Samen met mijn vrouw ben ik op dit moment in Californië.  Ik was uitgenodigd om presentaties te geven aan de hand van mijn boek FACING DOUBT (GAAN OF BLIJVEN?), eerst in San Diego en vervolgens in Glendale, een voorstad van Los Angeles. Een vriendin, die we een aantal jaren geleden leerden kennen en die ons vorig jaar in Nederland bezocht, had ons uitgenodigd om bij haar te logeren. En nu zit ik aan de keukentafel in haar fantastische huis in Redlands, vlak bij Loma Linda, mijn blog te schrijven. Tegen de tijd dat ik deze blog op mijn site zet, zijn we aangekomen in San Luis Obispo, een betrekkelijk kleine stad zo’n 400 kilometer ten noordwesten van Redlands.  Het is de bedoeling dat ik a.s. Sabbat in San Luis Obispo preek en dat ik ook daar een presentatie houd over het thema van mijn boek.

Veel van de mensen die op deze presentaties afkomen hebben mijn boek al gelezen of hebben er tenminste van gehoord. In de Glendale City Church heeft men vorig kwartaal mijn boek als leidraad gebruikt voor de wekelijke discussie tijdens de sabbatschoolperiode. Voor mij waren de verschillende presentaties en de daarop volgende vraag- en antwoordperiodes, en ook de talloze gesprekken van de afgelopen dagen, een verdere bevestiging van het feit dat een groot aantal adventisten ‘aan de marge’ van de kerk is terechtgekomen en dat die groep speciale aandacht nodig heeft.

Kort voordat ik naar Californië vertrok werd ik door iemand attent gemaakt op een boek van de hand van de voormalige adventistische predikant en theologisch docent Jerry Gladson. Het heet Out of Adventism en beschrijft hoe hij ertoe is gekomen het adventisme vaarwel te zeggen en om uiteindelijk predikant te worden bij een andere protestantse kerk. Ik bestelde de Kindle-editie. (Sinds ik een paar maanden geleden van mijn vrouw een Kindle e-reader voor mijn verjaardag kreeg, gebruikt ik dit tamelijk intensief). Tussen de bedrijven door heb ik Gladson’s boek deze week gelezen.

Ik had nog nooit van deze Gladson gehoord, maar wat ik zo van mensen hier in Californië hoor, had hij toch wel enige bekendheid in de kerk. Na een aantal jaren gemeentepredikant te zijn geweest werd hij uitgenodigd om docent theologie te worden aan een van de colleges in het zuiden van de VS (de huidige Southern Adventist University). Hij kreeg de gelegenheid om daarbij te studeren en uiteindelijk te promoveren. Hij specialiseerde zich in het Oude Testament.

Gladson beschrijft in detail hoe hij geleidelijk aan vraagtekens begon te zetten bij een aantal traditionele adventistische leerstellingen. Een aantal hoofdstukken zijn gewijd aan alle tumult die ontstond als gevolg van de activiteiten van Brinsmead en zijn volgelingen en vervolgens vanwege de strijd rond de ideeën van Desmond Ford. Ook werd de kerk geconfronteerd met mensen als Ronald Numbers en Walter Rea, die met hun boeken een reeks van vragen opriepen rond de persoon en het werk van Ellen G. White.  Gladson moest niet alleen voor zichzelf op veel vragen antwoorden zien te vinden, maar raakte ook steeds meer verdacht van theologische onzuiverheden. Het stemt tot nadenken te lezen over het proces dat hij doormaakte, maar het is ronduit onthutsend te lezen over het vergiftigde klimaat in sommige van onze onderwijsinstellingen waar ‘spionnen’ door middel van clandestiene geluidsopnamen probeerden bewijs te verzamelen van de ketterse opvattingen van sommige docenten. Kerkleiders waren maar al te vaak geneigd de kant te kiezen van de conservatieve kerkleden die op ontslag van verdachte theologische docenten aandrongen.

Veel van wat Gladson schrijft over zijn pelgrimage door de Adventkerk loopt parallel met mijn eigen ervaringen. Ten tijde van de controverses rond Brinsmead, Ford en Water Rea en anderen werkte ik in Nederland en daar was de strijd gelukkig veel minder heftig en maakte deze geen slachtoffers onder de predikanten. Op dat punt lopen de ervaringen van Gladson en van mijzelf uiteen.

Gladson besloot, zoals vele anderen, uiteindelijk het adventisme vaarwel te zeggen. Door de intolerante—en vaak ronduit onchristelijke—reacties van de kerkleiding raakten we heel veel fijne en competente krachten kwijt. In de afgelopen jaren heb ik op diverse plaatsen in de wereld velen van hen ontmoet. Maar gelukkig ben ik ook velen tegengekomen die in de kerk zijn gebleven en al het mogelijke hebben gedaan om een ander geestelijk klimaat te bevorderen. Ik ben dankbaar dat ik ook, ondanks mijn bedenkingen tegen bepaalde leerstellingen en mijn aversie tegen bepaalde trends in de kerk, de kracht heb gevonden om in de kerk te blijven en een positieve rol te blijven spelen. Maar boeken als Out of Adventism herinneren mij eraan dat machtspolitiek en intolerantie steeds weer slachtoffers maakt en veel goede mensen voor de rest van hun leven beschadigt. Dat maakte het lezen van dit boek in de afgelopen dagen tot een pijnlijke en droevige ervaring.