Daily Archives: Mei 31, 2018

Kopen en verkopen van kerkgebouwen. Goed of toch niet zo goed?

Een paar dagen geleden las ik in de krant dat de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland hoogstwaarschijnlijk de Catharina-kathedraal in Utrecht moet sluiten. Het wordt te duur. Er is een jaarlijks verlies op de exploitatie van het gebouw van 400.000 euro en de plaatselijke katholieke kerkgemeenschap die de kerk gebruikt kan dat niet langer opbrengen. Mogelijk zal de kerk in de toekomst een museumfunctie krijgen, als onderdeel van het Catharijne Convent (het Utrechtse rijksmuseum voor kerkelijke oudheden en kunst). Het opmerkelijke is hierbij vooral dat de kathedraal de hoofdkerk is van het aartsbisdom, met kardinaal Wim Eijk aan het hoofd. Omdat het een kathedraal betreft die aan de eredienst wordt onttrokken moet de paus eerst nog wel zijn toestemming geven. Het is de bedoeling dat de Utrechtse St. Augustinuskerk de kathedrale rol van de Catharina-kathedraal gaat overnemen.

Het is geen uitzondering dat kerken hun deuren moeten sluiten en dat naarstig moet worden gezocht naar een andere bestemming voor hun gebouw. Soms staan projectontwikkelaars in de rij, want de kerkgebouwen staan gewoonlijk op eerste klas locaties. In een aantal gevallen kunnen de gebouwen hun oorspronkelijke functie behouden doordat een andere geloofsgemeenschap er haar intrek in wil nemen. De Adventkerk profiteert daar regelmatig van. Het afgelopen weekend nam ik deel aan een bijeenkomst in een kerkgebouw in Rynfield, vlak bij Johannesburg in Zuid-Afrika. Toen ik de predikant complimenteerde vanwege zijn mooie gebouw, vertelde hij mij dat de kerk vroeger het geestelijk thuis was van een Gereformeerde gemeente. Maar die had wegens gebrek aan belangstelling haar deuren moeten sluiten. De voorzitter van de Adventkerk in België en Luxemburg vertelde mij een paar weken geleden dat onlangs is besloten een kerk in het groothertogdom Luxemburg te kopen van de Apostolische Kerk, die haar gebouw noodgedwongen moet afstoten. In heel wat landen kunnen Adventgemeenten gebouwen kopen van andere geloofsgemeenschappen. En dat is als regel veel goedkoper dan een stuk grond kopen en zelf bouwen.  In Nederland heeft de Adventkerk zowel in Zeeland als in Den Haag een rooms-katholieke kerk kunnen kopen en in Almere en in Utrecht bleek het mogelijk mooie KPN-gebouwen te verwerven.

Je zou zeggen: Dat is goed nieuws. Kennelijk groeit de Kerk van de Zevendedags Adventisten en loopt de belangstelling voor veel andere kerken terug. Maar dat lijkt me een veel te gemakkelijke conclusie en, als die zou kloppen, is het ook niet iets om de vlag voor uit te steken. In de eerste plaats is het overduidelijk dat in de westerse wereld het percentage actieve christenen in zijn totaal dramatisch terugloopt. Vroeger (en helaas geldt dat voor sommige groepen in de kerk nog steeds) beschouwden adventisten andere christenen als hun vijanden (“Babylon” en ‘de hoer en haar dochters’). Met die gedachte ben ik helemaal klaar. Andere christenen—katholieken en protestanten—zijn broeders en zusters. Natuurlijk kunnen we het met een reeks van dingen niet eens zijn, maar we moeten elkaar vasthouden en bemoedigen, om het christelijk geluid toch nog zo helder mogelijk in onze westerse wereld te laten klinken. Ons eigen geluid moet gehoord worden–niet los van, maar ter aanvulling en soms ter correctie, van het geluid van andere christenen.

Maar daarnaast is er een ander aspect dat we niet mogen vergeten. De Adventkerk kan zich in veel westerse landen nog steeds goed handhaven of zelfs iets groeien. Maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat dit vrijwel steeds het gevolg is van immigratie van geloofsgenoten van elders in de wereld. Als de immigratiecijfers buiten beschouwing worden gelaten staat het er met onze kerk helemaal in het Westen niet zo florissant voor. Zonder de immigranten zou de Adventkerk ook gebouwen moeten sluiten en verkopen. En, zoals ik al eerder in mijn blogs zei: Adventisten volgen gewoonlijk de trends in andere kerken, zij het met een vertraging van enkele tientallen jaren. Er is alle reden om ons zorgen te maken en alles te doen in een poging de bij ons vaak nog onzichtbare trend om te buigen. Dat kan alleen als er open en vitale gemeenten zijn die hun boodschap zo weten te verpakken dat het de mensen—jong en oud—van deze tijd aanspreekt. Dat blijft een enorme uitdaging.