Daily Archives: Augustus 29, 2019

Dakloos in Nederland

Vorige week berichtten de Nederlandse media dat volgens gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek het aantal daklozen in ons land in de laatste tien jaar is verdubbeld. Er leven nu ongeveer 39.000 mensen (overwegend mannen) op straat. Vooral de categorie van mannen tussen de 18 en 30 jaar en van mensen met een niet-westerse migratieachtergrond zijn sterk oververtegenwoordigd. De cijfers werden door allerlei instanties als heel schokkend ervaren en de verantwoordelijke staatssecretaris kondigde meteen aan dat hij er extra aandacht aan zal gaan geven. Maar een week later is het nieuws bij de meesten al weer grotendeels weggeëbd. Toch moest ik er de afgelopen week steeds weer aan denken. Hoe is het mogelijk dat we er in een van de rijkste landen ter wereld niet in slagen om iedereen een dak boven zijn/haar hoofd te geven? Er zijn weliswaar opvanghuizen waar daklozen tijdelijk terecht kunnen, maar die zijn overvol en bieden geen blijvende oplossing voor de betrokkenen. Het Leger des Heils is actief op dit gebied, maar je ziet relatief weinig andere christelijke organisaties die zich voor de dak- en thuislozen inzetten.

Ik kan zo’n probleem niet gemakkelijk van mij afzetten. Net zo min als ik zonder gêne en schuldgevoel een bedelaar kan passeren. Ik was een paar dagen geleden weer eens in Brussel en ik verbaas me er altijd over hoeveel bedelaars je daar op straat ziet. Ik geef meestal wel een of twee euro. Een enkele keer loop ik zonder te geven verder, maar bedenk ik mij en ga ik terug om alsnog wat te geven. Ik ken alle argumenten die je kunt aanvoeren om niet te geven—maar er zitten tussen die bedelaars ongetwijfeld mensen die een heel beperkte keuze hebben om in leven te blijven: stelen of bedelen.

Schrijvend aan deze blog denk ik aan een ervaring in Griekenland. Een aantal jaren geleden was ik reisleider voor een groep adventistische senioren naar Griekenland. We gingen tijdens onze reis op zaterdag naar de Adventkerk. Ik was uitgenodigd om die ochtend in de kerk van Athene te preken. Ons hotel was niet ver van het kerkgebouw en op vrijdagavond besloot ik er al vast een kijkje te gaan nemen. Voor de deuren van de kerk lagen zes dakloze verslaafden. Bij navraag bleek dat dit hun vaste slaapplaats was. Op zaterdagmorgen werden ze steevast verwijderd en werden ook de injectienaalden en andere blijken van hun aanwezigheid opgeruimd. Het deed de vraag bij mij rijzen waarom er voor deze mensen-in-nood geen plek beschikbaar was in het kerkgebouw. Natuurlijk begreep ik de argumenten die men aanvoerde waarom dat geen goed idee was, toen ik op zaterdag met enkele gemeenteleden daarover in gesprek ging. Sommige leden zouden niet langer ter kerke gaan en ouders met kinderen zouden hun kroost niet met druggebruikers willen confronteren. Enz.

Ik zou, als ik verantwoordelijk was geweest voor die kerk in Athene, waarschijnlijk eenzelfde afweging hebben gemaakt. Maar eraan terugdenkend komt de vraag weer heel scherp boven: Wat is onze christelijke verantwoordelijkheid ten opzichte van mensen die, al dan niet door eigen schuld, aan de rafels van de maatschappij zijn terechtgekomen?

Ik stel vast (met weliswaar enig innerlijk ongemak) dat het niet reëel is om mijn woning open te stellen voor een of meer daklozen en dat het ook te veel praktische bezwaren oplevert om daarvoor ruimtes in kerkgebouwen langdurig vrij te maken. Maar zouden we dan toch niet in elk geval als geloofsgemeenschap iets concreet kunnen doen? Zouden we geen tehuis voor daklozen kunnen stichten? Ongetwijfeld is daarvoor overheidssubsidie beschikbaar, zodat het financieel haalbaar is. Toen de (toen nog veel kleinere) kerk in 1933 de noodzaak zag van meer opvang van wezen en andere kinderen die een thuis nodig hadden, werd Kinderhuis ‘Zonheuvel’ gesticht. Waarom kon zoiets toen wel en zou een opvang voor daklozen nu niet haalbaar zijn?

En misschien is er nog een andere manier om een bescheiden bijdrage te leveren aan het oplossen van het Nederlandse daklozenprobleem. Het lijkt me een heel relevant project voor ADRA-Nederland, mogelijk samen met andere organisaties die zich al voor deze doelgroep inzetten. Ik vermoed dat het veel Nederlandse ADRA-donoren sterk kan aanspreken!