Subjectief

 

Geen mens is onbevooroordeeld bij het lezen van de krant en het kijken naar het journaal. Er zijn allerlei factoren die maken dat een bepaald bericht indruk op je maakt en een ander bericht veel minder. Daarop betrapte ik mijzelf vanmorgen weer eens.

 

Ik volg de gebeurtenissen in Egypte met ongewone aandacht. Waarom? Maak ik me zorgen over de welstand van de tachtig miljoen inwoners van dat land, waarvan een groot deel nog steeds bittere armoede lijdt? Of is het in hoofdzaak het feit dat ik over ongeveer drie weken een korte oriëntaties naar Egypte hoop te maken ter voorbereiding van de groepsreis met 39 leden en vrienden van de Adventkerk naar deze bestemming? Zo langzamerhand begin ik me af te vragen of de oriëntatiereis misschien geannuleerd zal worden. De reis met onze eigen groep is pas in mei, dus de kans is wel groot dat het tegen die tijd weer rustig zal zijn, maar of het over drie weken verstandig is om naar Cairo te vliegen? We zullen zien en de wereld vergaat niet als ik die reis moet afblazen. Maar toch . . . het bepaalt de manier waarop ik naar de huidige gebeurtenissen in Egypte kijk.

 

Een ander voorbeeld. Het nieuws dat vanuit Ivoorkust komt volg ik waarschijnlijk nauwlettender dan de gemiddelde Nederlander. Mijn vrouw en ik woonden ruim vier jaar in Abidjan, de hoofdstad van dat land. Als er beelden worden vertoond van het land weten we vaak precies waar die zijn gemaakt. Het zijn soms plaatsen waar we haast dagelijks langskwamen. Het hotel ‘Du Golf’ waar Ouattara (de president die volgens de meeste bronnen de presidentsverkiezingen gewonnen heeft) is de plek waar wij vaak gingen zwemmen. Ook gebruikte onze kerk die locatie geregeld voor internationale vergaderingen en heb ik menig uurtje doorgebracht in de zaal waar nu Ouattara zijn hoofdkwartier heeft. Zo’n langdurig verblijf in het land schept een band en maakt dat je je oren meteen spitst als je het woord Ivoorkust hoort.

 

Of nog een puntje, zij het wat banaler. Ik heb zojuist gecheckt wat de weersverwachting is voor morgen voor de Noordzee? Waarom ben ik daar plotseling in geïnteresseerd? Omdat ik morgen met de ferry naar Engeland hoop te gaan om twee weekjes les te gaan geven op Newbold College. Of de rest van de scheepvaart hinder zal ondervinden van de wind is een vraag die niet bij mij is opgekomen.

 

Natuurlijk zijn er heel veel factoren die ertoe bijdragen dat onze verwerking van wat om ons heen en in de wijdere wereld gebeurt bepaald niet objectief is. Je nationaliteit, je politieke gezindheid en je geloofsovertuiging, je geslacht, je leeftijd, je opleiding—en ga zo maar door—kleuren allemaal de selectie van wat je belangrijk vindt en bepalen hoe je ergens naar kijkt. Dat kan niet anders. Je kijkt altijd met een bepaalde bril.  Dat besef moet je tot bescheidenheid manen: anderen kijken anders en hun visie is minstens even legitiem als de jouwe.

 

Betekent dat dan dat alles subjectief en relatief is? Hebben de postmoderne mensen dan gelijk die zeggen dat we allemaal onze eigen waarheid hebben? Ja, denk ik, in belangrijke mate is dat het geval. Zelfs de manier waarop ik de Bijbel lees is per definitie gekleurd. Met mijn adventistische achtergrond lees ik anders dan degenen die door een katholieke of gereformeerde bril kijken. Pas, als je je daarvan bewust bent, en je jouw standpunt naast dat van anderen durft te plaatsen en ruimte biedt aan andere gezichtpunten, kun je je blikveld verruimen en krijgen je eigen ideeën en beeldvorming duidelijker reliëf.  Dat geldt voor het kijken naar het wereldnieuws. Maar ook voor het nieuws dat uit de wereld van kerk en geestelijk leven komt en voor je manier waarop je je dagelijkse werkelijkheid ervaart. Je doet dat subjectief. Dat is onvermijdelijk. Het is zelfs goed, want het verandert je van koele buitenstaander tot deelnemer en maakt je betrokken bij wat er om je heen gebeurt. Zolang je maar niet vergeet dat er veel verschillende manieren zijn om tegen de dingen aan te kijken. Dat besef helpt je te vermijden dat je jezelf tot middelpunt van het heelal maakt en oog blijft houden voor de belangen en opvattingen van anderen. Dat is in elk geval van groot belang voor christenen die geroepen zijn om medemens te zijn.

 

[Maar laat ik er geen misversstand over laten bestaan: Mijn ervaring is subjectief en je kunt eraan twijfelen of deze op realiteit berust. Maar er is meer dan dat. Ivoorkust bestaat. Egypte bestaat en de Noordzee bestaat. En: God bestaat! Er is een objectieve werkelijkheid, onafhankelijk van wat ik zie of ervaar.]