Boeken, en nog meer boeken

Bij de festiviteiten van bijna twee weken geleden rond de negentigste verjaardag van de Zweedse dirigent Herbert Blomstedt trof ik tussen de genodigden een aantal vrienden die ik geruime tijd niet had ontmoet. Een van hen was Per Bolling, een Zweedse predikant die o.a. een tijdlang directeur was van het uitgevershuis van de Zweedse Adventkerk en later voorzitter was van de Zweedse Unie. Hij vertaalde voor mij toen ik op zaterdagmorgen 5 augustus de preek hield.  Per heeft een aantal boeken geschreven en had een exemplaar van zijn laatste boek voor mij meegenomen. Nadat hij eerder een boek schreef over de brief van Paulus aan de Romeinen, gaat dit nieuwe boek over de brief aan de Galaten.[1] Per is een heldere denker en begaafd schrijver.

Sigve Tonstad was met zijn vrouw Serena uit zijn huidige woonplaats in Noorwegen naar het Zweedse Rimbo gekomen. Ook hij had een boek voor mij bij zich–toevallig eveneens over een brief van Paulus. Het is een commentaar op de Romeinenbrief vanuit ecologisch perspectief.[2]  Dat maakt dus wel nieuwsgierig. Door het boek bladerend en hier en daar een paar zinnen lezend, werd het me wel duidelijk dat je voor de ruim 400 bladzijden, met tamelijk kleine letters, wel even moet gaan zitten! Sigve en ik hebben groot wederzijds respect voor elkaar. Tijdens onze ontmoeting in Rimbo was hij heel lovend over mijn recente boek GAAN of BLIJVEN.  ‘Jij schrijft voor de leden van de kerk en wat je schrijft is heel belangrijk voor ze. Ik’, voegde hij eraan toe, ‘schrijf vooral namens de kerk en wil een adventistisch geluid laten horen dat met name voor een publiek buiten de kerk bestemd is.’ Zonder twijfel steekt Sigve, die zowel medicus als theoloog is, als academicus met kop en schouders boven mij uit. Ik beschouw hem als een van de knapste en meest creatieve theologen die er in de hedendaagse Adventkerk te vinden zijn.

Vanuit Rimbo kon ik ook nog een derde boek meenemen. Het is een boek waarin enkele tientallen vrienden van Herbert Blomstedt een hoofdstuk hebben geschreven en dat hem als ‘Festgabe’ was overhandigd.[3] Het was een eer om ook een kort hoofdstuk bij te dragen.

Maar wat het lezen tijdens onze vakantie betreft zijn deze boeken zijn nog niet aan de beurt. Voor de vier weken in Zweden heb ik uiteraard en stapeltje boeken meegenomen. En zoals gewoonlijk lees ik gelijktijdig iets voor pure ontspanning en iets ‘degelijks.’  In de eerste categorie valt het boek van de Zweedse misdaadschrijver Håkan Nesser. Ik lees het in het Zweeds, waardoor mijn leestempo iets langzamer is dan gewoonlijk. Het is opmerkelijk hoeveel goede detective boeken tegenwoordig uit Scandinavië komen. Het is mij nog steeds niet duidelijk waardoor dat zo is.

Het ‘degelijke’ boek dat ik nu bijna uit heb is  kort geleden bij Uitgeverij Boekencentrum verschenen en werd geschreven door Gijsbert van den Brink.  Omdat ik twee jaar geleden een dik boek over dogmatiek van hem en zijn VU-collega naar het Engels vertaalde, heb ik de schrijver tamelijk goed leren kennen en was ik uitgenodigd voor de presentatie van het boek, nu zo’n twee maanden geleden. Het boek heet: En de Aarde Bracht Voort: Christelijk Geloof en Evolutie. Een van de redenen waarom dit boek mij zo aantrok is het feit dat Prof. van den Brink afkomstig is uit de orthodoxe hoek van de Hervormde Kerk. In dat deel van het Nederlandse protestantisme staat men overwegend zeer kritisch ten opzichte van alles wat naar evolutie ruikt. Het wordt van den Brink dan ook door velen in die groepering niet in dank afgenomen dat hij in dit boek onderzoekt in hoeverre christelijk geloof en evolutie kunnen samengaan. Hij probeert aan te tonen dat er geen onoverkomelijke hobbels zijn om de hoofdzaken van het christelijk geloof overeind te houden en tegelijkertijd evolutie als vaststaand feit te accepteren.

Ik heb het boek met enorm veel interesse gelezen. Geleidelijk aan ben ik in de afgelopen jaren tot soortgelijke conclusies gekomen. Dat neemt niet weg dat van den Brink me niet in alle opzichten overtuigt.  Ik bewonder hem vanwege het feit dat hij het aandurft om deze thematiek zo uitgebreid en open te behandelen–ondanks het feit dat het hem veel kritiek oplevert. En daarnaast merk ik op dat het kennelijk in zijn kring mogelijk is om zaken die moeilijk liggen toch aan te snijden, zonder dat men geëxcommuniceerd of doodgezwegen wordt.

Het boek is een aanrader voor adventisten die vol vragen zitten over de officiële visie van de Adventkerk, waarin een letterlijke zesdaagse schepping in een ‘recent’  verleden als enige optie wordt aangereikt. Wat zou het geweldig zijn als adventistische theologen en wetenschappers ook binnen hun kerk vrijelijk over deze materie zouden kunnen discussiëren zonder repercussies te vrezen. En wat zou het fijn zijn als er aan de kerk gelieerde uitgeverijen zouden zijn waar ook degenen die, net als van den Brink, naar antwoorden zoeken en daarover schrijven, met hun manuscripten terecht kunnen. Ik geef de hoop niet op dat het ooit zover komt!



[1]  De Zweedse titel is: Frihet: en Liten Bok of Galatenbrevet (Uitgegeven door Skandinaviska Bokförlaget, 2017).

[2]  Letter to the Romans: Paul among the Ecologists. (Uitgegeven de serie: The Earth Bible Commentary, door Sheffield Phoenix Press, 2016).

[3]  Herbert Blomstedt: Nahe am Herzen der Schöpfung. De inhoud is deels in het Engels en deels in het Duits.