Honger

Terugkerend van mijn preekbeurt afgelopen zaterdag luisterde ik via de autoradio naar een uitgebreid interview met de schrijfster van een onlangs uitgegeven boek over de lange-termijn gevolgen van honger. Tessa Rosenboom werd geïnterviewd naar aanleiding van het project waarover het boek rapporteert, dat zij samen schreef met Ronald van de Knol en dat is uitgegeven door Atlas/Contact. De titel van hun boek is: Baby’s van de Hongerwinter: de onvermoede erfenis van ondervoeding.

De winter van 1944-45 was ongewoon streng. Daardoor ontstonden tijdens de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog, toen ook de normale voedselaanvoer in belangrijke mate was geblokkeerd, enorme problemen. Vooral in het Westen van het land konden veel mensen heel moeilijk aan voldoende eten komen en moesten zij zich vaak tevreden stelen met het eten van bloembollen en suikerbieten. Rosenboom en haar team begonnen een breed, twintig jaar durend, onderzoek naar de vraag of de omstandigheden van deze verschrikkelijke winter een negatief gevolg hebben gehad voor de kinderen die tijdens de hongerwinter werden verwekt of geboren. Zij ontdekten dat met name de prenatale periode van grote invloed was. De ongeboren kinderen van moeders die onvoldoende of onvolwaardige voeding kregen tijdens hun zwangerschap hadden gemiddeld in hun latere leven meer gezondheidsklachten dan de gemiddelde bevolking. Zij leden vaker aan hart- en vaatziekten, en hadden ook aanzienlijk meer last van depressies en stress, terwijl—verrassend genoeg—ook hun hersenen vaak kleiner waren. Bij de studie waren enkele honderden personen betrokken van wie de geboortegegevens in het archief van een Amsterdams ziekenhuis bewaard waren gebleven. (Ik moet mijzelf gelukkig prijzen dat ik, hoewel ik de hongerwinter als een kleuter heb meegemaakt, twee jaar daarvoor was verwekt en geboren!)

In het interview werd er de nadruk op gelegd dat deze studie niet alleen van historisch belang is, maar ook een dringende waarschuwing vormt dat honger niet alleen een tijdelijke impact heeft op de lichamelijke ontwikkeling maar ook heel ernstige lange-termijn gevolgen heeft. Op dit moment zijn er wereldwijd grote aantallen zwangere vrouwen die geen adequate voeding krijgen en zijn miljoenen kleine kinderen chronisch ondervoed. We behoeve maar te denken aan het door oorlog verscheurde Jemen, waar de voedselvoorraden vaak niet verder komen dan het vliegveld of de haven en de miljoenen mensen die in nood verkeren niet bereikt. Wat betekent dat voor de toekomst van miljoenen mensen en voor de toekomst van dat land? (Ik lees de berichten over Jemen altijd met extra interesse sinds ik, nu al weer zo’n twintig jaar geleden een reis van ongeveer tien dagen naar Jemen maakte om een aantal ADRA-projecten te bezoeken.)

Nu kunnen we ons er gemakkelijk vanaf maken door te zeggen dat de voedseltekorten en de grootschalige ondervoeding heel vaak rampen zijn die mensen direct of indirect hebben veroorzaakt. Maar ook al hebben degenen die in andere delen van de wereld wonen geen aandeel in het veroorzaken van deze catastrofes, toch wordt ons toch door diverse NGO’s gewoonlijke gevraagd om onze financiële contributies. Ik verwacht dat we ook binnenkort wel weer een televisieactie zullen krijgen om de ramp in Jemen te bestrijden. Velen vragen zich af: Moeten wij altijd maar weer klaar staan om tons portemonnee te trekken als mensen het slachtoffer worden van toestanden die het gevolg zijn van de onderlinge strijd van diverse partijen in de betreffende landen? Het is wellicht begrijpelijk dat er van tijd tot tijd sprake is van donor-moeheid.

En toch kunnen we onze verantwoordelijkheid niet ontlopen als, om welke reden dan ook, mensen honger lijden. Gewoonlijk hebben degenen die de gevechten veroorzaken en elkaar bestrijden wel genoeg te eten, maar zijn onschuldige burgers, en vooral kinderen, het slachtoffer. En laten we niet vergeten dat zelfs in onze westerse wereld vol voorspoed veel mensen niet voldoende te eten hebben en onze hulp nodig hebben. Christus maakte heel duidelijk dat Hij naar ons toe komt in de gedaante van de hongerigen van deze wereld en dat we, wat we doen om het lot van deze mensen te verlichten, in feite voor Hem doen!

 

One thought on “Honger

  1. Piet Schreuder

    Hoi Reinder,
    Hoe ouder hoe drukker met corresonderen en bijhouden website. Dat ik jou mag lezen, maakt mij wat jaloers, maar niet zozeer dat ik maar ophoud met publiceren. Onmoet nog op door mij geplaatste bankjes in het parkje Sacre Coeur tussen Regina Paces en bejaardenhuis Vreedenhoff, groep tussen 3 en 4uur dezelfde 15-20 mensen en aanlopers als visite. Vaak mensen die mijn boeken lazen. Er zijn echter weinig mensen meer met wie ik herinneringhen kan delen..
    Hoop later allen weer te zien.
    God zege je,
    Piet

    Reply

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>