Deze week berichtten de media uitgebreid over twee opzienbarende beloften. Aan het begin van de week liet zangeres Trijntje Oosterhuis, de dochter van theoloog/dichter/uitgetreden priester Huub Oosterhuis, via haar Facebook pagina weten dat ze substantieel wilde bijdragen aan de inzamelingsactie voor de slachtoffers van de ramp op de Filipijnen. Zij beloofde dat ze 1 euro zou storten voor iedereen die haar pagina met een ‘like’ zou bezoeken. Na een aantal uren begreep Trijntje dat ze nogal naïef was geweest. Toen zij ruim 250.000 ‘likes’ had gekregen, zorgde ze er schielijk voor dat haar genereuze aanbod verdween. Ze liet later weten dat ze weliswaar gul zou geven, maar dat ze haar belofte niet voldoende had overzien en niet in staat was ruim een kwart miljoen euro op 555 te storten.
Of Trijntje nu al dan niet in staat is om zo’n grote gift te storten kan ik niet bepalen. Volgens een onderzoekje van het tijdschrift Quote, dat nagenoeg alles over rijke mensen schijnt te weten, zou het wel een flinke hap uit haar vermogen zijn, maar zou ze het bedrag wel kunnen ophoesten. Voor velen is het begrijpelijk dat zij terugkrabbelde nu haar aanbod zo uit de hand liep. Anderen kennen geen pardon: Belofte maakt schuld!
Het Franse publiek wachtte vol spanning af of een andere belofte, die ook publiekelijk gedaan was, zou worden ingelost. Doria Tiller (27), die in het kader van een talkshow het weerbericht verzorgt op de Franse zender Canal Plus, had kennelijk weinig fiducie in de prestaties van het Franse nationale voetbalelftal. Want ze deed en plein publique op de televisie de belofte dat zij het weerbericht naakt zou presenteren als Frankrijk zich zou kwalificeren voor het WK voetballen. En ziedaar, Frankrijk won de cruciale wedstrijd met 3-0. Frankrijk hielde de adem in. Zou de (aantrekkelijke) mevrouw Tiller zich aan haar belofte houden, of zou ze een of andere smoes verzinnen? Zij besloot haar belofte gestand te doen en rende poedelnaakt, terwijl ze luidkeels het weerbericht riep, door een weiland in de buurt van Parijs. Ongetwijfeld zal een deel van het publiek wat teleurgesteld zijn geweest dat ze niet wat dichter bij de camera was, maar goed, ze deed wat ze had beloofd.
Zowel Trijntje Oosterhuis als Doria Tiller hadden er waarschijnlijk goed aan gedaan het boek Rechters (ik moet nog even wennen aan de naam ‘Rechters’ in de Nieuwe Bijbelvertaling, in plaats van het vertrouwde ‘Richteren’) te lezen—en dan specifiek het verhaal van Jefta. Enigszins Bijbelvaste lezers weten dat Jefta de aanvoerder was van het leger van de Israëlieten toen dit strijd moest leveren tegen de Ammonieten. Jefta ‘werd gegrepen door de geest van JHWH’, lezen we in Rechters 11:28, en was ervan overtuigd dat God met hem zou zijn. Tegen die achtergrond deed hij een belofte die achteraf ongeveer net zo dom was als die van Trijntje en Doria. Hij beloofde dat hij, als hij weer heelhuids thuis zou komen, het eerste wat hem tegemoet zou komen aan God als brandoffer zou brengen. Hij had ongetwijfeld in gedachten dat het een schaap of een kalf zou zijn, of een andere dier. Maar, wat gebeurde? Jefta kwam behouden thuis en zodra hij het erf van zijn huis opkwam, stormde zijn dochter—een meisje in de tienerleeftijd–hem tegemoet.
Jefta was ten einde raad. Deze ramp had hij niet voorzien. Maar zijn dochter was het ermee eens dat Jefta zich aan zijn belofte moest houden en deze ‘bracht zijn gelofte ten uitvoer.’
Had Jefta dit moeten doen, omdat ook voor hem gold dat ‘belofte schuld maakt’. Voor mij is dit een van de bijbelhoofdstukken die ik maar moeilijk kan verteren. Als ik erbij was geweest, denk ik dat ik zou hebben gezegd: ‘Jefta, niet doen! Dit kan niemand van je vragen. Maar volgende keer wel wat beter nadenken voor je wat belooft!’ En eigenlijk zou ik tegen Trijntje willen zeggen (als ik haar toevallig zou ontmoeten): ‘Dat was dom van je. Trijntje. Geef nu maar wat je redelijkerwijs kunt geven. En denk de volgende keer een beetje beter na.’ Ja, en wat ik Doria Tiller zou hebben geadviseerd als zij mij had gevraagd of ze haar belofte per se moest nakomen, houd ik even voor mezelf.