Ik kreeg de gelegenheid het verhaal te vertellen van mijn theologische en geestelijke pelgrimage in een artikel in SPECTRUM—het onafhankelijke tijdschrift dat uitgegeven wordt door de Adventist Forum- organisatie. Het feit dat ik deze week tachtig jaar word was een goede gelegenheid om achterom te kijken en na te gaan of mijn denken over geloof en kerk in de loop van de tijd wellicht veranderd is. Heel wat theologen en kerkelijke leiders hebben tegen het einde van hun leven de balans opgemaakt en zich afgevraagd: ‘Hoe is mijn denken gerijpt en wat is uiteindelijk het belangrijkste gebleken?’ Ik heb niet de pretentie me met hen te meten, maar het lijkt me dat zo’n zelfkritische terugblik niet alleen aan de groten onder ons voorbehouden moet zijn.

Het werd een lang artikel en ik verwachtte dat de redactie van SPECTRUM het aan mij terug zou sturen en me zou vragen ongeveer de helft (of nog meer) te schrappen. Behalve een paar punten waarvan men vond dat ik ze wat moest verduidelijken, werd mijn stuk integraal geaccepteerd. Wie het wil lezen moet het laatste nummer van het tijdschrift-—hetzij in druk of digitaal-—raadplegen en beginnen bij blz. 56: My Pilgrimage of Theology and Faith: “What Remains.”

Tot mijn grote verrassing werd mijn artikel gevolgd door commentaar van niet minder dan twaalf collega’s/vrienden: Andreas Bochman (Friedensau University), Denis Fortin (Andrews University), Stefan Höschele (Friendensau University), Robert Johnston (emeritus Andrews University), David Larson (emeritus Loma Linda University), Johannes Naether (voorzitter Noord-Duitse Unie), Jan Paulsen (oud-voorzitter General Conferentie), Helen Pearson (Newbold College), Mike Pearson (emeritus Newbold College), Rolf Pöhler (emeritus Friedensau University), Laurence Turner (emeritus Newbold College) en Jean-Claude Verrecchia (emeritus Seminarie Collonges en Newbold College). Hun commentaar werd afgedrukt op de blz. 71-79 onder het kopje “Tributes.” Ik werd stil van het lezen van wat zij over mij zeiden. Ik besef dat niet iedereen een net zo positief beeld van mij zal hebben. Maar mensen die er voor mij toe doen wilden laten weten dat ze hebben gezien dat ik mij voluit heb gegeven voor mijn werk in de kerk en dat ik naast al mijn gebreken en tekortkomingen steeds integriteit heb getoond.

Ik geloof dat het goed is dat mensen hun verhaal vertellen en ik zou willen dat veel meer van mijn collega’s in binnen- en buitenland dat zouden willen doen. Het is misschien een beetje uit de mode geraakt, maar ooit schreven mensen als Ellen White en James White al op betrekkelijk jeugdige leeftijd een autobiografie. De eerste uitgave van Ellen White’s Life Sketches verscheen in 1860, toen zij 23 was. En James White schreef zijn Life Incidents toen hij 47 was. Ik heb heel wat boeken over de geschiedenis van het adventisme in mijn bibliotheek en daaronder zijn de nodige biografieën, maar het aantal autobiografieën is heel beperkt. Er zijn er maar enkele, bijv. Pilgrimage (1992) van Richard L. Hammill, een kerkleider uit de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw, en Ambassdador for Liberty (2012), waarin Bert B. Beach zijn boeiende loopbaan beschrijft. Beide boeken zijn inspirerend en het lezen meer dan waard.

Kortgeleden las ik Edwin Zachrison’s Profile of a Religious Man (2020). Daarin is een theologie professor / predikant aan het woord die zijn verhaal vertelt, dat niet alleen maar bestaat uit vooruitgang en succes. Het is het verhaal van iemand die ook de lelijke kanten van de kerk heeft gezien. Het is goed dat ook zo’n verhaal verteld wordt. Dingen die goed gingen en succes hadden moeten verteld worden. Dat inspireert en voorziet de kerk en de maatschappij van de nodige role models. Maar de dingen die pijn deden en mensen ongelukkig maakten moeten niet worden toegedekt. Daarover te lezen helpt om kritisch te blijven en het menselijk tekort in de kerk te blijven zien en te beseffen dat de kerk er niet altijd in slaagt een sfeer te scheppen waarin mensen geestelijk kunnen gedijen.

Onlangs sprak ik met iemand die een aantal jaren predikant was in een gemeente (niet in Nederland, maar elders in West-Europa). Tijdens het gesprek kwam zijn carrière-switch aan de orde. Waarom had hij het predikantschap vaarwel gezegd en had hij een ander beroep gekozen? Het was geen besluit dat opeens opborrelde. Het beslissende moment kwam toen hij tijdens een vergadering van predikanten uit de mond van een divisieleider hoorde dat je als predikant een werknemer bent van de kerk. Daarvoor krijg je je salaris. Dat houdt wel in dat je in alles de kerkelijke richtlijnen dient te gehoorzamen en in je prediking altijd precies de officiële kerkelijke leer dient te volgen. Als je dat niet wilt, zei de spreker, dan moet je maar vertrekken. En dat deed de ex-predikant met wie ik sprak dan ook. Ik zei tegen hem: Je moet je verhaal vertellen. Men moet weten dat er soms een sfeer geschapen wordt waarin mensen die voor de kerk werken in ademnood kunnen komen.

Ik heb mijn verhaal kunnen vertellen in SPECTRUM. Daar ben ik dankbaar voor. Ik ben ook dankbaar (ja, zeg maar rustig: ontroerd) door de commentaren die daarop werden gegeven. Ik hoop dat het anderen ook aanspoort hun verhaal te vertellen. Het goed voor jezelf en voor anderen.