Mijn vrouw en ik zijn trouwe kijkers van de televisiequiz Twee voor Twaalf. Het is inmiddels een klassiek programma dat al ruim vijftig jaar op de buis is en sinds 1991 wordt gepresenteerd door Astrid Joosten. Er zijn in elke uitzending twee teams van elk twee personen die twaalf vragen over uiteenlopende onderwerpen moeten beantwoorden. De beginletters van de antwoorden moeten dan in de juiste volgorde worden gezet om een twaalfletterwoord te vormen. Als men geen direct antwoord op een vraag weet mag er worden gezocht in een reeks naslagwerken en in sommige gevallen op de computer. Men verdient punten met goede antwoorden, maar verliest punten bij lang zoeken naar antwoorden en bij het zoeken naar het uiteindelijke woord. Al met al een luchtig, maar interessant, en vaak spannend spel.

Veel deelnemers weten echt veel en sommigen zijn ook handig in het snel opzoeken van het gevraagde. Maar op de bijbelse vragen, die met enige regelmaat voorkomen, blijven zij vaak het antwoord schuldig. Zo ook gisteravond. Er werden vrij simpele vragen gesteld over vrouwen in de Bijbel, naar wie ook een Bijbelboek is genoemd. Het ging daarbij respectievelijk om Esther en Ruth. Het eerste team gaf een fout antwoord, en het tweede team wist ook niet wie er werd bedoeld, maar slaagde er in het correcte antwoord op te zoeken. In het verleden keken we ook regelmatig naar het Engelse quizprogramma University Challenge waarin studententeam van diverse Britse universiteiten het tegen elkaar opnemen. Daarbij zijn de vragen gewoonlijk veel moeilijker dan bij Twee voor Twaalf en het is verbazingwekkend hoeveel de studenten vaak weten. Maar als het om simpele bijbelvragen gaat laten ze het als regel afweten.

Onze samenleving is door en door geseculariseerd en nog maar een klein deel van de bevolking beschikt over een stevige bijbelkennis. Kennis van de inhoud van het christelijk geloof en belangstelling voor de kerk als instituut is in de loop van de laatste decennia steeds verder afgenomen. En helaas moeten we vaststellen dat de kerk-—en ook de meeste individuele gelovigen in de kerk—-op dat probleem geen antwoord hebben. Dat bleek ook tijdens de landelijke ledenvergadering van de Adventkerk die op dit moment in Almere plaatsvindt.

Tijdens een vijfjaarlijks kerkelijk congres gaat het vooral om benoemingen van bestuurders en rapportage over de werkzaamheden van de voorgaande bestuursperiode. Dat is nu natuurlijk ook weer het geval. De Coronapandemie heeft er wel voor gezorgd dat veel dingen anders liepen dan gepland! Wat mij tijdens de rapportage vooral opviel was de erkenning dat er de afgelopen jaren te weinig aan evangelisatie is gedaan. Van verschillende kanten werd erop aangedrongen dat dit punt in de komende jaren een veel hogere prioriteit moet krijgen. Maar hoe dat dan zou moeten gebeuren? Dat bleef nogal vaag. Terecht merkte de voorzitter van de Nederlandse Unie op dat we leven in een sterk geseculariseerde maatschappij en dat het een enorme uitdaging is om de geseculariseerde mensen te bereiken. Ja, inderdaad, hoe bereik je de mensen met de bijbelse boodschap die niet meer weten van Esther en Ruth, en die zeggen dat ze nooit in een bijbel lezen?

Het blijft voorlopig zoeken naar nieuwe wegen. De traditionele evangelisatiemethoden werken vrijwel nergens nog in de westerse wereld. De uitdaging is de kern van het evangelie zo te vertalen en te “verpakken” dat onze woorden bij de mensen binnenkomen als antwoorden op de fundamentele vragen die ze hebben. Dat vraagt om geloof, gekoppeld aan expertise en creativiteit, maar ook om durf en de vrijheid om te experimenteren. Een groeiende kerk in onze tijd, en in de toekomst, is een open gemeenschap, maar mensen zich veilig voelen, ook als ze “anders” zijn, en ook als ze vragen hebben waarop geen onmiddellijke antwoorden voorhanden zijn. Het moet een kerk zijn waarin geseculariseerde mensen welkom zijn en waar ze zich senang voelen door de onderlinge warmte en verbondenheid. Het verleden van de kerk kan ons inspireren, maar niet als een model dat we in alles moeten volgen. Helaas is dat voor velen nog te vaak een uitgangspunt.

Het doel van het bereiken van de geseculariseerde mensen om ons heen zal in de nieuwe bestuursperiode die nu begint niet op slag verwezenlijkt kunnen worden. Maar het begint allemaal met het inzicht dat we als kerk samen een open gemeenschap moeten zijn (en in veel gevallen moeten worden!) die mensen aantrekt en niet afstoot of onverschillig laat—-zoals nu nog zo vaak het geval is. Dat is een voorwaarde om een groter deel van onze jeugd binnenboord te houden en mensen die op zoek zijn naar zingeving en zekerheid een plek van geloof, hoop en liefde te kunnen bieden.

Ik blijf (soms tegen beter weten in) hopen dat de kerk die mij lief is in de komende jaren die weg duidelijker zal inslaan dan nu dikwijls het geval is, en dat de wens van het bereiken van onze geseculariseerde medemens meer is dan een vrome slagzin zonder wezenlijke inhoud.