De Nederlandse Adventkerk hield op zondag 5 juni een buitengewoon congres. Een groep van ‘verontruste’ leden maakte gebruik van de statutaire mogelijkheid zo’n congres aan te vragen. Via een ‘ledenmanifest’ hadden de ‘verontrusten’ laten weten wat er volgens hen mis is met de kerk. Het feit dat de Nederlandse Adventkerk heeft besloten ook vrouwelijke predikanten in te zegenen blijft hen een doorn in het oog, temeer daar de wereldorganisatie (Generale Conferentie) die weg formeel heeft afgesloten. Waar haalt de Nederlandse kerk dan het lef vandaan om haar eigen weg te gaan en het besluit van de wereldkerk naast zich neer te leggen?
Ik was afgelopen zondag niet aanwezig. Ik was (en ben nu nog steeds) in Zweden. Maar natuurlijk heb ik wel mijn best gedaan om me via allerlei kanalen zo goed mogelijk te informeren over het verloop van de bijeenkomst. Ik was opgelucht te horen dat de motie het niet haalde om de eerder genomen beslissing terug te draaien dat vrouwelijke predikanten in Nederland ingezegend kunnen worden. In diverse commentaren las ik dat de stemming too close for comfort was (88-76). Dat het aantal voor- en tegenstanders niet ver uiteen lag, was vermoedelijk voor een groot deel te danken aan het feit dat zaak die aan de orde was veel meer leeft bij de minderheid van ‘verontruste’ kerkleden dan bij de meerderheid die vertrouwen heeft in de leiding van de Nederlandse kerk en het huidige beleid steunt.
Terecht is door velen geconstateerd dat de Nederlandse Adventkerk sterk verdeeld is en dat dit zorgen baart ten aanzien van de toekomst. Niemand kan ontkennen dat de polarisatie tussen de ‘verontrusten’ (of noem ze de mensen die ‘behoudend’ zijn, of ‘conservatief’) en de andere kerkleden een probleem is dat grote aandacht verdient. Maar we moeten de zaken ook weer niet te veel dramatiseren. De situatie waarin de Adventkerk zich in Nederland (en ook elders) bevindt is bepaald niet uniek en zeker niet hopeloos. Ik noem een paar punten, waarom ik dat denk.
1. In de meeste religieuze bewegingen van verleden en heden waren, en zijn, diverse stromingen waar te nemen. Denk bijvoorbeeld aan de vroegere Nederlands-Hervormde Kerk, waarin je vrijzinnigen en extreem-orthodoxen kon vinden en alles daartussen in. In de huidige KPN en andere kerken anno 2016 in ons land is dat nog steeds het geval.
2. Kerken die sterk internationaal verspreid zijn hebben, als gevolg van grote culturele verschillen tussen landen en werelddelen, dikwijls meer problemen om hun leden wereldwijd op één lijn te krijgen dan nationale kerken.
3. In veel westerse landen heeft de influx van migranten uit de niet-westerse wereld voor grotere diversiteit gezorgd, die tot de polarisatie heeft bijgedragen. Dat is zeker ook in Nederland het geval. Maar dit heeft ook voor een grote verrijking van het kerkelijk leven gezorgd.
4. Een levende kerk zal altijd een spanning ervaren tussen haar traditie en de veranderingen in de maatschappij waarin zij leeft en waarin zij een getuige van het evangelie moet zijn. Niet iedereen kan op een evenwichtige wijze met die spanning omgaan.
5. Wat de Adventkerk betreft kan niet ontkend worden dat er aanzienlijke verschillen zijn in de theologische opvattingen van ‘rechts’ en links’ en in de manier waarop men tegen de organisatorische structuur van de kerk aankijkt. Maar dat is altijd in meerdere of mindere mate zo geweest en dat zal ongetwijfeld zo blijven. Wij brengen immers allemaal onze eigen achtergrond met ons mee, bevinden ons elk in ons eigen stadium van geestelijke groei, en lezen de Bijbel door onze eigen bril.
6. De grootste prioriteit is dat we leren elkaar in de kerk meer ruimte te geven en dat we beter naar elkaar leren luisteren en van elkaar willen leren. Dat geldt voor zowel ‘rechts’ als ‘links’.
7. Ondanks de onmiskenbare polarisatie is het belangrijk te beseffen dat we bij alle verschil van mening, toch zoveel gemeen hebben dat we ons één kunnen blijven voelen met een zelfde doel voor ogen.
8. De problematiek die soms zo levensgroot lijkt verdwijnt voor een belangrijk deel als we respect hebben voor elkaars mening en tolerant zijn, in plaats van elkaar steeds de maat te nemen en elkaar te veroordelen.
Het speciale congres ligt achter ons. Ik hoop dat we als geloofsgemeenschap een adempauze in de huidige discussies kunnen inlassen om ons in de komende periode te richten op de talloze andere uitdagingen waarvoor we als Adventgelovigen in Nederland staan.