jongere predikanten zijn er enkelen die goed Engels spreken en verstaan. Maar ook de mensen van Litouwen, Letland en Estland kunnen elkaar met geen mogelijkheid verstaan. Vaak moeten zij zich van het Russisch bedienen om met elkaar te kunnen communiceren, want alleen de kennis van de taal van de zeer impopulaire voormalige Russische bezetter heeft men veelal gemeen.

 

Andere grenzen zijn misschien nog formidabeler, namelijk die tussen verschillende mentaliteiten. Dat bleek zowel in Litouwen als in Letland uit een opmerking die ik maakte over Harry Potter. Ik suggereerde dat ouders er goed aan zouden doen tenminste één Harry Potter boek te lezen en dat het voor predikanten ook geen kwaad kon dat te doen. Want, zo gaf ik aan, het is belangrijk om te weten wat er zoals door jongelui wordt gelezen en hoe hun wereld eruitziet. Ik had weinig tegendraadse reacties verwacht, maar er waren diverse uiterst kritische reacties, zo in de trant van: ‘De Harry Potter boeken zijn duivels; ze leiden de kinderen naar de wereld van het occultisme; hoe kan ik iemand aanbevelen dat ze dit soort boeken zouden lezen?‘ Van dat soort opmerkingen sta ik nog wel even te kijken. Dan blijkt er opeens toch wel een heel stevige grens tussen mijn wereld en die van heel wat van mijn collega’s in de Baltische landen. Ik ben bang dat het nog wel een aantal jaartjes zal duren eer we, ook wat dit soort dingen betreft, in dezelfde wereld leven.

 

Tussen haakjes: Ik heb alleen het eerste deeltje van de Harry Potterserie gelezen (en niet eens helemaal, want het boeide me niet echt). Maar ik vind nog steeds dat we wel op de hoogte moeten zijn van een dergelijk verschijnsel als we zinnig met de (jongere) mensen om ons heen willen kunnen communiceren. Misschien moet ik me ook maar eens op de hoogte stellen van de hype rond Justin Bieber!