Zeewolder theologie

 

Er zijn nogal wat soorten theologie. Ik noem er een paar: systematische theologie, bijbelse theologie, nieuwtestamentische theologie, oudtestamentische theologie, historische theologie, praktische theologie, narratieve theologie, enz.

Natuurlijk kan je ook anders te werk gaan en vooral op de kerkelijke herkomst van de theologen letten: katholieke theologie; protestantse theologie, calvinistische theologie, baptistische theologie, adventistische theologie, enz.

Of je kunt letten op de algemene theologische oriëntatie: liberale theologie, neo-orthodoxe theologie , post-liberale theologie, fundamentalistische theologie, proces theologie, enz.

Of je kunt vooral de tijd waarin een theologische richting is ontstaan als uitgangspunt nemen: middeleeuwse theologie, thomistische theologie, moderne theologie, postmoderne theologie, enz. Of de specifieke sociale achtergrond waarmee de theologie is verbonden: feministische theologie, zwarte theologie, bevrijdingstheologie, enz. En dan zou je natuurlijk ook nog kunnen kijken naar islamitische theologie, boeddhistische theologie, enz.

Maar er is ook een type theologie waarop je het etiket ‘lokale theologie’ zou kunnen plakken: de Koreaanse minjun-theologie, de Indiase water-buffalo theologie, de kokosnoot theologie van de eilanden van de Pacific, enz. In deze categorie van ‘lokale theologie’ ben ik al jaren sterk geïnteresseerd. En dat is dan ook de reden waar ik een deel van het weekend heb besteed aan het lezen van een boeiend boek over de Australische ‘regenboog’ theologie van Aboriginal-christenen. Het is fascinerend te ontdekken hoe christenen in allerlei gebieden weigeren nog langer met westerse ogen naar de Bijbel te kijken en met geïmporteerde westerse termen theologie te bedrijven, maar op zoek gaan naar beelden en symbolen die zeggingskracht hebben binnen hun eigen cultuur.

Het lijkt wat vreemd: zoveel soorten theologie. Het is, zeker voor de leek, nogal verwarrend. Iemand zei eens: Je kunt theologen net zo goed in twee klassen indelen: Zij die in Californië wonen en zij die daarheen zouden verhuizen als ze de kans kregen.

Maar het feit dat er zoveel verschillen soorten theologie zijn wijst tegelijkertijd op de geweldige rijkdom van ons spreken over God. De middeleeuwse theoloog Anselmus gaf eens deze tijdloze definitie van de theologische wetenschap: Theologie is geloof dat zichzelf wil begrijpen. En zodra mensen zich serieus met hun geloof in God gaan bezighouden zijn er een onuitputtelijk aantal invalshoeken om het geloof beter te verstaan. Voor veel mensen (en dat geldt ook voor mij), is de openbaring die God heeft gegeven in de bijbel en die we hebben gekregen in Christus, het vaste uitgangspunt en daarom vallen heel wat theologische modellen door de mand, omdat ze daarvan zijn afgedwaald. Maar dat je probeert vanuit een specifieke optiek naar je geloof te kijken is niet alleen legitiem, maar ook verrijkend.

Theologie ontstaat altijd in een bepaalde concrete situatie die bepaald wordt door tijd en omstandigheden. Dat is niet alleen goed. Dat is ook nodig want onze theologie moet aansluiten bij het leven van alledag. Daarom mag (moet!) er ook een Nederlandse adventistische theologie zijn—een theologie die put uit de algemene christelijke theologische tradities en uit het rijke wereldwijde adventistische geloofsbezit, maar die adventisten in Nederland richting geeft bij hoe hun geloof in het Nederland van 2009 kan worden verwoord en beleefd. Je zou zelfs kunnen zeggen dat ik als inwoner van Zeewolde een Zeewolder theologie nodig heb—want hier moet ik binnen de context waar ik leef mijn christen- en adventist-zijn handen en voeten geven.

Een paar dagen geleden kregen we een boeiend voorbeeld van een ‘lokale’ theologie voorgeschoteld. Een oecumenisch projectkoor van Zeewoldenaren gaf een uitvoering van een door een plaatsgenoot geschreven oratorium. Prachtige nieuwe religieuze liedteksten met spannende muziek die anderhalf uur lang het publiek vertelden van de strijd die zoveel mensen van tegenwoordig doormaken als ze oude zekerheden verliezen en moeizaam op zoek gaan naar een nieuwe manier om God te ontmoeten en weer durven hopen dat hun leven zin heeft. Ja, ook dat is lokale theologie.]