Daily Archives: Februari 11, 2021

Het belang van relativeren

Ik moet bekennen dat de huidige Corona-crisis veel impact op mij heeft. En, dat ik zo langzamerhand schoon genoeg heb van de restricties die nog steeds gelden, vooral omdat het zich laat aanzien dat we daar voorlopig nog niet van af zijn. Als er de komende weken al versoepelingen van de maatregelen zullen komen, zullen die maar heel mondjesmaat zijn. En dus zullen de dagelijkse gesprekken, het nieuws en de tv-praatprogramma nog wel even worden gedomineerd door Corona-onderwerpen.

Inmiddels is wel duidelijk dat de pandemie niet alleen voor veel stergevallen en IC-opnames zorgt, en grote aantallen mensen fysiek ongemak brengt, maar dat het ook ernstige sociale en mentale gevolgen heeft. Ik kan geen enkele sympathie opbrengen voor de relschoppers van enkele weken geleden, maar snap wel dat er een breed gevoel van diep onbehagen is. Het hakt erin als je niet gewoon bij je ouders, je kinderen en kleinkinderen en je vrienden op bezoek kunt gaan. Thuiswerken is voor velen niet eenvoudig. De horeca is dicht. Winkelen is maar heel beperkt mogelijk. Middelbare scholen blijven nog gesloten. Het verlies van je baan of de ondergang van je zaak—het is allemaal heel heftig. Maar, als ik er soms flink van baal en erover klaag dat het leven nu in veel opzichten ongelooflijk saai is, probeer ik mijzelf te vermanen en mijzelf voor te houden dat mijn persoonlijke situatie bij lange na niet zo benard is als die van miljoenen landgenoten.

Het is belangrijk om te kunnen relativeren. Wat we meemaken mag beroerd zijn, maar het is niet te vergelijken wat veel anderen moeten doorstaan. Die les, dat relativeren belangrijk is, leren we ook als we naar de geschiedenis kijken. Ik ben op dit moment het meesterlijke boek van David van Reybrouck aan het lezen over de geschiedenis van de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië en van de manier waarop Nederland daarmee is omgegaan. Van Reybrouck is een Belgische onderzoeksjournalist die eerder een even verbluffend als triest boek schreef over de Belgische kolonisatie van de Kongo en het chaotische einde daarvan. Zijn nieuwe boek over de Nederlandse rol in wat ooit Nederlands-Indië was geeft een ontluisterend beeld (Revolusi: Indonesië en het Ontstaan van de Moderne Wereld). Zo langzamerhand was ik wel redelijk goed geïnformeerd geraakt over de zgn. “politionele acties” na het einde van de Tweede Wereldoorlog, toen Nederland haar koloniale bewind weer probeerde voort te zetten. Dat daarbij tal van gruweldaden werden gepleegd was lange tijd niet tot het gros van de Nederlandse bevolking doorgedrongen, maar geleidelijk aan is het besef gegroeid dat er daar iets heel radicaal mis was gegaan. Maar nu maakte vooral het gedeelte over de Japanse bezetting ten tijde van de Tweede Wereldoorlog veel indruk op mij. Niet alleen werden tienduizenden Nederlanders (en Duitsers die in Indonesië verbleven) geïnterneerd en kwamen zij in de hel van de “jappenkampen” terecht, maar ook van de plaatselijke bevolking kwamen ongeveer vier miljoen mensen om vanwege de barre omstandigheden en nijpend voedselgebrek. Al lezend besef je dat een Corona-pandemie heel ellendig is, maar dat in het verleden samenlevingen soms door een periode heengegaan zijn die oneindig veel erger was dan wat wij momenteel meemaken. Ja, kunnen relativeren is heel belangrijk!

Wat hield de mensen in Indonesië destijds op de been? De hoop dat er licht was aan het einde van de tunnel. De vijand zou worden verslagen. De ook in Nederland bekende evangelikale schrijver Max Lucado schreef in zijn boek Fearless over de Amerikaanse admiraal James Stockdale. Hij werd tijdens de Vietnamese Oorlog krijgsgevangen gemaakt en werd acht jaar lang onder erbarmelijke omstandigheden vastgehouden in een kamp voor krijgsgevangenen. Toen hij eindelijk werd bevrijd, werd hem gevraagd hoe hij het al die tijd had kunnen volhouden. Dit was zijn antwoord: “Ik raakte mijn geloof in het einde van het verhaal nooit kwijt. Ik bleef ervan overtuigd dat ik ooit weer vrij zou komen en dat uiteindelijk deze ervaring een beslissende episode in mijn leven zou zijn, die ik, in retrospect, niet had willen missen.” Ik weet niet of ik, als de pandemie voorbij is, ook zo op mijn Corona-“gevangenschap” zal kunnen terugkijken. Maar de instelling van deze admiraal is heel waardevol. Blijven geloven dat het verhaal uiteindelijk goed afloopt houdt ons op de been—ook nu ons leven wordt getekend door Covid-19.