Ik herinner het me als de dag van gisteren.  Het was in 1986 tijdens een van mijn eerste ‘dienstreizen’ naar de Verenigde Staten. Ik logeerde in een gastenverblijf van Columbia Union College in Washington DC.  De dag tevoren had ik een boek gekocht dat me behoorlijk in de war bracht. Het heette Betrayal (Verraad). De ondertitel (The Shattering Sex Discrimination Case of Silver vs. Pacific Press Publishing Association) gaf aan dat het een beschrijving was van de achtergronden van een rechtszaak van een van de adventistische uitgeverijen in de VS tegen enkele vrouwelijke employés.

Het boek gaf een schokkend beeld van de arbeidsverhoudingen binnen dit kerkelijk bedrijf en van de absoluut en totaal onchristelijke manier waarop twee vrouwelijke employés (Merikay Silver en Lorna Tobler) werden behandeld. De manier waarop de leiding van deze kerkelijke instelling met deze kwestie omging, en waarop de Generale Conferentie (inclusief de president) reageerde, was zo ver beneden alle peil dat het me een aantal dagen kostte om mijn geestelijk evenwicht weer te hervinden. Hoe kon zoiets gebeuren in mijn kerk?!

Misschien ben ik wat meer gehard geraakt ten opzichte van dit soort gebeurtenissen, want het lezen van de biografie van Desmond Ford heeft nu niet eenzelfde soort impact. Maar toch raakt dit boek me ook dieper dan ik had vermoed. Ik wist van het bestaan van het boek en had het al een tijdje op mijn lijstje staan om te kopen en te lezen. Nu ik in Australië logeer kon ik het lenen van mijn gastheer en tussen onze toeristische activiteiten door heb ik het deze week gelezen. Het boek heet: Desmond Ford—Reformist Theologian, Gospel Revivalist en is geschreven door Milton Hook.  De schrijver maakt er geen geheim van dat hij een bewonderaar is van Ford, maar hoewel het boek wellicht geschreven is met een positief vooroordeel, is het zeer lezenswaard en biedt het een helder en gedetailleerd beeld van de problemen waarin Desmond Ford verzeild raakte.

Desmond Ford, een adventistisch predikant in Australië, ontwikkelde zich tot een van de prominente theologen van de Adventkerk. Hij was gedurende een reeks van jaren als docent verbonden aan Avondale College, zo’n 100 kilometer buiten Sidney. Daarnaast was hij een populaire schrijver en spreker in en buiten Australië. Vanaf het begin van zijn loopbaan kwam hij met leiders en kerkleden in aanvaring vanwege een aantal theologische inzichten die afweken van de traditionele adventistische leer.  Het ging vooral om zijn visie op rechtvaardiging door het geloof en de natuur van Christus en om zijn verzet tegen elke vorm van perfectionisme. Daarnaast was lang niet iedereen gelukkig met zijn benadering van de profetieën van Daniël en de manier waarop hij de traditionele visie op het hemels heiligdom in twijfel trok.

Ik moet eerlijk bekennen dat ik nooit zo erg opgewonden kon (en kan) raken over allerlei theologische controverses en dat ik me vaak nogal verbaas en erger over de felheid waarmee sommigen de Waarheid verdedigen. In de loop der jaren heb ik de indruk gekregen dat het adventisme in Australië bijzonder vatbaar is geweest voor intense theologische strijd. Misschien moet de commotie rond Ford vooral worden verklaard tegen deze achtergrond, terwijl de gelijktijdige toestanden rond Robert Brindsmead de sfeer verder vertroebelden. Misschien namen Desmond Ford en zijn tweede vrouw Gill ook vaak een veel te strijdlustige houding aan. Maar dat alles is geen excuus voor de ronduit kwaadaardige manier waarop Ford werd bestreden en voor alle politiek gemanoeuvreer dat hem uiteindelijk zijn baan en zijn geloofsbrieven als predikant kostten. De Ford-kwestie is een tragedie in de adventistische geschiedenis met een spoor van diep gekwetste slachtoffers die hun baan en dikwijls ook hun kerkelijk thuis en zelfs hun geloof verloren.

Het lezen van dit boek stemde me bepaald niet vrolijk. Fords theologische standpunten deel ik voor een groot deel en met mij zijn er talloos veel anderen die tot soortgelijke standpunten zijn gekomen (maar daar veiligheidshalve in de meeste gevallen niet al te veel ruchtbaarheid aan  geven). Het lezen van dit boek raakte me echter niet zo diep als destijds het verhaal van de twee werknemers van de Pacific Press. Ik besef nu waarschijnlijk meer dan toen dat de kerk maar al te vaak mensenwerk is, waarin menselijke normen en waarden (of het gebrek daaraan) de boventoon voeren. Toch is het belangrijk daar nooit te veel aan  te wennen, want de kerk moet immers laten zien dat de waarden van het evangelie uiteindelijk de richting bepalen.

Desmond Ford is nu hoogbejaard, maar nog steeds actief. Hij heeft nog steeds sterke banden met de kerk die hem de rug toe keerde en is ook nu nog een schrijver en spreker die veel adventisten inspireert met zijn evangelische boodschap van Gods genade. Het zou de kerk sieren als een weg kon worden gevonden om hem te rehabiliteren voordat zijn leven eindigt. Er zijn helaas nog geen tekenen die daarop wijzen, maar Ford weet ongetwijfeld dat hij ondanks alles door heel veel adventisten wordt gewaardeerd of zelfs bewonderd.