[Donderdag 1 augustus] De Friedensau Universiteit bevindt zich nogal ver van de bewoonde wereld, midden in een bos, zo’n dertig kilometer van Magdeburg. Tot zo’n twintig jaar geleden was dit een gebied dat tot de DDR behoorde. Een paar roestige wachttorens en andere overblijfselen van de vreselijke afscheiding tussen Oost en West die je op weg naar het Oosten bij Helmstedt passeert, herinneren er nog aan.
De Friedensau Universiteit werd door de Duitse adventisten in 1899 gesticht. Sindsdien heeft Friedensau ononderbroken dienst gedaan als adventistische theologische school. In de DDR-tijd werd de universitaire status verworven die ook na ‘die Wende’ van kracht is gebleven. Sinds de eenwording van de twee Duitslanden fungeert Friedensau als theologisch centrum voor de gehele Duitse Adventkerk. Ik ben er diverse keren eerder geweest en het is mij opgevallen dat de Friedensau Universität zonder meer in Europa het instituut is waar je meer dan elders een academische sfeer opsnuift.
Het is een genoegen om weer eens op de prachtige campus van Friedensau te zijn, en nu ook het gloednieuwe bibliotheekgebouw te zien. Vanaf gisteren (dinsdag) ben ik samen met mijn vrouw te gast bij een zomeractiviteit, waarvoor enkele honderden kerkleden uit het gehele land zijn samengekomen. Het zijn volgepakte studiedagen met een fiks aantal lezingen en een tiental verschillende workshops. Mijn aandeel is een workshop te houden over het thema ‘Adventisten en andere christenen.’ En zaterdagmorgen zal ik de spreker zijn tijdens de kerkdienst, een hoogtepunt van dit evenement.
Het motto van deze ‘Friedesauer Sommerakademie’ is: Adventist Sein in 21. Jahrhundert. Enkele andere congressen en bijeenkomsten die ik de laatste jaren in Duitsland heb bijgewoond hebben mij het gevoel gegeven dat velen in de Adventkerk in Duitsland er nogal moeite hebben hun geloof op relevante wijze te verwoorden en uit te leven in deze wereld die zo snel veranderd is. En ook dat velen niet goed weten hoe te reageren op bepaalde tendensen in de kerk. Die indruk zie ik ook dit keer weer bevestigd.
In zijn openingstoespraak op woensdagavond maakte de voorzitter van de Adventkerk in Noord-Duitsland, Johannes Naether, het nog eens overduidelijk dat de kerk flinke uitdagingen onder ogen moet zien. Hij pleitte voor een herwaardering van het begrip ‘vrijheid’. Daarbij staat voor de Duitse kerk loyaliteit jegens de wereldkerk buiten kijf, maar toch moet een kerk in een bepaald regio ook de vrijheid hebben eigen accenten te leggen. En de leden van de kerk moeten de ruimte hebben hun gedachten te ontwikkelen en te uiten. Ik kan daar alleen maar hartgrondig mee instemmen.
Het is altijd een bonus om bij dit soort bijeenkomsten onverwacht bijzondere mensen te ontmoeten. Eén van de 36 deelnemers aan mijn workshop is een zekere Manfred Böttcher. Je ziet hem zijn 87 jaar niet aan. Ik had lange tijd niet meer over hem gehoord. Gedurende 14 jaar was Böttcher destijds de leider van de Adventkerk in de DDR. Hij had de moeilijke taak om de kerk zo goed mogelijk door deze moeilijke (communistische) jaren heen te loodsen. Het was fijn met hem kennis te maken en hem over zijn ervaringen te horen vertellen. Hij gaf mij gisteren een boek dat hij een tiental jaren geleden schreef over de relatie tussen de adventisten en andere kerkgemeenschappen in de DDR-periode.
Vanmiddag zijn mijn vrouw en ik even een paar uurtjes in Magdeburg geweest, de stad waar Maarten Luther in 1487 de school van de ‘Broeders des Gemenen Levens’ bezocht en waar hij later, in 1524, de hervorming zou ontketenen. Van mijn lagere schooltijd herinner ik mij ook dat het de stad is van de Magdeburger halve bollen. In 1657 werd met die halve bollen een belangrijk natuurkundig experiment ondernomen waarbij het functioneren van de luchtdruk werd aangetoond. Maar ons ging het vandaag vooral om een bezoek aan de prachtige Domkerk en aan Die Grüne Zitadel—het complex van winkeltjes, restaurants en woningen dat als laatste project van de befaamde Oostenrijks/Nieuw Zeelandse architect Friedensreich Hundertwasser in 2005 gereedkwam. Met zijn grillige lijnen en bonte kleuren iets heel bijzonders.
En verder zal ik mij dit verblijf op Friedensau herinneren als de plaats en de tijd waar, op 3 augustus, mijn vrouw haar zeventigste verjaardag vierde!