Ik schreef in mijn vorige blog dat ik een nieuw boek van Richard Rice had ontvangen en dat met voorrang wilde gaan lezen. Dat heb ik inmiddels gedaan en ik heb er geen spijt van dat ik het vrijwel meteen na ontvangst ter hand heb genomen. De titel van het boek geeft glashelder aan wat het onderwerp is: Suffering and the Search for Meaning—Lijden en de zoektocht naar de betekenis ervan. De ondertitel verduidelijkt het verder: Responses to the Problem of Pain—verschillende antwoorden op de vraag waarom we pijn lijden.
Dr. Rice veronderstelt bij de lezer geen uitgebreide theologische kennis, maar wel een levendige theologische belangstelling. Hij schrijft over een vraagstuk dat zowel vaktheologen als ‘gewone’ gelovigen door de eeuwen heen heeft beziggehouden. Dat vraagstuk wordt door theologen aangeduid met de term theodicee. Op het internet vond ik deze definitie van dat woord: Een argumentatie die een rechtvaardiging moet zijn voor het geloof in het bestaan van een God die zowel volmaakt goed als almachtig is, terwijl er toch kwaad in de wereld bestaat (http://www.woorden.org/woord/theodicee).
In dit bijzonder leesbare boek laat Rice zien dat er een aantal verschillende manieren zijn om dit probleem te benaderen. (1) Je kunt ervan uitgaan dat op de een of andere manier alle ellende en alle lijden deel uitmaakt van Gods plan. We begrijpen niet waarom God allerlei dingen doet of toestaat. Maar hij maakt geen fouten en we moeten het vertrouwen hebben dat eenmaal alle stukjes op hun plaats zullen vallen.
(2) Dat er zoveel ellende is, is niet aan God te wijten, maar is het gevolg van de vrije wil van de mens. God wilde geen robots, maar wilde geschapen wezens die hem uit vrije wil zouden liefhebben en dienen. Dat het fout ging was een risico dat God wilde nemen, maar dat wil niet zeggen dat hij dus verantwoordelijk is voor onze verkeerde keuzes en daarmee voor alle lijden dat we in deze wereld kennen.
(3) Het leed dat de mens treft is niet in alle opzichten door ons te verklaren, maar we kunnen wel inzien dat de narigheid die ons treft ons helpt bij onze innerlijke groei en geestelijke rijping.
(4) Er is sprake van een kosmisch conflict tussen goed en kwaad en de mens is een klein onderdeel in deze strijd tussen licht en duister. Zevende-dags adventisten hebben vaak voor dit perspectief gekozen en spreken daarbij over ‘de grote strijd’.
(5) De verdedigers van het ‘open theïsme’ en van de zgn. ‘proces-theologie’ (een stroming die wat verder gaat dan het ‘open theïsme’) kiezen voor een heel andere benadering. Zij zeggen dat we ons uitgangspunt moeten herzien. God is niet alwetend en niet almachtig in de klassieke betekenis die deze termen gewoonlijk krijgen. God weet niet tot in alle details hoe wij onze vrije wil gaan gebruiken en daardoor kan hij ook niet meteen ingrijpen als we foute beslissingen nemen.
(6) En dan zijn er tenslotte degenen die zeggen dat elke theodicee bij voorbaat gedoemd is te mislukken. Zij protesteren tegen de gedachte dat je het leed in de wereld kunt verzoenen met het bestaan van een almachtige en liefdevolle God.
Het boek van Richard Rice heeft grote waarde omdat de verschillende opties zo glashelder op een rij worden gezet en vervolgens van elke theodicee de sterke en de zwakke aspecten worden belicht. Maar het krijgt een aanzienlijke extra waarde door de wijze waarop de schrijver de persoonlijke dimensie van het probleem aan bod laat komen. Het lijden van de mens is niet alleen een filosofisch en theologisch probleem (eigenlijk gebruik hij liever de term ‘mysterie’). Het treft ons allemaal vroeger of later heel persoonlijk en Rice stelt voor dat we elk op onze eigen manier aspecten van de verschillende theodicee-benaderingen kunnen samenvoegen. Hij stelt voor dat we ‘fragmenten van betekenis’ uit alle verschillende benaderingen kunnen halen en daarin steun kunnen vinden als we door groot onheil worden getroffen.
Richard Rice is een begenadigd denker en schrijver. Hij is een van de belangrijkste, en meest creatieve, adventistische theologen van onze tijd. Ik wil dan ook graag zijn nieuwste boek van harte aanbevelen. Zonder enige terughoudendheid maak ik van deze blog dan ook een promotie van zijn boek. Het werd uitgegeven bij een belangrijke Amerikaanse evangelikale uitgeverij: IVP Academic. Het is simpel te bestellen via Amazon.com. Het kost ca. 15 dollar. Met wat portokosten zal het niet meer kosten dan ongeveer 15 euro.
Als je het binnen 5-10 werkdagen wilt hebben kun je het ook voor ca. 15 euro via bol.com bij je thuis krijgen. De Nederlandse Amazon site (www.amazon.nl) verkoopt de e-book versie voor 10,20 Euro.