Sinds ongeveer twee maanden ben ik de trotse bezitter van een Apple Smartwatch. Ik kreeg hem voor mijn verjaardag van mijn vrouw, op advies van mijn zoon. Voor een oudere man als ik, zo luidt het argument, kan dit slimme horloge helpen om allerlei gezondheidsaspecten te monitoren. Het apparaat ziet er niet alleen gelikt uit, maar kan—-in combinatie met mijn smartphone—-ook ongelooflijk veel. Door allerlei sensoren kan de smartwatch bij mijn dagelijkse wandeling mijn aantal voetstappen tellen, meten hoeveel trappen ik heb gelopen, welke afstand ik precies heb afgelegd en hoeveel calorieën ik bij deze inspanningen heb verbruikt. Het kan mijn hartritme in het oog houden en zelfs een elektrocardiogram (ECG) maken. De smartwatch heeft een wekker en een gps. Ik kan mijn binnenkomende e-mail lezen, foto’s maken, het weerbericht bekijken, telefoneren, en nog veel meer. Natuurlijk heb ik ook eerst maar eens een boek gekocht om na te gaan wat mijn slimme horloge allemaal kan. Met een Bible app zou ik ook de Bijbel erop kunnen lezen, maar die moet ik nog installeren. [En ja, ik kan er ook op zien hoe laat het is.]

Inmiddels kan ik er al aardig mee overweg, maar ik moet nog wel ontdekken hoe ik ermee kan betalen. Gisteravond ben ik erin geslaagd de Siri-functie uit te zetten, want het kan hinderlijk zijn als de digitale Siri-mevrouw zich plotseling ergens mee bemoeit. Dat gebeurde deze week toen, tijdens een Zoom-college dat ik gaf, Siri enkele keren ongevraagd meedeelde dat ze een bepaalde term niet kon vinden!

Het is voor mij als technische en digitale ignoramus niet te begrijpen hoe zoveel functies in zo’n klein apparaat kunnen worden ondergebracht, en om dan ook nog ruimte over te houden voor een batterij. Als ik er een goede term voor zoek kom ik al snel uit bij het woord “wonder”. En misschien is het niet zo vreemd om aan een woord met een theologische associatie te denken, want al eerder hebben mensen in het verleden de theologie en horloges met elkaar in verband gebracht.

De allerbelangrijkste theologische kwestie is en blijft of we kunnen aantonen dat God bestaat. In de loop van de eeuwen zijn theologen en filosofen met een aantal klassieke godsbewijzen gekomen. Een daarvan was het zgn. teleologisch argument. Het woord “teleologisch” is afgeleid van het Griekse woord voor “doel” (telos). De dingen die we in onze wereld aantreffen zijn er niet zo maar, maar ze hebben een doel en ze zijn voor dat doel door iemand gemaakt. Dit type argument voor het bestaan van God zal voor altijd verbonden blijven met de naam van William Paley (1743-1805), een Britse filosoof en theoloog. Hij werd vooral bekend door zijn uiteenzetting over het bestaan van God in zijn werk Natural Theology, waarin hij gebruik maakte van de analogie van de horlogemaker. Volgens Paley is een horloge zo ingewikkeld dat het niet bij toeval kan zijn ontstaan. Er moet een horlogemaker zijn. En dat geldt niet alleen voor een horloge, maar ook voor de gehele wereld. En daarom moeten we wel aannemen dat er een “wereldmaker” is: God.

Veel tegenstanders van de evolutietheorie wijzen nog steeds op het feit dat alles wat we in de natuur zien blijk geeft van een ‘ontwerp” en dat er dus wel een (goddelijke) Ontwerper moet zijn. Maar tegenwoordig hecht men over het algemeen niet meer zoveel waarde aan de klassieke godsbewijzen en dat geldt ook voor Paley’s versie van het teleologische argument. In discussies met atheïstische vrienden maakt het weinig indruk. Ik vrees dat, als ik het horloge-argument opnieuw van stal zou halen met verwijzing naar het “wonder” van mijn smartwatch, de reactie zou zijn dat mijn slimme horloge niet zozeer verwijst naar God maar eerder naar de wonderdoeners van Apple.

Ook dragers van wonderbaarlijke apparaten zoals de smartwatch zullen moeten erkennen dat er geen harde “bewijzen” zijn dat God bestaat. Maar het is wel aannemelijk dat er een Maker is en volgens mij is het moeilijker om te geloven dat er geen God dan om in het tegendeel te geloven. De Amerikaanse theoloog van Nederlandse afkomst, Alvin Plantinga (geb. 1932), schreef een boek dat veel voor mij heeft betekend. De titel is: Warranted Beliefs. In dat boek laat Plantinga op (voor mij) overtuigende wijze zien dat geloof in God, en in wat er over Hem is geopenbaard, alleszins redelijk is, ook al ontbreken absolute bewijzen. Voor mij betekent het dat het redelijk is om ervan uit te gaan dat een bovennatuurlijke Ontwerper er op de een of andere manier voor zorgde dat er slimme mensen kwamen die slimme horloges konden bedenken.