Vorige week nam ik gedurende een aantal dagen actief deel aan de tweejaarlijkse studieconferentie van adventistische theologen in Europa. Het congres met zo’n 75 deelnemers vond plaats in de gebouwen van de adventistische Friedensau Universiteit, in de omgeving van de stad Magdeburg. Het thema van het congres was ‘vrijheid’. Daarbij werd in dit Lutherjaar vooral de link gelegd naar het belangrijke geschrift van Luther over ‘de vrijheid van een christen’.
Een van de sprekers was dr. Zack Plantak, die sinds enige tijd theologie en ethiek doceert aan de Loma Linda Universiteit in de VS. Hij benadrukte in het eerste gedeelte van zijn lezing de realiteit van onze tijd waarin heel veel mensen zich niet vrij voelen maar lijden onder een drievoudige tirannie. Er is, zo zei hij, de tirannie van het verleden, namelijk de schuldgevoelens die ons vaak gevangen houden. De tirannie van het heden is onze egoïstische gerichtheid op onszelf. En, ten slotte, wordt ons onze vrijheid ontnomen door een vorm van tirannie die betrekking heeft op de toekomst, namelijk angst. Ik vermoed dat een aantal van Zacks gedachten binnenkort nog wel eens zullen terugkomen in een van mijn preken.
Het is ontegenzeggelijk waar dat angst voor de toekomst velen van ons in de ban houdt. Ouders maken zich constant zorgen over hun kinderen–en die zorg en angst dat het hen niet goed zal gaan houdt niet op op het moment dat ze zelfstandig zijn. Jongvolwassenen hebben allerlei angsten over hun toekomst–hun baan, hun huis, hun pensioen. Wie ouder begint te worden is bang om af te takelen en zijn mobiliteit (of zijn verstand ) te verliezen.
Maar helaas heeft onze vrees in veel gevallen niet alleen te maken met wat zou kunnen gaan komen, maar ook met het heden. En helaas komen we dat steeds meer tegen in de kerk–met name de Adventkerk. Het is triest om te moeten constateren dat we in veel opzichten te maken hebben gekregen met een angstcultuur.
Ik krijg talloze commentaren van lezers van mijn laatste boek (FACING DOUBT) die zeggen dat zij zich, wat hun twijfels en zorgen betreft, in mijn boek herkennen. Maar zij zeggen ook dat ze het heel moeilijk vinden om daarover met mensen om hen heen te praten. Ze zijn heel dikwijls bang dat ze, als zijn aangeven dat zij er op bepaalde punten een wat afwijkende mening op nahouden, niet langer in hun kerkelijke gemeente kunnen functioneren.
Kerkleden die niet tot het heteroseksuele deel van de mensheid behoren zijn vaak bang om openlijk over hun seksuele geaardheid te praten. Want in veel adventistische gemeenten betekent dat nog steeds dat je geen volwaardig lid kunt zijn of, in elk geval, niet voor aan ambt in aanmerking kunt komen.
Van veel adventistische academici hoor ik dat ze bang zijn dat hun academische vrijheid steeds verder wordt ingeperkt–en dat geldt vooral voor de theologen. Ze moeten zich precies houden aan de officiële standpunten en mogen de Bijbel maar op één manier benaderen. Wie dat niet doet loopt moet bang zijn om als ‘verdacht’ te worden gebrandmerkt en kan soms zelfs zijn baan verliezen.
Er zijn ook nogal wat personen in leidende kerkelijke functies die me vertellen dat ze heel voorzichtig moeten zijn in wat ze zeggen en bepaalde dingen maar beter helemaal niet kunnen zeggen, omdat ze anders in een kwaad daglicht komen te staan en hun (her)verkiezing voor hun functie op de tocht komt te staan.
Het is duidelijk dat dit een heel ongewenste toestand is. Bang moeten zijn is niet goed voor een mens. En het hoort niet bij het geloof van een christen en bij leven in een ‘gemeenschap’ van gelovigen. Het geloof van de christen is niet een leven van vrees maar van liefde. (Zie 1 Johannes 1:14: Volmaakte liefde drijft de vrees uit.)