Ik begon mijn dag in een prima stemming, maar dat duurde niet lang. Een van de eerste dingen die ik ’s morgens gewoonlijk doe is het openen van mijn laptop en het lezen van de koppen van een paar digitale kranten en het napluizen van digitaal kerkelijk nieuws. In die laatste categorie viel het artikel van Bonnie Dwyer, de hoofdredacteur van het onafhankelijke adventistische opinie- en nieuwstijdschrift/website Spectrum, dat ik vanmorgen onder ogen kreeg. Zij rapporteerde over de beslissing van het bestuur van de Generale Conferentie om, vooruitlopend op de besprekingen van de Najaarszittingen van de GC (Autumn Council), alvast een uitgebreid systeem van commissies in het leven te roepen die moeten controleren of kerkelijke instituten en kerkelijke leiders zich wel aan alle regels houden.

Het is belangrijk om vast te stellen dat het bestuur dat deze beslissing genomen heeft niet het voltallige wereldbestuur is, waarin ook vertegenwoordigers van divisies en unies zitting hebben, maar de groep van leiders die in Silver Spring deel uitmaken van het kerkelijk apparaat. Dat doet al meteen de vraag opkomen waarom op dit moment een dergelijke beslissing wordt genomen, kort voordat het wereldbestuur de kans heeft om zich over een document uit te spreken dat uiteindelijk de basis moet vormen voor het controle-werk van de vijf nieuwe commissies.

De vijf nieuwe commissies moeten nagaan of de officiële standpunten, verklaringen en beslissingen van de kerk wel correct worden nageleefd. Daarbij gaat het om de leerstellingen van de kerk in het algemeen, maar met name om deelgebieden als schepping vs. evolutie, homoseksualiteit en vrouweninzegening. Dit zijn kennelijk de onderwerpen die in de ogen van de kerkelijke leiding in Silver Spring de hoogste prioriteit hebben. Terecht is al door diverse personen opgemerkt dat het merkwaardig is dat de steeds sterker wordende aanvallen op het Fundamentele Geloofspunt van de Drieëenheid geen specifieke aandacht krijgen en dat ook de zgn. Theologie van de Laatste Generatie buiten schot blijft.

Veel valt over de nieuwe ontwikkeling te zeggen—en dat zal in de komende weken en maanden ongetwijfeld ook gebeuren. Ik hoop en bid dat tijdens de Najaarszittingen een meerderheid van het wereldbestuur de moed zal hebben om deze ontwikkeling te veroordelen. Dit is allemaal zo top-down als je je maar kunt voorstellen en druist in tegen alle democratische beginselen. Bovendien: De leden van de vijf commissies zijn allemaal, zonder uitzondering, deel van het bestuursapparaat van het hoofdkantoor. Het Biblical Research Institute, waar uitsluitend personen van conservatieve signatuur werken, krijgt een heel belangrijke stem in het kapittel.

Mijn eerste reactie, toen ik vanmorgen het artikel over dit onderwerp las, was er een van boosheid. Als schrijvend veranderde de boosheid echter vooral in een gevoel van verslagenheid. Hoe heeft het zover met de kerk kunnen komen? Hoe is het mogelijk dat een geloofsgemeenschap van bovenaf met dwang (en dreigementen) probeert haar visies en interpretaties aan iedereen op te leggen?

Maar ik zal toch ook vandaag proberen optimistisch te blijven. Mijn hoop is dat tijdens de Najaarszittingen dit plan flinke averij zal oplopen of helemaal van tafel zal worden geveegd. En mocht dat niet gebeuren, dan zal dit controleapparaat, mijns inziens, een papieren tijger blijken te zijn. Een dergelijk administratief controlemechanisme zal verstikt raken in de kerkelijke bureaucratie. Maar intussen zullen wel weer mensen uit de kerk verdwijnen die het gevoel hebben niet langer zelfstandig te mogen denken en vrij te kunnen ademen. Voor degenen die niet (of niet meer) op de kerkelijke loonlijst staan is wat nu gebeurt een reden te meer om te blijven protesteren tegen de dwang van bovenaf en om te blijven strijden voor een adventistische kerk waarin eenheid mag worden vertaald in diversiteit—in theologie en kerkelijke praktijk.