Monthly Archives: Oktober 2016

De twee kanten van de kerk

 

Zaterdag (Sabbat)  j.l. zag ik twee kanten van mijn kerk. Ik had zelf geen preekdienst ergens in het land en bezocht daarom de kleine gemeente waarvan ik lid ben. Het was die ochtend avondmaal.  Zoals gewoonlijk arriveerde ik ongeveer tien minuten voordat de dienst zou beginnen en was er gelegenheid om iedereen persoonlijk te begroeten. Er was die morgen geen bijbelstudie (sabbatschool). Gewoonlijk begint deze om half tien, gevolgd door een koffiepauze en daarna neemt rond 11 uur de eredienst een aanvang. Als het avondmaal wordt gevierd begint de dienst om tien uur, gevolgd door het gezamenlijk koffiedrinken.  Zo ook dus deze zaterdag (sabbat).

Het was een fijne dienst. Een goede sfeer. Een goed geplande liturgie, een preek met inhoud en een avondmaalsritueel dat duidelijk door iedereen als betekenisvol werd ervaren. Voor mij persoonlijk was dat zeker ook het geval.

Een paar uur later nam ik in een andere stad deel aan een gespreksgroep van zo’n 20 à 25 mensen van wie de meesten zich ‘aan de zijlijn’ van de kerk bevinden. Sommigen van hen hadden ergens in het verleden al besloten dat zij geen kerklid meer wilden zijn, maar bezoeken nog wel regelmatig deze maandelijkse gespreksgroep. Enkele weken geleden was ik er ook bij. Toen was ik uitgenodigd om mijn nieuwste boek te komen toelichten. Er bleken echter nog zoveel vragen te zijn dat men besloot er opnieuw een sessie aan te wijden. Ook in deze bijeenkomst heerste een prima sfeer en ik ging naar huis met een goed gevoel. Wat daar gebeurde was heel zinvol.

Toen ik later op de avond mijn dag nog eens bezag, dacht ik: Ja, dat zijn de twee kanten van de Adventkerk. Ook al staan ze mijlenver van elkaar, ze horen er toch alle twee bij. Het pijnlijke is dat het zo moeilijk is een brug tussen die twee elementen te slaan, want ze zijn zover uit elkaar gegroeid dat er weinig wederzijds begrip is. De mensen die wekelijks met diepe voldoening naar de kerk gaan en zich veilig voelen in hun  geloof kunnen niet begrijpen dat zoveel anderen de kerk niet meer zo zien zitten en op veel punten zijn gaan twijfelen. Bij veel ‘twijfelaars’ die ‘aan de zijlijn’ zijn terechtgekomen bestaat het gevoel dat wat er op sabbatmorgen gebeurt hen op geen enkele manier nog aanspreekt. En zij zien daarnaast te veel dingen in hun kerk gebeuren (vooral elders in de wereld, maar ook dichtbij) waarmee ze niet meer uit de voeten kunnen.

Bruggen bouwen blijft voor mij een heilige opdracht. Welk steentje kan ik bijdragen om aan de degenen die geen of nauwelijks twijfel kennen en zich geen zorgen maken over het reilen en zeilen van hun kerk, duidelijk te maken dat de twijfels en zorgen van anderen heel echt zijn, en heel diep gaan? Ze mogen er niet schouderophalend aan voorbijgaan met de gedachte dat het nu eenmaal fout gaat als je te veel studeert of te vragen stelt en twijfel in je hart toelaat. Er is mijns inziens vaak veel te weinig begrip en zorg voor de mensen ‘aan de zijlijn’ .

En hoe kan ik een steentje bijdragen om de mensen die het moeilijk hebben met hun geloof en hun kerk te helpen de kerk een nieuwe kans te geven? Hoe kan ik hen ervan overtuigen dat de meeste kerkleden aardige en positieve mensen zijn die hen best wel ruimte willen geven voor hun twijfel en hun op bepaalde punten afwijkende mening; en dat de kerk, naast zoveel bedenkelijke aspecten, ook zoveel goede kanten heeft en dat je jezelf benadeelt als je niet op een constructieve manier aan een kerkelijke gemeenschap deelneemt?

Dit alles blijft enorme uitdaging en niet alleen op het beperkte, lokale niveau waarover ik het nu heb. Op wereldniveau is dit misschien wel het grootste probleem waarmee de Adventkerk ooit te maken heeft gehad—de polarisatie tussen mensen die gelukkig en tevreden zijn met hun geloof en hun kerk (met ‘de Waarheid’) en de miljoenen mannen en vrouwen van alle leeftijden die zich er om allerlei redenen niet meer thuis voelen. Een groot deel van de internationale discussie spitst zich toe op de kwestie van de inzegening van vrouwelijke predikanten. Die discussie is belangrijk, maar eigenlijk heeft dit onderwerp vooral een symboolfunctie gekregen en gaat het om een veel bredere achterliggende problematiek. Een pauze van een jaar van luisteren en bidden, die de Generale Conferentie nu heeft aangekondigd, zal dit niet oplossen. Daar is meer voor nodig. Het lijkt er nu immers nog steeds vooral om te gaan dat de ‘lagere’ kerkelijke organen moeten luisteren naar de top van de kerk. Het is minstens zo belangrijk dat de leiders van de kerk leren luisteren, en met een open blik kijken, naar wat er overal—vooral ook onder de twijfelaars en de mensen ‘aan de zijlijn’ in de wereld gaande is.

Tegelijkertijd blijf ik ervan  overtuigd dat concreet bruggen bouwen vooral op lokaal en regionaal terrein moet gebeuren. In de gemeente waartoe ik behoor weet lang niet iedereen wie Ted Wilson is en heeft de meerderheid nog nooit een GC Working Policy gezien en heeft men geen idee in welke mate de Nederlandse Adventkerk zich nu wel of niet aan de internationale regelgeving houdt. Maar men heeft wel familieleden die ‘aan de zijlijn’ van de kerk zijn terechtgekomen en men kan je zo een lijstje geven van ‘broeders en zusters’ die ooit actieve leden waren maar door de achterdeur zijn verdwenen. Pas als op plaatselijk en regionaal niveau ernst wordt gemaakt met het ontwerpen en bouwen van bruggen kan dat uiteindelijk ook, via een rimpeleffect, de crisisachtige polarisatie waarmee de kerk nu worstelt helpen de-escaleren.  Ik wil me daarvoor blijven inzetten en blijf hopen dat velen dat met mij willen blijven doen.

GAAN OF BLIJVEN_SIDE BAR_S2_web_NL

Nog eens: GAAN of BLIJVEN?

 

Sinds mijn boek GAAN of BLIJVEN: een boek voor adventisten aan de zijlijn een paar maanden geleden verscheen is er heel wat gebeurd. De meeste reacties van lezers uit Nederland en uit veel andere landen waren heel positief. Bijna dagelijks heb ik mails en Facebook berichten ontvangen van mensen die me vertelden dat het boek hun persoonlijke ervaring weergeeft. Van heel wat van hen hoorde ik ook dat het boek hen heeft geholpen hun twijfels op een constructievere manier onder ogen te zien en ook een meer realistische en positievere kijk te hebben op hun kerk, ondanks allerlei trends die zij zien en waarmee zij moeite hebben. Een aantal van deze reacties heb ik gepost op de speciale Facebook pagina @facingdoubt.

Af en toe heb ik mij wel afgevraagd hoe verstandig het was om op deze manier mijn nek uit te steken. Maar terugkijkend op de afgelopen maanden voelt het beslist goed dat ik op deze manier wat kan doen voor een belangrijke groep mensen in mijn kerk.

Mijn verwachting dat ik maar heel weinig van de kerkleiders zou horen is grotendeels uitgekomen. (Ik heb wel via-via gehoord dat veel kerkleiders het boek inmiddels hebben ontvangen en vaak ook hebben gelezen, en dat sommigen vinden dat het door veel leden zou moeten worden gelezen!).

De officiële kerkelijke kanalen waarin boeken kunnen worden gepromoot zijn in de meeste landen gesloten gebleven. Dat betekent wel dat er een enorme uitdaging is. Hoe kan ik de mensen voor wie het boek bedoeld is informeren dat het bestaat en hoe ze het kunnen krijgen? Ik ben blij dat ik veel publiciteit heb gekregen van de kant van Adventist Today en Spectrum en dat ook de Nederlandse kerk informatie over het boek heeft verstrekt. De Engelse editie, die voornamelijk via Amazon.com wordt verkocht was enkele weken lang hun best verkochte adventistische boek.

De Nederlandse editie is inmiddels door honderden kerkleden besteld—en volgens de berichten die ik ontving—ook met overwegend waardering gelezen. Een Franse, Deense en Russische uitgave zijn in voorbereiding. Er zijn inmiddels contacten gelegd om ook tot een Duitse en Noorse editie te komen. En wie weet is er ook een Spaanse vertaling mogelijk. De aanloopkosten zijn daarbij natuurlijk wel een probleem en daarom kan niet alles zo snel gaan als ik zelf graag zou zien.

Maar nu is volgens mij wel het moment gekomen om de Engelse en de Nederlandse editie weer even een goede promotionele push te geven. Ik wil opnieuw mijn (bijna 4.000) bloglezers vragen om naar mijn huidige Facebook pagina te gaan. Mijn simpele vraag is: Wil je deze pagina delen met jouw FB ‘vrienden’ en hen vragen dit op hun beurt ook weer met hun netwerk te delen?

En natuurlijk blijft het belangrijk om anderen over het boek te vertellen (of het aan familieleden en vrienden die er mogelijk baat bij zouden kunnen hebben cadeau te doen!)

Bij voorbaat heel hartelijk bedankt!

PS  Mocht je zelf nog geen exemplaar hebben, bestel het dan per e-mail:  book@bruinsmas.com  (Prijs 14,90 plus porto).

 

 

 

Getallen

 

Vanaf het eerste begin zijn  getallen erg belangrijk geweest voor de Adventkerk. En dat is nog steeds het geval. Sinds ik een aantal jaren geleden een interessant boek las dat Amerikanen beschreef as een ‘volk van rekenaars’[i] heb ik mij vaak afgevraagd of de enorme belangstelling voor getallen specifiek voor Amerikanen  (en dus voor het Amerikaans adventisme) geldt. Als dat zo is, dan werd het in elk geval al spoedig ook overgenomen door het adventisme elders in de wereld. Als adventisten hebben we van oudsher de neiging gehad succes vooral te zien in termen van stijgende ledenaantallen, budgets en aantallen scholen en ziekenhuizen. Natuurlijk is er steeds de verwachting dat de aantallen alleen maar zullen stijgen. Als dat bij tijd en wijle niet zo is, dan vinden we al snel een excuus voor de (tijdelijke) daling, of spreken we zelfs op eufemistische wijze over negatieve groei! Want op de een of andere manier moet er groei zijn!.

Nog maar enkele tientallen jaren geleden werd ook in Europa (en in Nederland) de status van de predikant vooral bepaald door het aantal personen dat hij had weten te dopen. Dat leidde er soms  toe dat er enige aandrang op mensen werd uitgeoefend om zich te laten dopen, terwijl ze daar eigenlijk nog niet klaar voor waren. Je kunt ook niet aan de indruk ontkomen dat dit in een flink aantal landen nog steeds een probleem is. In sommige landen wordt een predikant die in een jaar meer dan honderd mensen bij de kerk brengt geëerd als ‘centurion’ en ontvangt hij soms een extra beloning. Dat kan gemakkelijk leiden tot onwenselijke praktijken en dan moet je natuurlijk ook niet gek opkijken als naderhand veel van deze nieuw gedoopte mensen weer weglopen.

Tijdens de kerkelijke jaarvergaderingen die zojuist in Silver Spring zijn beëindigd was het tot de orde roepen van ‘opstandige’ unies niet het enig belangrijke agendapunt. De secretaris van de Generale Conferentie rapporteerde een alarmerende trend in het niet kunnen vasthouden van leden. Gedurende de laatste tientallen jaren verloor de kerk binnen betrekkelijk korte tijd zo’n 42 procent van de nieuwe leden. In de afgelopen vijf jaar blijkt dat percentage te zijn gestegen naar 49 procent. Ja, de kerk groeit nog steeds in aantal, maar het lijkt alsof de tijd gekomen is om niet meer zo op te scheppen over de grote aantallen nieuwe leden, maar vooral eens eerlijk te kijken naar het soort geloofsgemeenschap dat we willen zijn, of moeten worden om de kerk tot een plaats te maken waar nieuwe leden willen blijven.

Een recent voorbeeld van de rol van getallen zien we in de evangelisatieactie die in september in Londen werd gehouden. Vroeg dit jaar maakte de onafhankelijke adventistische radio- en televisieorganisatie 3 ABN bekend dat het op grootschalige wijze zou inzetten op een grote evangelisatiecampagne in de Britse hoofdstad. De Adventkerk heeft geruime tijd een sterk groei gezien in groter-Londen, ook al was de groei hoofdzakelijk onder etnische groepen die van elders waren gekomen. Men hoopte  nu, met de steun  van 3ABN, dat er een belangrijke nieuwe instroom van leden zou resulteren. De campagne werd op 11 locaties gehouden en de programma’s werden ook uitgezonden, zodat men ze ook thuis kon bekijken. Aan het einde van de actie konden 87 mensen worden gedoopt. In sommige kerkelijke media werd van deze actie bezongen als een groot succes, maar tussen de regels door proefde je ook duidelijk iets van teleurstelling. Danny Shelton, het hoofd van 3ABN, zei dat de resultaten zeker aanzienlijk beter zouden zijn geweest als men niet de geseculariseerde  Britse hoofdstad had gekozen. Ik daag Shelton uit me een andere plek in de geseculariseerde westerse wereld a aan te wijzen waar men meer ontvankelijk zou zijn voor het type evangelisatieactie dat hij voorstaat.

Als het op numerieke groei aankomt, zullen we moeten accepteren dat de traditionele manieren om leden te werven in ons hedendaagse geseculariseerd klimaatniet langer functioneren, zelfs niet onder bevolkingsgroepen die van elders zijn gekomen. Dat besef moet ons ertoe inspireren nog meer te experimenteren met nieuwe vormen van kerkgroei. Het moet ons er allereerst ook toe brengen succes vooral te definiëren in termen van individuen die, mogelijk na een lange pelgrimage, Christus ontdekken en besluiten een discipel van hem te worden. Ten tweede moeten we al het mogelijk uit de kast halen om een klimaat te scheppen waarin de mensen die de Adventkerk tot hun geestelijk thuis willen maken er ook op langere termijn  willen blijven, omdat ze daar hun nieuw gevonden vrijheid in Christus optimaal kunnen beleven, terwijl zij een gestage geestelijk groei doormaken.

Hoe eerder we onze obsessie met aantallen opgeven, des te heilzamer is het. Dat zal ons ook helpen als we teleurgesteld zijn omdat de getallen er niet zo florisant uitzien, en om onze aandacht te richten op wat echt belangrijk is: groei in de hechtheid van de relatie met onze Heer.


[i]  Patricia Clone Cohen, A Calculating People – The Spread of Numeracy in Early America (London and New York: Routledge, 1999).

 

Principes of macht?

 

Ik schrijf deze blog in de sneltrein die me in ongeveer vijf uur van Stockholm zal brengen naar Kramfors, een provincieplaats een stuk naar het Noorden van Zweden. De komende twaalf dagen zijn grotendeels gewijd aan de volgende fase van van het renovatieproject van het huis van mijn zoon. Ook mijn beide kleindochters krijgen natuurlijk daarbij een flinke hoeveelheid aandacht. Maar dank zij Skype en de prima internetverbinding van mijn zoon zal ik op de hoogte blijven van wat er op het thuisfront in Nederland gebeurt en wat er in hogere regionen van het adventisme gaande is.

De officiële kerkelijke media geven nauwelijks informatie over de inleidende vergaderingen van de zgn. Annual Council,  die de laatste dagen in Silver Spring (nabij Washington DC) werden gehouden. Wel werden een tweetal documenten openbaar gemaakt die de basis zouden moeten vormen voor de komende vergadering van het 343 personen tellende wereldbestuur. Maar verder heerste er en beklemmende stilte. Deze manier van communicatie bedrijven is niet  meer van deze tijd, lijkt me. Tot dusverre moeten we genoegen nemen met wat onafhankelijke media zoals Spectrum en Adventist Today ons aanreiken. Als zij in sommige details niet helemaal correct zijn dan kunnen we het hen niet aanrekenen. Zij doen, bij gebrek aan officiële informatie, hun uiterste best. Chapeau!

De manier waarop de kerkleiding de kwestie van de onenigheid rond de inzegening van vrouwen aanpakt dreigt de kerk ernstig te beschadigen. Het gaat al lang niet meer om een bijbels-theologisch beginsel, maar puur om gezag. Er werd door de leiding gewaarschuwd dat er straffe maatregelen zouden worden genomen tegen kerkelijke organisaties die ongehoorzaam zouden zijn en die, tegen de ‘policies’ in, toch vrouwelijke predikanten zouden inzegen of op een andere manier gelijkstelling van mannelijke en vrouwelijke predikanten wilden waarborgen. En nu moet het er dus wel van komen, want het gezag van de kerkelijke leiding staat op het spel.

Wat er de komende dagen ook uit de bus komt, een kerkelijke machtsstrijd kent alleen maar verliezers. Zelfs als de leiders in Silver Spring uiteindelijk hun disciplinaire plannen op de een of andere manier doorzetten, komen ze niet als winnaars uit de strijd tevoorschijn. Hun aanzien als pastorale leiders van de kerk is dan voor goed aangetast en in grote delen van de wereld zullen zij als steeds irrelevanter worden gezien.

Ik hoop intens dat het niet tot een breuk komt en dat op de een of andere manier deze zwarte bladzijde uit onze annalen kan worden gescheurd, voordat die voor altijd voor de wereld zichtbaar blijft.

Toen ik onlangs mijn boek GAAN of BLIJVEN? Een boek voor adventisten aan de zijlijn. publiceerde, had ik niet kunnen vermoeden dat het al zo snel nog veel actueler zou zijn dan het al was. Ik schrijf daarin over (en voor) mensen die met twijfel rondlopen en die zich zorgen maken over trends in hun kerk. Ik raad hen aan op constructieve manier met hun twijfels en zorgen om te gaan en niet uit de kerk weg te lopen. Ik hoor en lees nu van alle kanten over steeds meer mensen die dat laatste wel overwegen. Als zij horen van wat zich in Silver Spring afspeelt, dan wordt de vraag voor hen steeds pregnanter: Wil ik wel bij zo’n kerk blijven horen?  Ik beantwoord die vraag voor mijzelf nog steeds met ‘ja’.  Ik blijf vertrouwen op de goede afloop—ook al kunnen er op de korte termijn nog allerlei ongelukken gebeuren. Maar uiteindelijk—daarvan blijf ik overtuigd—komen we deze huidige crisis te boven.

Mijn trein is inmiddels in Gävle aangekomen!  Nog ruim drie uur sporen. Gelukkig kan ik mijn gedachten nu op wat anders richten. Ik heb een dikke biografie bij mij over Catherina Halkes, waaraan ik onlangs een paar boekenbonnen besteedde. Maar het heeft toch ook wel wat te maken met de huidige kerkelijke problematiek. Want Tine Halkes (1920-2011) was een van de belangrijkste feministische theologen in Nederland! Voor haar was het ook een levenslange uitdaging om als vrouw door de (RK) kerk serieus te worden genomen . . .