Ik ben blij dat ik nu nog nauwelijks een mondkapje behoef te dragen. Ik vind zo’n ding lastig en onprettig, maar ik besef wel dat er omstandigheden kunnen zijn waarin de overheid mij ertoe kan verplichten, als er een wetenschappelijke consensus is dat daarmee veel ellende kan worden voorkomen. Ik denk niet dat mijn persoonlijke rechten daarmee zo ernstig worden aangetast dat ik daartegen in verzet wil komen. Waar het verplichte vaccinatie betreft ligt de zaak gevoeliger. Daarbij gaat het erom dat je gedwongen wordt toe te laten dat er een of substantie in je lijf wordt gespoten. Voor sommige mensen is dat een medisch probleem. Deze mensen moeten so-wie-so uitgezonderd worden. Maar hoe staat het met mensen die religieuze bezwaren hebben tegen vaccinatie? Er zijn groepen gelovigen die vinden dat je op God moet vertrouwen in plaats van op Pfizer, Astra-Zeneca of Moderna. Ik ben God dankbaar dat er zo snel een paar goede vaccins zijn ontwikkeld en was blij toen ik aan de beurt was om te worden geprikt.

Als mensen perse niet gevaccineerd willen worden is dat hen goed recht. Het is een beslissing die ze in vrijheid moeten kunnen nemen. Ik vind wel dat het verstandig is dat je, uit voorzorg voor anderen, mensen niet toelaat bij allerlei evenementen als ze geen bewijs kunnen tonen dat ze geënt zijn, zich recent hebben laten testen of al een keer besmet zijn geweest. Mensen die zich niet willen laten vaccineren moeten bereid zijn bepaalde beperkingen te accepteren als gevolg van hun beslissing. Of een werkgever kan eisen dat een werknemer gevaccineerd is, gaat weer een stapje verder. Ik moet bekennen dat ik daarvan niet zo zeker ben, maar ik ben geneigd te denken dat het ervan afhangt waar iemand werkt. Het lijkt me dat van mensen die in de zorg of in het onderwijs werken, en die geen dringende medische reden hebben waarom zij zich niet kunnen laten vaccineren, wel mag worden verwacht dat ze een vaccinatiebewijs hebben.

Het laatste woord is over deze kwestie nog lang niet gesproken, ook niet binnen de Adventkerk, waar ook (zeker in de USA) een aanzienlijke polarisatie op dit punt is ontstaan, deels van religieuze aard en deels ook als gevolg van politieke keuze. Maar de problematiek van vrijheid versus dwang is op heel wat andere terreinen ook aan de orde. Vanmorgen las ik in de krant dat Die Linke, een Duitse politieke partij aan de linkerkant van het politieke spectrum—de vijfde qua grootte in het land, met 69 zetels in de Bondsdag—-van mening is dat kinderen niet door geboorte automatisch lid moeten kunnen worden van een religieuze groepering. Kinderdoop en besnijdenis, vindt deze partij, zouden moeten verdwijnen. Toetreden tot een religie kan pas wanneer iemand “religieus mondig” is. Aan welke leeftijd men daarbij denkt werd in het krantenartikel niet duidelijk.

Voor degenen die de kinderdoop en de besnijdenis van pasgeborenen als onbijbels afwijzen, klinkt dit idee misschien niet zo dramatisch. Maar ongetwijfeld zal het zgn. “opdragen” van kinderen ook worden afgewezen. Dat formeel al dan niet toetreden tot een kerk of religieuze groep in vrijheid, en niet onder dwang van ouders of anderen, moet kunnen gebeuren, wordt in onze tijd in ons deel van de wereld gelukkig door de meeste mensen wel onderschreven.

Maar feit is dat de meeste ouders hopen dat hun nazaten dezelfde godsdienstige keuze zullen maken als die zij ooit zelf maakten. En veel ouders hebben er intens verdriet van als hun kinderen in religieus opzicht een andere weg gaan. Ouders doen er vaak alles aan wat in hun vermogen ligt om kinderen binnen hun eigen religieuze sfeer op te voeden. Dat bepaalt dikwijls de schoolkeuze en vrijetijdsbesteding. Vaak uit dat zich ook in het verbieden van allerlei activiteiten die men ziet als strijdig met “ons geloof.”

Ongetwijfeld is er in veel gevallen sprake van dwang. Kinderen moeten mee naar de kerk. Ze mogen op de rustdag bepaalde dingen niet doen. Aan bepaalde activiteiten of sporten mogen ze niet meedoen. Veel ouders vragen zich naderhand af of ze met hun voorschriften niet eerder het tegenovergestelde hebben bereikt van wat hen voor ogen stond. Ongetwijfeld hebben veel jongeren door de dwang die ze ondervonden een hekel gekregen aan alles wat met geloof en kerk samenhangt.

Dat elk mens in vrijheid, op het moment dat hij/zij daaraan toe is, moet kunnen bepalen of hij/zij zich bij een religieuze groepering wil aansluiten, staat voor mij buiten kijf. Of het afkeuren van de kinderdoop daarbij een zinnig punt is valt te betwisten. Maar meer discussie in levensbeschouwelijke kringen en binnen gezinnen, over de vraag waar voorbeeld en aansporing overgaan in pressie en dwang, en hoe een vrije keuze van elk mondig kind kan worden gewaarborgd—ook als die keuze door de ouders intens wordt betreurd—is zeker wenselijk. Misschien kan echter Die Linke nog wel wat advies gebruiken van religieuze deskundigen in de uitwerking van de relevante programmapunten in hun politiek manifest.