Het is vrijdagmorgen in Nederland. Enkele uren geleden is in de Verenigde Staten President Donald Trump officieel gekozen als kandidaat voor de Republikeinse partij in de presidentsverkiezingen die op 3 november gaan plaatsvinden. Hij zal het, samen met Mike Pence, als kandidaat voor het vice-presidentschap, gaan opnemen tegen de Democratische Joe Biden, die Kamala Harris als “running mate” heeft gekozen. Het wordt buitengewoon spannend. Ik zal de strijd in de komende weken op de voet blijven volgen en zie nu al uit naar het eerste debat tussen Trump en Biden op 29 September a.s.

Een element dat in deze verkiezingsrace een belangrijke speelt is leeftijd. Steeds weer wordt er door de Republikeinen op gehamerd dat Biden veel te oud is om het presidentschap nog goed te kunnen vervullen. Hij is nu 77 jaar en hij zal (als hij wint) 78 jaar zijn als hij zijn termijn als president van de VS begint. Daarmee hebben de republikeinen natuurlijk wel een punt. Maar dan moeten zij eerlijkheidshalve wel erkennen dat hun Donald ook zijn jeugd ver achter zich heeft gelaten. Hij werd op 14 juni 1946 geboren en is nu dus 74 jaar. Mocht hij winnen, dan bereikt hij tegen het einde van zijn tweede termijn ook de leeftijd van 78 jaar!

In de Verenigde Staten wordt tegen leeftijd anders aangekeken dan in ons land. Wij hebben een pensioengerechtigde leeftijd (momenteel 66 jaar en 4 maanden) en vinden het normaal als mensen dan met pensioen gaan of verplicht worden om hun baan te verlaten. In de Verenigde Staten wordt het moment waarop mensen stoppen met werken veel meer overgelaten aan hun eigen keuze. Je ziet dan ook veel mensen doorwerken tot ver in de zeventig, of zelfs nog aanzienlijk langer. (Helaas kunnen in “het rijke Amerika” veel mensen het zich trouwens ook niet permitteren om op te houden met werken.)

Ik kan niet ontkennen dat ik ook na mijn 65e best nog een tijdje had willen doorwerken en daartoe (denk ik) mentaal en fysiek ook wel in staat was. Wat flexibeler omgaan met het moment waarop mensen stoppen met werken dan wij in Nederland doen, zou ik dan ook toejuichen. Dat neemt niet weg dat je je wel moet afvragen of mensen van 78 jaar nog wel een ontzettend zware baan zouden moeten ambiëren. Je zou zeggen dat er tussen 328 miljoen Amerikanen wel enkele geschikte jongere leiders te vinden moeten zijn. Overigens moeten we dat aspect ook in de gaten houden als we in 2021 weer nieuwe leiders kiezen voor de wereldwijde Adventkerk. De huidige voorzitter, Ted N.C. Wilson zal 71 zijn als de komende kerkelijke verkiezingen plaatsvinden en hopelijk zal dan ook de vraag aan de orde komen (naast een reeks andere overwegingen, hoop ik) of het verstandig is iemand van boven de 70 te herkiezen als de belangrijkste leider van de kerk.

Er was de afgelopen week in de Nederlandse media een andere leeftijdskwestie aan de orde. Nu de Coronacrisis aanhoudt en gevreesd wordt dat zich een tweede golf van besmettingen zal voordoen, wordt door sommigen geopperd dat de ouderen wellicht in een soort langdurige lichte quarantaine zouden kunnen gaan. Zij behoren immers tot de meest kwetsbaren in de samenleving, zo luidt het argument. Jonge mensen moeten oppassen dat zij opa en oma niet besmetten. Als nu de ouderen zich wat uit het maatschappelijk leven terugtrekken, kunnen jongeren zich vrijer bewegen. Dat moeten de ouderen toch wel voor de jongeren kunnen opbrengen.

Ik kan me er boos over maken dat ouderen voortdurend als “kwetsbare” mensen worden getypeerd. Dat er zoveel sterfte was in verpleeghuizen was vooral te wijten aan hoe men in eerste instantie met het Corona-gevaar omging. Bovendien zijn er heel veel ouderen die vitaal zijn en veel minder kwetsbaar zijn dan talloze anderen in andere leeftijdscategorieën. Maar het grootste bezwaar is dat we alles moeten doen om een tweedeling in de samenleving tussen oud en jong te voorkomen. Een gezonde samenleving bestaat uit mensen van alle leeftijden. Ook in het bestuur van een land of van een organisatie (en van een kerk) moet er een balans zijn tussen mensen van diverse leeftijden.

Of het verstandig is om iemand van 78 op de hoogste post te zetten is een redelijke vraag. Maar in sommige gevallen kun je misschien beter iemand van 78 hebben dan van 74.

Ik houd van schrijven. Maar van schrijvers wordt tegenwoordig steeds meer verwacht dat zij meehelpen met de marketing van hun boeken. Ik krijg regelmatig vragen van mensen in Nederland en ver daarbuiten welke boeken die ik schreef nog steeds verkrijgbaar zijn en waar ze kunnen worden besteld.
Hieronder volgt een lijstje met de meest recente boeken in het Nederlands en in het Engels, met bestelinformatie (Cursief).

.
NEDERLANDS

Ik Heb een toekomst: Over Dood, Opstanding en Eeuwig Leven
Kerk van de Zevende-dags Adventisten, 2019
Service Center van de Adventkerk: https://www.servicecentrum-adventist.nl

Christelijk Denken en Doen: Hoe Geloof je Leven Richting Geeft
Uitgeverij Boekscout en Uitgeverij Boekencentrum, 2019
Bol.com
Boekscout: https://www.boekscout.nl/shop2/
Ook via de boekwinkel te bestellen

Gaan of Blijven: Een Boek voor Adventisten aan de Zijlijn
Flanko Press, UK, 2016
Amazon.com / Amazon.uk / amazon.nl
Bol.com

Bijbels Dagboek: 366 Ontmoetingen met God en met Mensen zoals wij
Kerk van de Zevende-dags Adventisten, 2015
Service Center van de Adventkerk: https://www.servicecentrum-adventist.nl

Bijbels Dagboek: Een Kwestie van Kiezen
Kerk van de Zevende-dags Adventisten, 2012
Service Center van de Adventkerk: https://www.servicecentrum-adventist.nl

Geloofswoorden
Kerk van de Zevende-dags Adventisten, 2009
Service Center van de Adventkerk: https://www.servicecentrum-adventist.nl

Het Avontuur van je Leven: Op Zoek naar God en Jezelf
Kerk van de Zevende-dags Adventisten, 2006
Service Center van de Adventkerk: https://www.servicecentrum-adventist.nl

ENGELS

I have a future: Christ’s Resurrection and Mine
Stanborough Press, 2019
In USA: Adventist Book Center
In Europe: https://lifesourcebookshop.co.uk

Face-to-Face with 365 People from Bible Times
Autumn House Publications Europe, 2018
In USA: Adventist Book Center
In Europe: https://lifesourcebookshop.co.uk

In All Humility: Saying “No” to Last Generation Theology
Oak and Acorn, 2018
Amazon.com / Amazon.uk / amazon.nl

Facing doubt: A Book for Adventist Believers ‘on the Margins’
Flanko Press, UK, 2016
Amazon.com / Amazon.uk / amazon.nl

It’s Time to Stop Rehearsing What We Believe and start Looking at What Difference It Makes
(reprint)
Pacific Press Publishing Association. 2014
In USA: Adventist Book Center / Amazon
In Europe: https://lifesourcebookshop.co.uk /Amazon

The Body of Christ: A Biblical Understanding of the Church
Review and Herald Publishing Association, 2009
In USA: Adventist Book Center / Amazon
In Europe: https://lifesourcebookshop.co.uk / Amazon

Key Words of the Christian Faith
Review and Herald Publishing Association, 2008
In USA: Adventist Book Center / Amazon
In Europe: https://lifesourcebookshop.co.uk / Amazon

Gisteren zag ik toevallig het grootste deel van een uitzending van Dr. Phil op RTL-5. Dit is niet een kanaal waar ik vaak naar kijk. En Dr. Phil’s show staat ook bepaald niet bovenaan mijn lijst van “favorites.” Een aantal jaren geleden kregen mijn vrouw en ik een rondleiding door de Paramount studio’s in Los Angeles en zagen we onder andere de studio waar het programma van dr. Phil wordt opgenomen. Het is een heel populair programma waarvan sinds 2002 al zo’n 2700 afleveringen zijn geweest. Dr. Phil McGraw (zoals zijn volle naam luidt) werd beroemd vanaf het moment dat hij regelmatig een onderdeel verzorgde in de show van Opra Winfrey. Hij kreeg daarna zijn eigen programma, waarin relationele en leefstijl-problemen centraal staan. Ik blijf er verbaasd over dat mensen bereid zijn om voor de camera, ten aanhore van tientallen miljoenen mensen, hun intiemste problemen door dr. Phil te laten analyseren.

Gisteren zagen we een aflevering waarin een (Amerikaanse) vrouw van (schat ik) ruim 60 de hoofdpersoon was. Zij was, zo begreep ik, weduwe geworden en had vervolgens geprobeerd via een dating-site een vriend te vinden. Zij was op die manier met drie verschillende mannen in aanraking gekomen. Zij genoot van het contact dat zij met deze mannen had gekregen. Zij werd aangesproken met allerlei liefkozende namen, en genoot van de constante verzekeringen dat zij een buitengewoon lieve en bijzondere vrouw is. Maar geen van deze mannen woont in de VS en terwijl deze online “relaties” nu al een paar jaar duren, heeft zij geen van deze mannen ooit in levende lijve ontmoet. Wat deze mannen gemeen hadden was dat zij (naar zij zeiden) van de ene in de andere narigheid rolden en snel hulp nodig hadden om uit hun acute financiële problemen te komen. Hun “schat” in de VS was gevoelig voor dergelijke noodkreten en maakte in totaal in de laatste drie jaar niet minder dan 266.000 dollar over.

Uit het trieste relaas bleek dat het hier niet om een rijke dame gaat. Integendeel. Maar ze had een extra hypotheek op haar huis genomen, kostbaarheden verkocht, leningen aangegaan, enz. Nu, tijdens het programma van dr. Phil kwam ze eindelijk tot het besef dat ze op een geraffineerde wijze was opgelicht. Tijdens het gesprek werd ook duidelijk wat haar zo vatbaar had gemaakt voor de oplichterspraktijken van haar drie vrienden. Dat is in één woord samen te vatten: EENZAAMHEID.

(Dat mensen met bescheiden financiële mogelijkheden het slachtoffer worden van oplichters die op geraffineerde wijze anderen (vaak oudere vrouwen) weten uit te buiten hebben we maar al te vaak ook in de wereld van de religie gezien. Televisiedominees, maar ook leiders van andere zgn. “independent ministries,” zijn er dikwijls meesters in om hun slachtoffers hun laatste beetje spaargeld afhandig te maken.)

Maar, terug naar de mevrouw in het Dr. Phil programma. Eenzaamheid is helaas een geweldig probleem dat veel (vooral, maar niet uitsluitend) oudere mensen wanhopig maakt. De meesten van hen verschijnen niet in praatprogramma’s. Van sommigen vermoeden we het, maar velen houden het zo goed mogelijk verborgen dat ze eenzaam zijn. Tijdens de afgelopen maanden is het voor veel mensen extra zwaar geweest. Nu het sociale leven weer op gang komt, ligt het voor de hand dat we vooral op bezoek willen gaan bij (of bezoek willen ontvangen van familie en vrienden. Maar er zijn helaas te veel mensen die geen familiebezoek kunnen verwachten en geen sociaal netwerk hebben—-kortom mensen die eenzaam zijn. Zouden we niet allemaal kunnen besluiten dat we met regelmaat ook eens iemand opzoeken die niet direct tot onze familie of vriendenkring behoort, maar van wie we weten (of vermoeden) dat hij/zij eenzaam is en zou genieten van een beetje persoonlijke aandacht? Dat moet toch eigenlijk niet te moeilijk zijn . . .

Tijdens het academisch jaar 1965/1966 studeerde ik aan Andrews University in Berrien Springs in de Amerikaanse staat Michigan, met het doel een masters graad in theologie te behalen. Dat lukte en na een goed jaar kreeg ik mij MA-diploma met de vermelding cum laude. Ik kijk altijd nog met een heel positieve blik terug op die periode. Het was hard werken, vooral ook om alles financieel rond te krijgen. Dat laatste hing voor een groot deel af van mijn vrouw die een baantje had gevonden in de boekbinderij van de universiteit.

De studie tijdens dat jaar was heel belangrijk voor mijn theologische vorming. Je zou kunnen zeggen dat ik naar Amerika vertrok als een fundamentalist en terugkwam als een liberaal-denkende theoloog-in-wording. Degene die ik in dit kader altijd dankbaar zal blijven is dr. Sakae Kubo, die nu een heel stuk in de negentig is en met wie ik zo af en toe nog mail-contact heb. Door zijn colleges Inleiding tot het Nieuwe Testament kwam ik voor het eerst heel direct in aanraking met allerlei kritische vragen rond het ontstaan van de Bijbel. Toen ik eens op zijn kantoor een gesprek met hem had raadde hij mij aan het boek van James Barr, getiteld Fundamentalism, te lezen. Nog steeds is dit een aanrader voor iedereen die vragen heeft over de inspiratie van de Bijbel. Hoe is de Bijbel ontstaan? Klopt alles wel wat erin staat? Moet je alles letterlijk nemen? Of is er ook een andere manier om met de Schrift om te gaan? Enzovoort. Het lezen van dit boek was voor mij een keerpunt in mijn denken. Het staat nog steeds in mijn bibliotheek en zo af en toe blader ik er nog eens in en denk dan ook terug aan mijn gesprekken met dr. Kubo.

Deze afgelopen week las ik een boek dat ik misschien voortaan zal zien als een vervolg op het boek van James Barr en dat in mijn boekenkast een plaatsje krijgt naast het boek van Barr. Tijdens een Zoom-bijeenkomst van een Amerikaanse sabbatschool werd het boek door iemand geciteerd. Wat ik hoorde wekte mijn aandacht en ik besloot het via Amazon te bestellen. Het boek heet The Human Faces of God, en is geschreven door een zekere Thom Stark (van wie ik overigens nog nooit had gehoord).

Ik moet zeggen dat de inhoud van dit boek stevige kost is, niet zozeer omdat de auteur moeilijke taal gebruikt of ingewikkelde argumenten hanteert, maar omdat hij problemen aansnijdt die de meeste bijbellezers liever vermijden. En dan gaat het niet alleen over tegenstrijdigheden in de bijbelse verslagen, zoals (om maar een voorbeeld te noemen) of het nu David of een zekere Elhanan was die Goliath een kopje kleiner maakte. Nee, dan gaat het vooral over veel indringender zaken, bijv. over de teksten die lijken aan te geven dat ook in Israël, met Gods goedvinden, kinderoffers werden gebracht en dat het monotheïsme maar langzaam de plaats van het polytheïsme innam. Voor mij was het meest confronterende deel het hoofdstuk over de inname van het beloofde land, die de auteur beschrijft als regelrechte genocide.

Heel wat andere onderwerpen komen ook aan de orde, maar uiteindelijk gaat het dan om de cruciale vraag: Kan een boek als de Bijbel, waarop zoveel valt aan te merken, als je er kritisch naar kijkt, nog wel waarde hebben voor ons als christenen in deze tijd? Kan het nog steeds gezaghebbend zijn? Ja, zegt Thom Stark. De Bijbel hoeft niet volmaakt te zijn om grote waarde voor ons te hebben. Hij vergelijkt het met het gezag dat we als ouders hebben over onze kinderen. Dat gezag veronderstelt ook niet dat we nooit fouten maken. De Bijbel blijft voor de schrijver van dit boek een uiterst belangrijke bron voor ons geloofsleven. Hij is ervan overtuigd dat we nog steeds Gods stem kunnen horen in de Bijbel, ook al staan er veel dingen in waarmee we niet goed uit de voeten kunnen.

Op een van de laatste bladzijden van het boek werd ik getroffen door een paar regels die ik extra heb onderstreept. Het zal me geruime tijd stof tot nadenken geven.
God is niet beperkt tot de pagina’s van een boek. God heeft de macht om tot ons te spreken, en kiest er voortdurend voor om tot ons te spreken, maar alleen in de mate waarin we bereid zijn om te luisteren. Luisteren naar God betekent bereid zijn om te luisteren naar de totale Ander – naar de vreemdeling, naar de vijand, naar de ketter, naar de fundamentalist. Als God kan spreken tot Bileam door een ezel, kan God ook spreken tot een Baptist [en een Adventist; RB] door een atheïst. De sleutel is te weten hoe te luisteren naar Gods stem, en dat vergt oefening, en dat vergt gemeenschap (blz. 237)

Sinds het coronavirus de maatschappij grotendeels ontwrichtte heb ik geen gebruik gemaakt van de trein. Ik heb het gemist, want ik reis graag met de trein. Daarbij permitteer ik me een zekere luxe, want zo lang ik me kan heugen kies ik voor de eerste klas. Dat geeft rust en ruimte en maakt het gemakkelijker van een goed boek te genieten. Als senior kan ik reizen met een reductiekaart, die me bovendien het genot geeft van een zestal gratis treinreizen per jaar binnen de Nederlandse grenzen. Het is nu weer toegestaan om ook voor niet-noodzakelijke reizen de trein te nemen. En, zo liet een e-mail van de Nederlandse Spoorwegen mij een paar dagen geleden weten, er ligt weer een gratis reis voor me klaar. Het is een kwestie van een paar simpele handelingen aan de automaat bij de ingang van het station en ik kan gratis op de trein stappen—naar Maastricht of Groningen, of waar dan ook, en natuurlijke ook weer gratis terug!

Maar . . . als ik de komende week van mijn gratis treinreis ga profiteren moet ik wel een mondkapje dragen. Hoewel nog steeds niet wetenschappelijk vaststaat of mondkapjes enig nut hebben om het verspreiden van het vermaledijde virus tegen te gaan, heeft de Nederlandse overheid het dragen ervan in het openbaar vervoer verplicht gesteld. Ik zal er dus aan moeten geloven. We hebben trouwens al enkele weken een voorraadje mondkapjes in huis en gisteren heeft mijn vrouw opnieuw een doosje met 50 stuks uit de supermarkt meegenomen. Want je weet ten slotte niet of er in ons dorp op een gegeven moment een brandhaardje ontdekt wordt en we een mondkapje moeten dragen bij ons supermarktbezoek.

Intussen is het volgens diverse deskundigen wel de vraag of het verplicht stellen van mondkapjes helemaal legaal is. Ruim een jaar geleden werd in Nederland het dragen van de nikab in het openbaar vervoer, en in scholen en overheidsinstellingen verboden. Het belangrijkste argument was vooral de veiligheid: je moet iemand kunnen aankijken en snel kunnen herkennen! De nieuwe wet gold ook voor integraalhelmen en bivakmutsen, maar trof vooral de moslima’s die een nikab willen dragen (wat ook de bedoeling was van de initiatiefnemers). Er doemt echter een probleem op: Volgens een flink aantal juristen gaat de overheid met het verplicht stellen van het dragen van mondkapjes in tegen de wet die zij een jaar geleden invoerde. Want nu moten we immers allemaal een flink deel van ons aangezicht bedekken! Ongetwijfeld zullen er de nodige juridische schermutselingen volgen.

Hier en daar hoor je inmiddels ook de vraag of het mondkapje wellicht zo ingeburgerd zal raken dat het een vast deel wordt van het gangbare modebeeld. Modeontwerpers zijn al druk bezig om van het mondkapje een “fashion statement” te maken. En laten we wel wezen, mode verandert en bepaalde kledingstukken komen en verdwijnen weer. Zowel de bh als de stropdas raakten pas vanaf het einde van de negentiende eeuw in onze westerse wereld algemeen ingeburgerd. In elk geval is inmiddels de stropdas duidelijk op zijn retour. Het is nog niet zo bar lang geleden dat ik nergens wilde verschijnen zonder stropdas. Nu hangen er zo’n vijftig stropdassen doelloos in de kast. Eigenlijk draag ik een stropdas alleen nog maar als ik ga preken en bij begrafenissen.

Zal de stropdas over niet al te lange tijd definitief verdwijnen en is het mondkapje een blijvend verschijnsel? Wie weet?! Je kunt er trouwens op wachten dat inventieve lieden dit nieuwe kledingstuk als evangelisatiemiddel zullen inzetten—als drager van een religieus symbool of van een vrome slogan. Ter geruststelling: de exemplaren die wij in de kast hebben zijn volstrekt neutraal.