Met enige regelmaat valt ook in Zeewolde de gratis Hardewijker Courant in de bus. Zo ook vandaag. Met enige ontsteltenis las mijn vrouw een artikeltje over de bezuinigen die in Harderwijk zullen worden doorgevoerd met betrekking tot de openbare bibliotheek en met de nodige verontwaardiging in haar stem werd ik tijdens het theedrinken van dit schandaleuze feit in kennis gesteld. De bibliotheek moet naar een kleinere locatie en het boekenbezit zal worden teruggebracht tot ongeveer 35 procent van wat het nu is. Want de gemeente Harderwijk heeft niet genoeg geld om op de huidige basis door te gaan.

Het is maar een klein, plaatselijk berichtje te midden van een stroom van mededelingen over bezuinigingsmaatregelen. Alles moet er aan geloven. Kunst en cultuur worden niet gespaard. De zorgsector moet inleveren. De eigen bijdragen aan de ziektekostenverzekeringen moeten omhoog. Op het onderwijs moet worden bezuinigd. De sociale werkplaatsen moeten in hun huidige vorm verdwijnen. Het aantal ambtenaren moet drastisch omlaag. Er is door de overheid al heel veel aangekondigd en in werking gezet. En ongetwijfeld zal het beraad in het Catshuis—als het slaagt—een nieuwe reeks bezuinigingen opleveren. Want het begrotingstekort moet tot onder de drie procent worden teruggebracht. In de middeleeuwen wat het adagia: Deus vult—God wil het. Nu lijkt het, alsof het allesbeheersende uitgangspunt is: Brussel wil het.

Ik ben blij dat ik geen politicus ben en moet meebeslissen over deze extreem moeilijke materie. Dat er maatregelen nodig zijn, is duidelijk. Maar welke? We hebben jarenlang als gemeenschap boven onze stand geleefd en dat breekt ons nu op. Maar, zo denk ik dan met mijn beperkte economisch inzicht, een tekort van drie procent is toch nog steeds een levensgroot probleem, of niet? Hoe kan het op den duur goed gaan als je steeds maar 103 euro blijft uitgeven terwijl je maar 100 euro binnenkrijgt?

Zouden de vraag echter niet andere moeten stellen: Is de huidige situatie in feite niet in de eerste plaats een moreel en niet een economisch probleem? Het zou er in de wereld, inclusief Nederland, heel anders uitzien, als er minder geweld en criminaliteit was, zodat er op politie, op de rechterlijke macht en op gevangenissen zou kunnen worden bespaard. Het zou de kosten voor de gezondheidszorg aanzienlijk beperken als we verslavingen, alcoholgebruik en het fast food-verschijnsel zouden kunnen terugdringen. Het zou enorme bedragen sparen als we minder zouden behoeven uit te geven aan leger en wapentuig. Allerlei gigantisch kostenposten ontstaan omdat belangrijke morele normen op grote schaal worden overtreden.

En zou het begrotingstekort niet redelijk snel opgelost zijn als iedereen eerlijk zijn belasting zou betalen en als mensen niet langer misbruik zouden maken van sociale voorzieningen? En is het echt zo onredelijk—zoals velen denken—dat degenen die heel veel verdienen meer belasting zouden betalen? En dat de hypotheekaftrek wordt beperkt voor mensen die zich hele dure huizen kunnen veroorloven? Het is toch immers een moreel principe dat de sterkste schouders bereid moeten zijn om solidair te zijn met anderen en daarom de zwaarste lasten moeten dragen?

Eigenlijk hoop ik dat het overleg in het Catshuis mislukt en dat er weer ruimte komt voor een ander soort politiek—een politiek die vooral geïnspireerd wordt door christelijke sociale principes, al dan niet via christelijke politieke partijen. De moraal moet weer de boventoon gaan voeren, ook in de discussie over onze economie.

Christenen moeten bij de discussie over hervormingen en bezuinigingen een veel duidelijker geluid laten horen dan nu het geval is. Zij moeten de waarden van het evangelie verdedigen, in plaats van populistische gedogers naar de mond praten. Ik ben steeds weer verbaasd over het feit dat zoveel christenen zich zo ‘rechts’ opstellen. Ik ontmoet dat tot mijn schrik ook vaak in de kerkgemeenschap waarvan ik deel uitmaak. Grenzen overstijgende medemenselijkheid, prioriteit voor de zorg voor mensen in de marge, en aandacht voor de ideële aspecten van het leven staan voor de christen, dunkt mij, bovenaan. En als er dan wat minder asfalt is, en er wat minder nieuwe straaljagers worden gekocht, en de BTW een procentje omhoog moet, dan is dat toch geen te hoge prijs? Christenen in de adventistische traditie zouden eigenlijk vooraan moeten staan bij het verdedigen van de elementen die heel direct te maken hebben met waarden waarop adventisten steeds de nadruk hebben gelegd: zorg, onderwijs, hulp aan mensen in nood, zorg voor de planeet en goed rentmeesterschap.