Daily Archives: Augustus 3, 2011

Boven de boomgrens

 

Op maandag ging ik naar de uitvaartdienst en begrafenis van de vader van twee bevriende collega’s.  Het was een mooie, indrukwekkende gebeurtenis. Niet vanwege grote aantallen bezoekers of de imposante muzikale omlijsting van de dienst, of de sfeer van een historisch kerkje. Maar vanwege heel andere dingen. Vanwege de warmte waarmee het verhaal werd verteld van die 94-jarige bijzondere vader en grootvader. Ook vanwege de woordkunst van allen die het woord voerden. (Dat mag je verwachten als er drie dominees bij betrokken zijn. En als collega-dominee is er dan bij mij ook onwillekeurig een professionele belangstelling: hoe zeggen zij het?) Het was vooral een fijne gebeurtenis vanwege de manier waarop het geloof van de overledene en van degenen die afscheid van hem namen alles doortrok. Hier was geen geloof aan het woord dat overal een antwoord op weet en alle geheimen van de dood kent, maar dat erop vertrouwt dat er een God is die zich op de een of andere manier over ons ontfermt.

 

Wie mijn vorige blog heeft gelezen weet dat ik de monumentale Vasalis-biografie onder handen had. Ik heb het boek inmiddels uit en het heeft me in een aantal opzichten diep getroffen. Ik moest er de afgelopen dagen steeds weer aan denken hoe Vasalis haar hele leven intens nadacht en schreef over de dood. In verschillende van haar gedichten is sprake van een intens doodsverlangen. Maar later in haar leven, naarmate zij ouder wordt, neemt dat verlangen naar de dood af. Zij is niet bang voor de dood, schrijft ze, maar de dood heeft toch zijn charme voor haar verloren. Want, zegt ze, ik heb intussen te veel mensen dood zien gaan en heb daarbij ook heel wat keren de lelijke kanten van de dood gezien. Ondanks de prachtige woorden waarin ze haar gedachten en gevoelens weet te verpakken, is haar visie op het einde van de mens, uiteindelijk bijzonder schraal. Voor wie uit dit leven vertrekt is het, volgens haar, over en uit.

 

Ik moest steeds weer denken aan het schrille contrast tussen de woorden van Vasalis en de visie op leven en dood die de begrafenis van afgelopen maandag kenmerkte en hoeveel rijker de woorden waren die ik daar hoorde in vergelijking tot de verzen van Vasalis. Maar daar moet ik wel aan toevoegen dat Vasalis op een gegeven moment een beeld van de dood gebruikt, dat me bij zal blijven. Zij vergelijkt het ouder worden met boven de boomgrens komen. Als je oud wordt zie je hoe langzaam maar zeker de bomen om je heen uitdunnen, totdat je uiteindelijk nog eventjes bijna alleen of helemaal alleen in de leegte staat. Je hoort het vaak van mensen die heel oud worden: al mijn vrienden zijn inmiddels dood. En op de begrafenis van zulke mensen kom je dan ook de vrienden van hun kinderen tegen, maar niet de vrienden van  de man of vrouw die wordt weggebracht.

 

Dit stukje klinkt misschien als een wat triest verhaal, maar zo is het niet bedoeld. Trouwens, deze week heeft duidelijk ook zijn vrolijke kanten. Zondag bezochten we met vrienden de stad Antwerpen en als je na flink te hebben bijgepraat en een bezoek aan een splinternieuw museum (MAS – Musem aan de Stroom) de dag afsluit met een pizza op een gezellig terras langs de Antwerpense Grote Markt, dan kan zo’n dag niet meer stuk. 

 

En vandaag is mijn vrouw jarig. En zo’n dag is bij uitstek een dag om het leven te vieren. En gelukkig is de boomgrens nog niet direct in zicht.