Tijdens een aanzienlijk deel van mijn kinderjaren en als een tiener, woonde ik  in een watermolen. Deze molen met zijn rieten dak, die rond 1630 werd gebouwd, zorgde er samen met tientallen andere watermolens voor dat het Schermeer van ongeveer 3.500 hectares werd droog gepompt en voortaan de vruchtbare Schermerpolder zou zijn. Je kon in zo’n molen wonen, op de begane grond waar een viertal kleine kamers waren–in totaal misschien zo’n 60 of 70 vierkante meter. Ons gezin bestond aanvankelijk uit drie volwassenen en vier kinderen. Wij waren vanuit het dorp waar we eerst woonden naar een molen verhuisd, omdat de huur erg laag was. Mijn vader leed aan een ernstige ziekte waardoor hij niet meer kon werken en we moesten leven van een minimale sociale uitkering. Dus goedkoop wonen was een vereiste.

Ik rijd tamelijk vaak langs ‘mijn’ molen en vrijwel altijd—of ik nu alleen ben of samen ben met familie of buitenlandse gasten–neem ik een paar foto’s. Die zien er altijd precies hetzelfde uit. Wanneer ik mijn twee zussen in Canada bezoek, zie ik een foto van ‘onze’ molen uitvergroot bij hen aan de wand. Jaren geleden was ik in een winkel in het stadje Holland (in de Amerikaanse staat Michigan), waar ik niet alleen kalenders zag met Nederlandse molens—met ‘onze’ molen op de voorkant. Maar ik ontdekte ook een legpuzzel van 1000 stukjes, van ‘mijn’ molen. Ik heb hem lange tijd bewaard, in het oorspronkelijke cellofaan en pas een paar jaar geleden kon ik ertoe komen hem aan iemand cadeau te geven.

Het is daarom misschien niet zo vreemd dat ik nog steeds grote belangstelling heb voor all mogelijke soorten windmolens. Maar ik moet mezelf er ook toe dwingen om niet alleen maar te zwelgen in nostalgische gevoelens en ook te denken aan de niet zo florissante realiteit. Vaak vergeet ik, als ik naar een foto van de molen kijk, hoe koud het was in de winter. En dan heb ik ook de neiging te vergeten dat we jarenlang ons drinkwater moest halen bij een boerderij die enkele honderden meters van ons verwijderd was; dat we geen elektriciteit hadden maar ’s avonds tevreden moesten zijn met het povere schijnsel van enkele olielampen, en dat we een buiten-wc hadden, boven de sloot. Als je ansichtkaarten ziet van de Hollandse windmolens lijkt het allemaal erg romantisch, maar ik kan iedereen verzekeren dat het niet erg comfortabel was om in te wonen!

Als er mensen in mijn kerk zijn die me vertellen dat we terug moeten keren naar het adventisme van het verleden, kan ik niets anders dan concluderen dat ze het slachtoffer zijn van een ongerechtvaardigde vorm van nostalgie. Het schijnt een nogal wijd verbreide menselijk gewoonte te zijn om heel selectief naar het verleden te kijken en er die dingen uit weg te zeven die niet zo positief waren. We hebben vaak een uitzonderlijk vermogen om dat soort dingen uit ons geheugen weg te drukken. Mensen die zeggen dat ze terug willen gaan naar de kerk van het verleden hebben gewoonlijk een heel sterk bewerkte versie van het verleden voor ogen, waaruit veel onplezierige aspecten zijn uitgevlakt.

Het verleden heeft heel veel dingen om aan te blijven denken. Er schuilt niets verkeerds in mijn regelmatige bezoeken aan ‘mijn’ molen en om steeds weer een paar foto’s te nemen. In zekere zin heeft die molen te maken met wie ik nu ben. Maar ik doe er goed aan ook af en toe stil te staan bij de grote nadelen van het wonen in een dergelijk bouwsel en om dankbaar te zijn dat ik nu over zoveel meer comfort mag beschikken.

Als mensen mij vertellen dat ze graag de kerk willen veranderen in wat die ooit in het verleden was, bedoelen ze gewoonlijk dat ze terug willen naar een nostalgische, ‘ge-photoshopte’ versie die ze zelf hebben gemaakt. Er zijn inderdaad heel veel elementen in ons gemeenschappelijk adventistisch verleden waarop we zuinig moeten zijn. Als we die kwijtraken lopen we de kans een groot deel van onze identiteit te verliezen. Maar als we erover nadenken (en erover lezen) ontdekken we ook al snel dat er aspecten zijn die niet de moeite van het behouden waard zijn. In feite hebben we heel wat redenen om dankbaar te zijn dat we een aantal van die dingen achter ons hebben gelaten!