Op dinsdagmorgen ben ik gewoonlijk te vinden in de kelder van het uniekantoor op landgoed Oud Zandbergen. Door enkele vrijwilligers wordt daar gestaag gewerkt aan het kerkelijk archief. De stichting SHANA (Stichting Historisch Archief van de Nederlandse Adventkerk) heeft de taak gekregen om het kerkelijk archief vorm te geven. Documenten uit het verleden worden gesorteerd en op een professionele manier beschreven en opgeborgen. Achtereenvolgens is er gewerkt aan het materiaal uit verschillende perioden van steeds 20 jaar. Wat klaar is gaat naar het Provinciaal Archief in Utrecht, waar de bewaarcondities optimaal zijn en waar geïnteresseerden het kunnen raadplegen.
De archiefdozen met materiaal uit de periode 1965-1985 staan klaar om, na nog een laatste controle, naar Utrecht te worden gebracht. Werk aan de daaropvolgende periode van 1985 tot 2005 is al ver gevorderd.

Vandaag was ik weer een paar uurtjes bezig in het archief. Ik werkte me door een dikke stapel papier heen—allemaal documenten die op de een of andere manier te maken hebben met de activiteiten van het Nederlandse Uniekantoor in verband met het wereldcongres van de kerk dat in 1995 in Nederland werd gehouden. Veel ervan hoeft niet bewaard te blijven, zoals bijvoorbeeld de correspondentie van afgevaardigden van over de hele wereld die de hulp van ons kerkelijk kantoor inriepen om tijdig een visum voor Nederland te kunnen bemachtigen. Maar er zijn notulen van besprekingen en belangrijke brieven die wel bewaard moeten blijven. Het gaat ten slotte om de belangrijkste adventistische bijeenkomst die ooit in Nederland plaatsvond, en de kerkelijke organisatie in Nederland was er nauw bij betrokken.

Soms kom je iets tegen wat mogelijk niet van echt historisch belang is, maar toch licht werpt op bepaalde aspecten van wie en wat adventisten zijn. Zo kwam ik vanmorgen een brief tegen die aan de Nederlandse Unie was gefaxt, met kopieën aan een reeks van andere personen en instanties. Ik zag daarbij ook mijn naam. In 1995 was ik, voorafgaand aan het congres, werkzaam bij het regionale kantoor van de kerk voor een groot deel van Europa (de zgn. Trans-Europese Divisie), als verantwoordelijke voor o.a. communicatie.

Wat was er aan de hand? Het was de organisatoren van het congres (in het hoofdkantoor van de kerk in de VS) ter ore gekomen dat ds. C.E. van der Ploeg, de persoon die in de Nederlandse kerk verantwoordelijk was voor de afdeling communicatie, in een bulletin voor de Nederlandse kerkleden een waarschuwing had opgenomen dat zij bij een bezoek aan het congres in de Utrechts Jaarbeurshallen, hun kopje koffie of thee zouden moeten missen. Er ging vanuit de VS een boodschap naar het regionale kantoor in Engeland waarin kritiek werd geuit op het Nederlands bulletin. De Nederlands Unie hoorde immers positief te zijn over de pogingen van de kerk om koffie en thee van het congres te weren. De voorzitter van de divisie (dr. Jan Paulsen) stuurde vervolgens een brief naar de Nederlandse Unie (die keurig voor het nageslacht zal worden bewaard) om de klacht van de kerkleiding over te brengen. Hij betreurde dat van der Ploeg erover had geschreven. Dat leverde alleen maar wrevel op. Bovendien was het volstrekt onnodig, want, zo gaf hij te kennen, Nederlandse adventisten weten echt wel waar zij, als zij behoefte hebben aan hun nationale drank, een plek kunnen vinden om die behoefte te bevredigen.

Helaas kan ik van der Ploeg niet meer aan herinneren aan dit incident, want hij is niet meer onder ons. Maar het kan een dezer dagen wel een goede aanleiding zijn om weer eens even contact te hebben met Jan Paulsen, die na zijn voorzitterschap van de Trans-Europese Divisie, tot voorzitter van de wereldkerk werd gekozen. Ik weet niet of hij zich dit gebeuren herinnert, maar het was wel een voorbeeld van zijn gave om problemen te doen de-escaleren. En dat is een van de belangrijkste eigenschappen van een goede leider.