Vrienden in het prachtige Belgische Gent hadden ons (mijn vrouw en ik) het afgelopen weekend ondergebracht in het plaatselijke Karmelietenklooster. Het klooster van deze oude bedelorde ligt weliswaar in het hartje van het oude Gent, maar vormt niettemin een oase van rust.

Op de website van het klooster staat dat de paters Karmelieten nog steeds een levende gemeenschap vormen. Te oordelen naar de omvang van de statige gebouwen, de monumentale 18^e eeuwse kloosterkerk en de schitterende kloostertuin lijkt het allemaal zo op het oog inderdaad nog een ‘going concern’. Maar er is ook een andere kant. Van de eigenlijke kloostergemeenschap is niet veel meer overgebleven. Er wonen nog een zevental bejaarde paters in het klooster.

Het grootste deel van het complex is nu als ‘het Rustpunt’ in gebruik als conferentieoord. Na een ingrijpende renovatie biedt het prima faciliteiten.  Er zijn diverse ruimten om met groepen te vergaderen.  De Refter is een aangename ruimte geworden om te ontbijten.  Op de ‘patersgang’ wonen de overgebleven paters. Daarboven, in geriefelijke kamers langs de Eliagang, kunnen enkele tientallen gasten logeren. Voor ons was gedurende dit weekend een van die kamers gereserveerd.

Wie niet van rust en stilte houdt en niet een paar dagen zonder televisie kan moet ‘het Rustpunt’ mijden. Maar voor wie die rust juist wel een genot betekent is een verblijf hier een echte aanrader. Vooral geschikt voor wie bijvoorbeeld  een boek wil schrijven en een paar weekjes geconcentreerd wil nadenken en werken . . .

Het is een goede zaak dat de Gentse Karmelieten aan hun centrum een nieuwe  bestemming hebben weten te geven. Maar het stemde me tegelijkertijd ook triest. Van een idealistisch initiatief dat eeuwenlang aan heel veel mensen een diepe levensbestemming gaf en van een lange traditie om God intens te dienen is nauwelijks nog wat overgebleven.

De Karmelieten van Gent zijn bepaald niet de enigen die hun traditie met rasse schreden zien eindigen. Het is een ervaring die  dwars door alle geloofsgemeenschappen heen gedeeld wordt—ook binnen het Protestantisme en zelfs in de adventistische sfeer. Gemeenten die ooit bloeiden raken in verval en verdwijnen. Organisaties en vormen van geloofsbeleving en van dienstbaarheid raken in onbruik. Gebouwen moeten verkocht worden en de vraag rijst waar het afbraakproces zal eindigen.

Gebiedt de eerlijkheid niet te concluderen dat een groot deel van het probleem er uit bestaat dat de kerk zozeer aan de vormen is gehecht dat de inhoud dikwijls op de achtergrond is geraakt? Dat we er als christenen niet bijtijds in zijn geslaagd om nieuwe vormen te vinden om ons geloof te beleven en niet steeds tijdig weer nieuwe strategieën hebben bedacht om onze christelijke dienstbaarheid op een relevante manier zichtbaar te maken?

Helaas zijn er in alle geloofsgemeenschappen—inclusief de adventistische–te veel plaatsen waar een handjevol oudgedienden een traditie probeert vast te houden en verzuimd heeft om tijdig om te schakelen naar nieuwe vormen. Het resultaat is een steeds leger wordende paters-gang, met daarnaast een aantal activiteiten die uit de nood zijn geboren om het bestaan nog een tijdje te kunnen rekken. Het lijkt me dat we ons de les van de Karmelieten ter harte moeten nemen.