Als ik in Zweden op bezoek ben bij mijn zoon en kleinkinderen (zoals deze week het geval was) verlopen mijn sabbatten zonder kerkgang. In de wijde omgeving van de plaats waar zij wonen is geen Adventgemeente te vinden. Ook afgelopen zaterdag moest ik het dus zonder kerkdienst doen. Maar dit keer ben ik in het weekend toch naar de kerk geweest, namelijk op zondag naar de dienst van de Zweedse (Lutherse) kerk, even buiten Kramfors,.

Mijn oudste kleindochtertje zong mee in het kinderkoor dat een belangrijk aandeel had in een speciale herfstdienst. Natuurlijk is het spannend om als ‘farfar’ (grootvader van vaders kant) bij zoiets aanwezig te kunnen zijn. En zo zat ik dus zondag j.l. op een van de tamelijk ongemakkelijke banken van het fraaie witte kerkje, uit het begin van de negeniende eeuw, even buiten Kramfors. Al heel vaak was ik er voorbij gekomen, maar nu zag ik het ook eindelijk eens van de binnenkant.

Het werd een boeiende ervaring. De Zweedse kerk was tot 2000 de Zweedse staatskerk. Tot die tijd werd iedere Zweed bij zijn geboorte automatisch lid van de staatskerk. Dat is dus nu niet meer zo. Door die verandering en de doorgaande secularisatie daalt het aantal kerkleden jaarlijks nu met ongeveer 1 procent.  Nog steeds is meer dan de helft van de Zweden lid van de Svenska Kyrka (Zweedse kerk), een Lutherse kerk die heel nauwe banden heeft met de Britse Anglicaanse Kerk. Maar met het kerkbezoek is het niet erg florissant gesteld. Twee (!) procent van de kerkleden kan als regelmatig kerkganger worden beschouwd.

De bevolking van Kramfors was zondag ook niet bepaald en masse komen opdagen voor de speciale dienst. Ik schat dat er ongeveer 150 mensen in de halfvolle kerk zaten. Wat daarbij meteen opviel was het aanzienlijke percentage buitenlanders.  Het was heel duidelijk: deze Zweedse kerk is (in elk geval in Kramfors) bezig een immigrantenkerk te worden van Eritreeërs, Afghanen, Iraniërs, Syriërs, Albanezen, enzovoort. De etnische shift in de kerk van Kramfors werd verder benadrukt door de doop die tijdens deze dienst plaatsvond: vier volwassenen en een kind—allemaal afkomstig uit Albanië—werden gedoopt. Ook al werden ze niet (op de bijbelse manier) ondergedompeld toch was het een aangrijpende gebeurtenis. Duidelijk werd door de predikant onderstreept dat de nieuw-gedoopten nu bij de kerk horen—niet alleen maar bij hun nieuwe geestelijke thuis in deze lokale kerkgemeente, maar bij alle mensen wereldwijd, die Christus als hun Heer belijden. Dat aspect werd bij veel dopen die ik de loop der jaren heb bijgewoond nogal eens vergeten. Door de doop wordt men ingelijfd in het lichaam van Christus, maar dat valt niet samen met één bepaald kerkgenootschap. (Hoewel dat ook weer niet wil zeggen dat de keuze van je kerk niet belangrijk is!)

Ook de viering van het avondmaal was onderdeel van de dienst. Het was duidelijk dat het een ‘open’ avondmaalsviering was en dus sloot ik mij  aan bij mensen die naar voren liepen naar de predikant die het (glutenvrije) brood in de handen van de communiegangers legde. Daarna doopten zij dit in de (alcoholvrije) wijn in de kelk die hen werd voorgehouden door twee dames die de predikant assisteerden. Ik aarzelde even of ik mij zou aansluiten, maar ik ging samen met mijn kleindochtertje, dat kennelijk, ondanks het feit dat zij nog net geen acht jaar is, ook welkom was. Vervolgens konden wij samen een kaars opsteken ter gedachtenis van iemand. Wij besloten een kaarsje te branden voor oma, die in Nederland was achtergebleven!

Was het een mooie dienst? Nee. Niet als je van plechtigheid en stilte houdt. Het was vaak wat rommelig en het duurde allemaal wel wat lang. Maar het was toch fijn om het te beleven.

Ik vroeg me wel af wat de toekomst voor deze plaatselijke kerkgemeenschap zal zijn. Zal de leegloop (omdat steeds meer Zweden wegblijven) worden gecompenseerd door de influx van buitenlanders? En hoe zullen die nieuwe leden de sfeer van de kerk veranderen? Ik kreeg de indruk dat de recente toestroom van buitenlanders op dit moment als alleen maar positief wordt gezien en dat men het met een zekere naïviteit ziet als welkome versterking—zonder ook de lange-termijn consequenties te overzien (van wat er bijvoorbeeld gaat gebeuren als de ‘echte’ Zweedse kerkgangers een minderheid zijn geworden).

Een ogenblikje speelde ik met de gedachte dat ik mij wellicht als consulent zou kunnen vestigen in Zweden. Mijn werk-achtergrond in diverse landen heeft me misschien wel wat ervaring gegeven die men hier in Kramfors (en elders) in Zweden zou kunnen gebruiken!

Maar ik ben inmiddels weer terug in Nederland en moet me gaan voorbereiden op een serie presentaties voor predikanten in Hongarije in begin november.  Ik ben echter wel van plan de volgende keer dat in Kramfors ben weer een kijkje te gaan nemen in de plaatselijke kerk en het proces daar enigszins te blijven volgen!