Vanmorgen kreeg ik weer eens een e-mail van iemand die een enorm bedrag beschikbaar heeft voor een goed doel. De afzender deed zich voor als een Engelse weduwe. Haar vermogende echtgenoot was onlangs overleden en zij had waarschijnlijk nog maar enkele maanden te leven. Zij waren vijftien jaar gehuwd geweest en hadden geen van beiden kinderen. Graag wilde zij nu iemand vinden die kon helpen bij het kiezen van een goede bestemming voor hun vermogen van 20 miljoen Engelse ponden. Als ik daarin wilde bemiddelen zou mij dat uiteraard geen windeieren leggen.

Wat mij echter vooral opviel (en mateloos irriteerde) was de vrome toon van de brief. De afzendster wist dat zij spoedig naar ‘the bosom of the Almighty’ zou gaan en wilde graag dat ik voor haar zou bidden. Het epistel eindigde met de wens dat de Almachtige God mij zal zegenen.

Behalve dat er hier sprake is van een poging tot afpersing (want uiteindelijk zou ik natuurlijk mijn bankgegevens moeten leveren), gaat het ook om een flagrante overtreding van het derde van de Tien Geboden. De meeste bijbelgetrouwe christenen kennen de klassieke bewoording die uit de Statenvertaling afkomstig is: ‘Gij zult de naam van de Heere uw God niet ijdel gebruiken.’ De NBV (2004) geeft deze vertaling: ‘Misbruik de naam van JHWH, uw God niet, want wie zijn naam misbruikt laat hij niet vrij uit gaan.’

Vaak is het ‘ijdel gebruiken’ of ‘misbruiken’ van Gods naam vooral geïnterpreteerd als vloeken. Het derde gebod maakt ons duidelijk, zo is de algemene verklaring, dat we geen krachttermen mogen gebruiken. Maar zo hebben de Israëlieten, toen de wet werd afgekondigd, het in elk geval niet begrepen. Voor hen was het een duidelijke aanwijzing dat zij niet de naam van God te pas en te onpas mochten gebruiken om een belofte of eed kracht bij te zetten. Jezus zou later in zijn Bergrede ook deze interpretatie onderstrepen en zijn volgelingen zeggen dat hun ‘ja’ en hun ‘nee’ voldoende moesten zijn.

In de brief van de Engelse weduwe werd heel duidelijk de naam van God misbruikt. Je zou kunnen zeggen dat we Gods naam ‘ijdel” gebruiken als we die gebruiken als een vlag om de lading te dekken. Met andere woorden: We misbruiken Gods naam als we Gods naam verbinden aan iets waarmee God niet geassocieerd wenst te worden. Dat gebeurt maar al te vaak als bedenkelijke dingen worden overgoten met een vroom sausje, of als mensen hun eigen ideeën presenteren als van God afkomstige waarheden. Het gebeurde in het (nog niet zo verre) verleden ook als de wapens werden gezegend voordat men daarmee ten strijde trok.

Maar de meest ergerlijke vorm van het ‘ijdel’ gebruik van Gods naam vond enkele dagen geleden plaats in Washington DC. Nadat Donald Trump kort daarvoor in de Rose Garden van het Witte Huis gedreigd had het leger te zullen inzetten tegen de betogers, waarbij hij woorden als ‘anarchie’ en ‘terreur’ had gebruikt en met veel aplomb aankondigde dat het gezag ‘de straten moest denomineren,’ maakte de politie met traangas en rubberen kogels een pad vrij voor de Amerikaanse president om naar de St. John’s kerk te kunnen wandelen. Hij ging er niet heen om een dienst bij te wonen of zelfs een kaarsje te branden. Het was hem er alleen maar om te doen om zich voor de kerk te laten fotograferen terwijl hij een bijbel omhoog hield. De foto moest laten zien: Hier is een godvrezende president die gezag en orde zal handhaven, zoals dat van bijbelgetrouwe, godvrezende gezagsdragers mag worden verwacht. En het is in het belang van de natie dat deze geniale man straks in november wordt herkozen!

Hier werd Gods naam op een vreselijke manier ‘ijdel’ gebruikt. Hier werden geloof, kerk en bijbel niet gebruikt ter ere van God, maar ter ere van DT. Het ging om de politieke doeleinden van een man die er absoluut geen blijk van heeft gegeven dat hij christelijke en morele principes heeft. Maar ook DT zal rekening moeten houden met wat het derde gebod ons zegt: ‘Wie zijn naam misbruikt laat hij niet vrij uit gaan.’