Het is dit jaar precies veertig jaar geleden dat de Nederlandse adventisten hun nieuwe liedboek (inmiddels vooral bekend als “de rode bundel”) in gebruik namen. De voorgeschiedenis was gecompliceerd, maar toen het LIEDBOEK VOOR DE ADVENTKERK in 1982 klaar was, verliep de invoering buitengewoon soepel. Slechts in enkele gemeenten was er een aarzeling om de GEZANGEN ZIONS te vervangen door het nieuwe liedboek. Maar nu, na veertig jaar, is de rol van het liedboek ingrijpend veranderd.

Het Liedboek voor de Kerken-—de oecumenische bundel die geruime tijd in de meeste protestantse kerken in Nederland werd gebruikt—-stamt uit 1973. Na enkele decennia ontstond in protestants Nederland het gevoel dat dit liedboek ingrijpend vernieuwd moest worden. In 2013—-exact veertig jaar later—-was het nieuwe Liedboek een feit.

Al geruime tijd bekruipt mij het gevoel dat ook de Adventkerk dringend aan een vernieuwd Liedboek toe is. Maar ik moet onmiddellijk toegeven dat ik dusdanig sterke, emotionele banden heb met “de rode bundel” dat mijn mening verre van objectief is. Het is veel kerkleden inmiddels opgevallen dat, als ik ergens word gevraagd om te komen preken en als mij verzocht wordt enkele passende liederen uit te zoeken, ik mij altijd beperk tot liederen uit “de rode bundel”. En daarvoor zijn twee redenen. De eerste is een kwestie van smaak. Ik houd veel meer van het traditionele kerklied dan van de meeste “opwekkingsliederen” en het merendeel van de “vlotte” liederen uit de jeugdbundel (“de zgn. blauwe bundel). Vooral de verzen waarbij enkele woorden of zinnen schier eindeloos worden herhaald spreken mij niet aan. Helaas heeft de Corona-tijd de populariteit van dergelijke liederen als gevolg van intensief gebruik bij streamings- en YouTube-diensten nog aanzienlijk vergroot.

De tweede reden is, dat ik destijds heel nauw bij de totstandkoming van het liedboek betrokken was. Toen zo’n 45 jaar geleden het principebesluit werd genomen dat GEZANGEN ZIONS moest worden vervangen, werd, naar goed adventistisch gebruik, een commissie benoemd. Ik was vanaf het begin lid van deze commissie. Ik was toen werkzaam bij onze kerkelijke uitgeverij “Veritas” en het was mijn taak om ervoor te zorgen dat de kerk een nieuw liedboek zou krijgen. De commissie kwam al snel tot de conclusie dat we onszelf een onnodig grote klus op de hals haalden. Er was immers kort daarvoor door de Nederlandse protestantse kerken een prachtige bundel samengesteld. Waarom konden we daar ook als adventisten geen gebruik van gaan maken? Een voorstel daartoe werd echter door het landelijke kerkbestuur resoluut afgewezen: we moesten onze eigen adventistische bundel hebben en geen bundel die door “anderen” was gemaakt. Men vergat daarbij wel dat de GEZANGEN ZIONS ooit was samengesteld door een hervormde dominee, omdat we zelf daartoe destijds niet de nodige kennis in huis hadden, en dat de meeste liederen die we al decennia-lang zongen oorspronkelijk uit niet-adventistische bronnen kwamen.

De commissie was teleurgesteld, maar we probeerden het nog een keer. Ik onderhandelde met de interkerkelijke commissie die de rechten voor het Liedboek voor de Kerken beheerde en er kwam uiteindelijk een compromis uit de bus. Onder bepaalde voorwaarden mochten we een honderdtal extra liederen, die in onze kerk erg geliefd waren, aan het liedboek toevoegen. Ook dat voorstel kon echter geen genade vinden bij onze landelijke bestuurders. De commissie besloot toen zichzelf op te heffen en aangezien er geen exemplaren van GEZANGEN ZIONS meer in voorraad waren, ben ik toen aan de slag gegaan om voor een nieuwe bundel te zorgen. Ik kreeg na enige tijd wel wat hulp van deze en gene en vooral de medewerking van Rob Schouten was heel belangrijk (zie het voorwoord in het liedboek). Rob kwam uit een adventistisch gezin en kende dus de “tale Kanaäns”. Boven was hij als Neerlandicus een expert op het gebied van de Nederlandse taal. Hij was tevens muzikaal en had al een aantal gedichtenbundels gepubliceerd. Gedurende ongeveer twee jaar ontmoette ik hem wekelijks en werkten we aan nieuwe of herziene liedteksten. Ik bewaar heel goede herinneringen aan die samenwerking.

Dit alles verklaart misschien waarom “de rode bundel” voor mij nog steeds een heel bijzonder boek is. En ik snap best dat dit voor anderen niet zo is en ook in de toekomst zullen allerlei verschillende liederenbundels naast elkaar gebruikt worden. Maar dat neemt niet weg dat, volgens mij, de kerk toe is aan een nieuwe bundel. Of zijn we misschien nu zo ver dat we kunnen overwegen om het nieuwe Liedboek van de Kerken te gaan gebruiken. Hier en daar zijn er misschien liedteksten die ons als adventisten niet aanspreken, maar er valt in deze bundel zoveel te kiezen dat dit m.i. geen bezwaar kan zijn! Het zou, denk ik, een enorme verrijking zijn voor onze erediensten.

Juist in de afgelopen weken is een onderzoek gepubliceerd over de voorkeur van kerkgangers ten aanzien van het soort kerkzang tijdens de eredienst in diverse protestantse kerken. Daarover volgende week meer.