Optimisme en positiviteit zijn belangrijke eigenschappen. Maar zijn het begrippen die helemaal synoniem zijn? En betekenen ze in feite ook hetzelfde als hoop? In publicaties van de Nederlandse Adventkerk kom je nogal vaak artikelen tegen over optimisme en positiviteit. Dat was ook weer het geval in het meest recente nummer van Advent dat positiviteit als thema had. Bij het doorbladeren van recente jaargangen van ADVENT viel het me op dat optimisme en positiviteit herhaaldelijk werden benadrukt.

Ik denk dat ik mijzelf wel tot de categorie van de optimisten mag rekenen. Of dat optimisme altijd gerechtvaardigd is, is een andere zaak. Maar een pessimistische levensinstelling doet ons geen goed en is ook voor anderen om ons heen niet plezierig. Optimisme weerspiegelt een tendens om de dingen in een positief licht te zien, in de verwachting dat de meeste dingen uiteindelijk wel goed aflopen. Optimisme helpt ons om gemotiveerd te zijn en te blijven.

Positiviteit gaat wellicht een stapje verder dan optimisme. Niet alles wat ons leven bepaalt is positief, maar gelukkig is er ook heel veel dat niet negatief is. Een overheersend positieve instelling bevordert ongetwijfeld ons levensgeluk. Veel mensen zijn helaas doorgeslagen in de richting van het negatieve. Ze zien in alles vooral het negatieve en dat voedt ontevredenheid en maakt ongelukkig. Aan de andere kant zijn er veel mensen die vaak de ogen sluiten voor de realiteit. Er kan sprake zijn van “cherry-picking”—d.w.z dat we alleen rekening houden met de dingen die ons onze positieve plaatjes passen. (Vreemd genoeg heeft het begrip “positief” in de Coronatijd een andere lading gekregen: een positieve test is negatief nieuws en betekent dat het virus heeft toegeslagen!)

Christenen hebben alle reden om optimistisch en positief te zijn, maar optimisme en positiviteit zijn niet puur-christelijke deugden. Ze hebben eerder te maken met karaktertrekken dan met geloof. Dat is dan ook waarom ik niet zo gelukkig ben met de grote nadruk op optimisme en positiviteit in onze kerkelijke publicaties. Voor christenen zijn dit tamelijk oppervlakkige begrippen en is hoop veel betekenisvoller. Optimisme en positiviteit komen voort uit onszelf. Christelijke hoop, daarentegen, heeft een Jezus Christus en wat Hij voor ons doet, als referentiepunt.

Ook wanneer er geen reden is tot optimisme en we omringd worden door veel negatieve omstandigheden, is er hoop. Dat is de christelijke zekerheid van het evangelie die niet mag verwateren tot optimisme en positiviteit—hoe lofwaardig en aangenaam deze eigenschappen ook zijn. De hoop die God ons geeft gaat daar ver bovenuit. Zij is niet verankerd in ons karakter, in wie en wat wij zelf zijn, of in mensen om ons heen, maar in de Persoon van Christus (Hebr. 6:19). De bijbelse hoop is niet synchroon met de optimistische gedachte dat alles wel goed zal gaan, maar is gebaseerd op het geloof dat God zijn beloften aan ons waar zal maken—nu en na dit leven. Laten we bij onze nadruk op optimisme en positiviteit niet vergeten dat christelijke hoop de boventoon moet voeren.