Monthly Archives: Januari 2022

Zijn er onder ons mensen die in een platte aarde geloven?

Lee McIntyre, een hoogleraar aan de Universiteit van Boston, begint zijn fascinerende boek How to Talk to a Science Denier met een verslag van een bezoek dat hij bracht aan een congres van mensen die ervan overtuigd zijn dat de aarde plat is en dat er een massale samenzwering is van clubs die de mensheid bedriegen en beweren dat we op een ronde aarde leven. Hij vertelt over zijn alsmaar stijgende verbazing over de bizarre theorieën die een weekend lang over hem heen werden uitgestort, maar vooral ook over de stugge volharding waarmee al zijn argumenten van tafel werden geveegd. Hij verliet het congres met een gevoel van mislukking en vervreemding: hij was niet in staat geweest om tot een open, zinvolle dialoog te komen met deze, vaak ontwikkelde, lieden die geloven (dat woord is zeker van toepassing) in een platte aarde.

Het is voor mij onbegrijpelijk, maar er blijkt een grote groep mensen te bestaan die in de platte-aarde theorie geloven. Volgens een onderzoek dat Dagblad Trouw in 2019 liet verrichten door Kieskompas zijn er in Nederland ongeveer 150.000 mannen en vrouwen (ca. 0.9 procent van de bevolking) die zeker weten of het heel waarschijnlijk achten dat de NASA en andere organisaties er alles aan doen om te verhullen dat de aarde geen bol is maar een platte schijf! Het percentage van de bevolking dat in een platte aarde gelooft is in de Verenigde Staten zelfs nog hoger

Ik moest vandaag terugdenken aan de reportage in de krant en aan het boek van de professor uit Boston, toen ik een verwijzing zag naar een korte video op YouTube van Matthew Korpman. Hij is een jonge adventistische academicus die kortgeleden afstudeerde aan de prestigieuze Yale Divinity School in New Haven (Connecticut, VS). Hij heeft intussen al diverse publicaties op zijn naam staan. Daaruit blijkt dat hij niet bang is om controversiële onderwerpen aan te snijden.

Gesponsord door Adventist Today is hij nu met een bijzonder project gestart, namelijk de productie van een reeks korte YouTube programma’s waarin hij reageert op bizarre theorieën die in (en vooral aan de rand van) de Adventkerk de ronde doen. De laatste aflevering gaat in op een gesprek tussen Walter Veith en zijn kompaan Martin Smith (Zie: https://www.youtube.com/watch?v=eeyu2i5GQes — vanaf ca. 50 minuten). waarin het platte-aarde-onderwerp ter sprake komt.

Veith vertelt zijn gehoor dat hij heel dikwijls de vraag krijgt of de aarde plat of rond is. Het merkwaardige is dat hij weigert om op die vraag antwoord te geven. Terwijl hij zich heel graag etaleert als een wetenschapper die dingen tot op de bodem onderzoekt, laat zijn wetenschappelijke nieuwsgierigheid hem hier in de steek. Hij citeert een nogal vage uitspraak uit een brief die Ellen White ooit aan een kerklid schreef, maar vindt verder dat we de vraag naar de vorm van de aarde maar beter kunnen laten rusten. Er zijn verschillende antwoorden op die vraag of de aarde plat of rond is, maar, zegt hij, er ontstaat alleen maar onenigheid als we daar nader op ingaan. Korpman veronderstelt dat er in de achterban van Veith nogal wat mensen zijn met extreme ideeën, waaronder veel “flat-earthers”. En die wil hij niet in de gordijnen jagen, want van die categorie komt veel van de support voor zijn ministry, vooral ook uitgedrukt in dollars.

Ik vermoed dat Korpman de spijker op de kop slaat. Ik kan deze korte video van Matthew Korpman ((https://www.youtube.com/watch?v=i5YXBEZBitU) van harte aanbevelen aan wie nog denkt dat Walter Veith een serieuze stem in de Adventkerk vertegenwoordigt. Maar uit eigen ervaring weet ik dat wie kritisch over Veith schrijft vroeg of laat scherp wordt aangevallen. Ikzelf sta bij hem te boek als een Jezuïet die in de Adventkerk is geïnfiltreerd en deel uitmaakt van de groep afvalligen die de kerk van binnenuit bedreigt. Het zou me niet verbazen als Korpman binnenkort eenzelfde etiket opgeplakt krijgt. Maar met zijn video-serie bewijst hij zijn kerk intussen een uiterst waardevolle dienst.

Kan de kerk onderdak bieden aan verschillende stromingen?

Op 1 januari vond een afsplitsing plaats van de Reformed Church in America. Drieënveertig lokale gemeenten besloten uit het kerkverband te treden en samen een nieuw kerkgenootschap op te richten: de Alliance of Reformed Churches. Het is waarschijnlijk dat in de nabije toekomst een aantal gemeenten van andere conservatieve kerkgenootschappen zich hierbij zullen aansluiten.

Ik heb altijd een speciale interesse gehad voor de Reformed Church in America, want deze kerk heeft een heel nauwe historische band met Nederland. Zij was in feite een Amerikaanse tak van de Nederlands-Hervormde Kerk en had later vooral contacten met de Gereformeerde Kerk (nadat deze in 1892 was ontstaan na een afsplitsing van de Nederlands Hervormden). Maar wat nu vooral mijn aandacht trok was de reden voor de vorming van weer een nieuw kerkgenootschap. De directe oorzaak waarom de 43 gemeenten niet langer onder de paraplu van de Reformed Church in America wilden blijven was de LHBTI+ kwestie. Men kon zich niet verenigen met de conclusie dat men voortaan ook huwelijken van personen van gelijk geslacht voluit erkent, en dat ook niet-hetero personen predikant kunnen worden.

Het is niet het eerste kerkgenootschap in de VS dat om deze reden uiteenvalt. Ook bij Amerikaanse episcopalen, lutheranen en presbyterianen heeft een conservatief segment van de kerk in het recente verleden besloten een eigen weg te gaan en een eigen kerkverband op te richten, en bij de methodisten staat dat eveneens te gebeuren.

Is een dergelijke ontwikkeling ook te verwachten bij de Kerk van Zevende-dags Adventisten? Ik ken heel wat adventisten (die goed op de hoogte zijn van wat er zoal in hun kerk gaande is), die denken dat een scheuring tussen liberale en conservatieve adventisten onafwendbaar is. De polarisatie is dusdanig groot geworden dat het moeilijk is om alle kikkers in dezelfde emmer te houden. En de LHBTI+ kwestie speelt daarbij een belangrijke rol, naast het voortslepende conflict over de inzegening van vrouwelijke ambtsdragers. Zou het dan niet het beste zijn als de knoop wordt doorgehakt en de conservatieve adventisten een zelfstandig kerkgenootschap stichten?

Ik denk niet dat dit gaat gebeuren. Veel conservatieve kerkleden vinden eigenlijk dat het meer voor de hand zou liggen als de liberale medegelovigen zich zouden afscheiden. Maar ook dat is heel onwaarschijnlijk. Velen van hen houden het op een gegeven moment voor gezien en verlaten de kerk. Aan die kant van de kerk is er niet de geestelijke energie om tot een geheel nieuwe organisatie te komen. Verder moeten we constateren dat veel conservatieven eigenlijk wel redelijk tevreden zijn met de huidige koers van de wereldkerk en vaak hebben zij een geestelijk onderkomen gevonden bij een van de talrijke “independent ministries,” die op een enkele uitzondering na (bijv. Adventist Forums en Adventist Today) een conservatieve of ultraconservatieve koers varen.

In een kerk die inmiddels zo’n 22 miljoen leden telt, is een verscheidenheid aan standpunten ten aanzien van allerlei theologische, ethische en praktische zaken onvermijdelijk. De verschillen in (kerk)historische, culturele, en etnische achtergronden maken dat onontkoombaar. En als de leiding van de kerk voor één bepaalde tendens kiest, levert dat natuurlijk instemming zowel als protest op.

Hoe kan een interne eenheid bewaard blijven (en op bepaalde plaatsen: hersteld worden)? Het lijkt me dat er twee opties zijn. De eerste is dat je voor één basis-benadering kiest en geen plaats biedt aan degenen die het daarmee niet eens zijn. Met andere woorden: je kiest voor een “remnant”, een “rest”, en bevordert dat anderen verdwijnen. Dat is volgens mij een heilloze weg die resulteert in een fanatieke sekte.

De andere optie is dat je streeft naar een kerk waarin de basiswaarden gemeenschappelijk zijn, maar waarin verschillende stromingen in harmonie naast elkaar kunnen bestaan en met elkaar in gesprek blijven. Het is jammer dat dit in de Reformed Church in America niet gelukt is. In de Nederlandse kerkelijke stroming waarmee ze verwant zijn hebben zij heel wat voorbeelden gezien van kerkelijke splitsingen, maar het recente voorbeeld van de Protestante Kerk in Nederland (PKN) waarin diverse stromingen onder één kerkelijk dak hun plaats hebben gevonden, had hen kunnen inspireren.

Ik hoop dat het mijn kerk wel zal lukken om plaats te bieden aan de diversiteit die een niet meer terug te draaien realiteit is geworden.

2021 en 2022

Terugblikken en vooruitblikken: er valt niet aan te ontkomen. Alle media hebben overzichten van wat 2021 ons bracht en prognoses over wat we in 2022 kunnen verwachten. Wat gaat het nieuw jaar ons brengen? Het ziet ernaar uit dat over ongeveer een week Mark Rutte in gezelschap van de koning met een ministersploeg op het bordes van Paleis Huis te Bosch zal staan, en we na een interim van bijna een jaar weer een echte regering zullen hebben. Laten we hopen dat deze nieuwe regering de grote problemen van Nederland voortvarend zal aanpakken.

Maar buiten Nederland is er–heel veel meer dan in ons land–dat zorgen baart. De oorlogen in Jemen en Syrië, de spanningen tussen Israël en Palestina en ten aanzien van Iran, de crisis rond Oekraïne, de chaos in Afghanistan, de machtspolitiek van China—-het zijn allemaal onvoorspelbare factoren. Zal vrede het gaan winnen van oorlog? Zal verstand de boventoon voeren en de emoties kunnen beteugelen? Wordt 2022 opnieuw een jaar van ongekende polarisatie in de Verenigde Staten en in andere delen van de wereld en moeten we blijven vrezen voor uitbarstingen van links- en rechts-extremisme?

We weten dat ook in 2022 de Corona-pandemie een angstige realiteit blijft. Wat volgt er op de omikron variant? Krijgen we in het nieuwe jaar opnieuw te maken met langdurige lockdowns? Moet de wereld rekenen op tientallen of zelfs honderden miljoenen besmettingen, met diverse onberekenbare nieuwe varianten? Ik ga er wel vanuit dat ik opnieuw een of meer boosterprikken moet gaan halen (na de derde prik die ik onlangs kreeg). De Nederlandse overheid heeft al een enorme reservevoorraad aan vaccins voor extra boosterprikken besteld.

Ja, en natuurlijk is er de vraag hoe het met de kerk zal gaan in het nieuwe jaar. Met “de kerk” bedoel ik de Kerk van de Zevendedags Adventisten die mij nog altijd heel dierbaar is. In juli zal het al twee jaar vertraagde wereldcongres—-in afgeslankte vorm—-plaatsvinden. Wat kunnen we verwachten? Zullen er eindelijk ingrijpende personele wijzigingen zijn in de top van de Adventkerk? Zal er daardoor ten langen leste een koerswijziging plaatsvinden waarnaar zo velen met mij verlangen?

De Nederlandse Adventkerk houdt haar (eveneens uitgestelde) vijfjaarlijkse congres in oktober. Denkend aan wat dit congres zal kunnen brengen gaat het mij niet zozeer om welke personen voor welke posten zullen worden gekozen. De belangrijkste vraag is voor mij of de afgevaardigden eindelijk de moed zullen hebben om te besluiten dat vrouwelijke predikanten niet langer gediscrimineerd mogen worden. (Op Nieuwjaarsmorgen keken en luisterden mijn vrouw en ik naar een televisie-uitzending van een Duitse Evangelische Gottesdienst. Naast de mannelijke voorganger was er ook een vrouwelijke predikant—naast elkaar—zonder enig onderscheid in status of rang. Het voelde absoluut normaal. Waarom is dat in de Nederlandse Adventkerk nog steeds niet “normaal”?)

En wat gaat 2022 voor mij persoonlijk brengen? Ik hoop en bid dat ik en degenen die mij lief zijn een gezond, gelukkig, creatief en gezegend jaar tegemoet gaan. Zullen we ook weer op reis kunnen gaan? Zullen we onze kleinkinderen in Zweden weer eens in levende lijve kunnen zien? Zal het mogelijk zijn om familieleden in Canada te bezoeken en de reis naar Californië af te maken die we twee jaar geleden door familieomstandigheden moesten afbreken? En kunnen we misschien weer plannen maken voor een bezoek aan vrienden in Australië?

Als ik aan mijn activiteiten in het nieuwe jaar denk, dan nemen vooral de schrijfprojecten een belangrijke plaats in. In 2021 ging het daarbij vooral om artikelen—in Nederlandse kerkelijke bladen, maar ook om regelmatige bijdragen in Adventist Today, Spectrum en Mountain View, alsook in het academische tijdschrift Spes Christiana, waarvan ik de redacteur ben. Helaas ben ik er nog niet in geslaagd een uitgever te vinden voor een manuscript dat al ruim een jaar op de plank ligt: een in het Engels geschreven boek met dagelijkse overdenkingen, speciaal gericht op mensen die in de kerk een of andere leidinggevende functie hebben. Heel jammer, maar wie weet lukt het in 2022 een uitgever te vinden.

In het begin van 2022 gaat de Nederlandse versie verschijnen van He Comes: How, When and Why Jesus Will Return. Ik werk momenteel aan een Nederlandse vertaling uit het Frans en bewerking van een boek van dr. Jean-Claude Verrecchia over de manier waarop de Bijbel tot stand is gekomen. En onvermijdelijk loop intussen na te denken over een nieuw boek dat ik mogelijk binnenkort op stapel kan zetten.

Onze woordenschat is verrijkt met woorden als Zoom en Zoomen. Ze duiden op de digitale techniek om beeldgesprekken te hebben via het internet en om in deze Corona-tijd virtuele vergaderingen en kerkdiensten te houden. In 2021 heb ik een reeks presentaties gedaan voor speciale sabbatscholen in de VS. Onlangs heb ik een reeks over acht historische personen afgesloten die als “dwarsliggers” grote invloed hebben gehad in hun kerken. Later deze maand doe ik een drietal presentaties die gebaseerd zijn op mijn recente boek over de wederkomst.

Ik hoop dat ook in het nieuwe jaar allerlei dingen kan doen die betekenisvol zijn voor anderen. Maar, net als de meeste mensen om me heen, verlang ik naar een “normaal” jaar, waarin ik ook weer fysiek naar een kerkdienst kan gaan en kan preken voor publiek in plaats van via Zoom. Vorige week is een preek opgenomen die ik in Emmen hield voor een lege kerkzaal. Op 8 januari zal die worden uitgezonden via YouTube. Het is fijn dat we, onder de huidige omstandigheden, over dit soort techniek kunnen beschikken, maar zonder het persoonlijk contact gaat veel verloren. En behalve kerkgang mis ik museumbezoek, bij vrienden op bezoek gaan, iets drinken op een terras of samen ergens iets gaan eten.

Maar hoe 2022 er ook uit zal zien, als we het nieuwe jaar met geloof en vertrouwen op God tegemoet gaan, dan zullen we sterk genoeg zijn om eventuele teleurstellingen op te vangen en zullen we, ondanks Corona, blij en dankbaar van veel goede dingen kunnen genieten.