Daily Archives: Juni 20, 2018

Heelheid

Vorige week ben ik begonnen in de pas verschenen biografie van Leonardo da Vinci, die geschreven is door Walter Isaacson. Ik had al eerder diens biografieën gelezen van Einstein en Steve Jobs. Ik vond die boeken heel erg de moeite waard en dat bracht me ertoe om ook zijn meest recente werk te bestellen. Ik heb nog maar ruim een derde van de meer dan 500 bladzijden gelezen. Maar de rest moest wachten tot volgende week. Ik ben deze week niet thuis en besloot alleen bagage mee te nemen die ik niet hoefde in te checken. Daarom nam ik mijn e-reader mee in plaats van een dik boek dat een groot deel van mijn computertas zou vullen. Wat ik tot dusverre heb gelezen heeft me zeker niet teleurgesteld en ik zie ernaar uit weer verder te lezen.

Het verhaal van deze Italiaanse meester is fascinerend. Leonardo da Vinci was een van die gezegende mensen die niet alleen uitblinken op één gebied, maar op tal van terreinen een grote bijdrage leveren. Hij was niet alleen een begenadigd schilder, die de wereld de Mona Lisa gaf, maar was ook een knappe beeldhouwer en een gerenommeerd architect. Bovendien ontwikkelde hij zich tot een veelzijdig wetenschapper en een ontwerper/uitvinder van allerlei nuttige instrumenten en curieuze constructies.

Bij het lezen maakte ik een aantekening van iets wat ik in een blog dacht te kunnen gebruiken. De persoonlijkheid van Leonardo vertoonde een vreemde paradox. Aan de ene kant was hij voortdurend bezig met het bedenken van wapentuig dat wreder en dodelijker was dan alles wat er op de militaire markt van de vijftiende eeuw te krijgen was. Maar aan de andere kant was hij een zachtaardige dierenvriend en overtuigd vegetariër. Zijn vegetarisme was niet gebaseerd op gezondheidsoverwegingen maar op zijn aversie tegen het doden van dieren voor menselijke consumptie. Hoe passen die twee tegenstrijdige elementen bij één en dezelfde persoon?

Deze tegenstrijdigheid die we bij Leonardo da Vinci aantreffen vinden we op een vaak nog veel stuitender manier bij mannen en vrouwen in verleden en heden die wellicht zorgzame partners en liefdevolle ouders zijn maar gewetenloos te werk gaan in hun beroepsleven. Overbekend is het feit dat diverse nazi oorlogsmisdadigers fervente kunstliefhebbers waren. Albert Konrad Gemmelker, de commandant van het concentratiekamp in het Drentse Westerbork, stuurde duizenden joden naar de Duitse gaskamers. Maar hij stond bekend als een groot kattenvriend.

Deze vreemde mix van tegenstrijdige eigenschappen vinden wij—hoewel gelukig meestal niet in deze extreme vormen—bij misschien wel de meeste mensen. Ons leven is dikwijls gefragmenteerd en verdeeld in op zich staande compartimenten, en wat we doen en hoe we ons gedragen kan, afhankelijk van de omstandigheden, heel verschillend zijn. Christenen zijn van dit betreurenswaardige verschijnsel niet gevrijwaard. Wij komen mannen en vrouwen tegen die heel vroom en toegewijd lijken als we zij in een kerkelijke context meemaken, maar die in hun dagelijks leven een heel andere kant van zich laten zien. Het is mij opgevallen dat in mijn kerkgemeenschap de meest orthodoxe verdedigers van ‘de Waarheid’ dikwijls heel onplezierige, liefdeloze en intolerante mensen zijn. Je vraagt je dan af hoe liefde voor ‘de Waarheid’ kan samengaan met gevoelens van vijandigheid die soms zelfs in haat lijken over te gaan. (Daar moet ik wel onmiddellijk aan toevoegen dat niet alle zogenaamde ‘progressieve’ kerkleden altijd een waarachtige christelijke houding aannemen als ze te maken hebben met mensen die met hen van mening verschillen.)

Geloven in Jezus Christus betekent dat we hem ons karakter laten vormen. Voor veel mensen is geloof in de eerste plaats een kwestie van gelijk hebben en ‘de Waarheid’ bezitten, terwijl het eerder een zaak is van het zich ontwikkelen tot geestelijk evenwichtige, plezierige, liefdevolle mannen en vrouwen. Jezus zei tegen de melaatse die terugkwam om hem te bedanken voor zijn genezing: Uw geloof heeft u heel gemaakt. (Ik volg hier de Engelse King James Vertaling; in de meeste Nederlandse vertalingen staat: uw geloof heeft u gezond gemaakt, of: heeft u behouden). Dit geeft aan wat Jezus voor ons allemaal wil doen. Hij wil ons heel maken. In 1948 kwam de Wereld Gezondheids Organisatie met deze inmiddels beroemd geworden definitie van ‘gezondheid’: Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken. Met andere woorden: echt gezond zijn betekent heel-zijn. Dat geldt ook in de geestelijke sfeer: geestelijke gezondheid is een staat van heelheid waarbij alle aspecten van wat we zijn en doen afgestemd zijn op Christus.

Ik besef dat het gemakkelijk is om de tegenstrijdigheden en gebrek aan heelheid te zien in het leven van anderen, terwijl we vergeten hoeveel moeite het onszelf kost om die heelheid te krijgen die de essentie van discipelschap van Christus is.