De jaarvergadering van de wereldwijde Adventkerk is op het moment dat ik deze blog schrijf weer bijna voorbij. Het waren hybride bijeenkomsten, met een deel van het wereldbestuur fysiek aanwezig in de kapel van het hoofdkantoor in Silver Spring (VS) en het grootste deel van de bestuursleden verspreid over de aarde, op vaak ongemakkelijke tijden, deelnemend via Zoom. Het was qua techniek een huzarenstukje, met live streams in vijf verschillende talen en veel grafisch prima verzorgde presentaties. Het doet me goed te zien hoe de kerk ondanks de coronacrisis organisatorisch overeind is gebleven en de financiële averij beperkt is gebleven. Maar de pandemie is niet aan de kerk voorbijgegaan. Naar schatting zijn zo’n 17.000 kerkleden aan het virus bezweken, waaronder circa 800 employés. Wie dacht dat God alle trouwe zevendedags adventisten tegen de Covid-19 epidemie zou beschermen moet zijn/haar theologie dringend herzien.

Ik besef dat ik van een afstand geen volledig beeld heb kunnen krijgen van alles wat er in de afgelopen dagen besproken en besloten is, maar er zijn een aantal aspecten waarover ik mij grote zorgen maak en die mij—-ik moet dat helaas bekennen—-nogal deprimeren. Dat betreft allereerst het statistische rapport van de als altijd flamboyant geklede David Trim, die de directeur is van het statistisch bureau en de archieven van de kerk. De laatste twee decennia zijn we eraan gewend geraakt dat het ledental van de kerk wereldwijd elk jaar met meer dan een miljoen personen toenam. Tijdens de recente pandemie bleef dat cijfer steken op ca. 800.000. De vraag is of die teruggang alleen te wijten is aan de praktische problemen tijdens dekpandemie of dat dit ook de eerder ingezette afvlakking in de kerkgroei bevestigt. Meer alarmerend in het statistische rapport is de grafiek die duidelijk maakt dat van elke 100 mannen en vrouwen die tot de kerk toetreden er 41 na kortere of langere tijd de kerk weer verlaten. Dat schrikbarende percentage kruipt langzaam maar zeker verder omhoog. En de onplezierige werkelijkheid is dat dit getal helaas geflatteerd is, aangezien er velen afhaken zonder dat dit ergens wordt geregistreerd.

Kerkverlating is een gecompliceerde aangelegenheid waarmee de meeste kerkgenootschappen te maken hebben en dat vele aspecten heeft. Maar het heeft zeker ook te maken met de behoudende koers die de kerkelijke leiding van de Adventkerk, vooral sinds het aantreden van de huidige voorzitter van de wereldkerk, heeft ingezet, en die weer eens krachtig werd benadrukt tijdens de afgelopen dagen. Dat kwam heel duidelijk tot uiting in de preek van Wilson op sabbatmorgen, waarin hij niet minder dan veertien “gevaren” opsomde die volgens hem de Adventkerk bedreigen. Hij noemde zijn preek “pastoraal”, maar dat was het bepaald niet. Broeders en zusters met een niet hetero-geaardheid zullen eerder het gevoel hebben gekregen dat er geen plek voor hen in de kerk is. Velen van hen vragen zich af waarom zij zouden blijven in een geestelijke gemeenschap waar ze niet welkom zijn.

Een van de belangrijke agendapunten op maandag had ook te maken met de “gevaren” die de kerk bedreigen. Een groepje van vier mannen, onder aanvoering van de voorzitter, had de opdracht om deze bedreigingen in kaart te brengen. Het lijstje met tien punten liep voor een belangrijk deel parallel met de preek van sabbatmorgen.
Er is hierop via de sociale media al heel wat commentaar geleverd, zowel pro als contra. Ik werd vooral getroffen door een opmerking op Facebook van iemand die vaststelde dat niet hij de kerk had verlaten, maar dat de langzaam maar zeker de kerk hem had verlaten! Dat aspect moeten we in ons achterhoofd houden als we kijken naar met de kerkverlatingscijfers.

Een brandende vraag is wat hierbij de rol is van de honderden theologen die verbonden zijn aan de adventistische colleges en universiteiten. Het antwoord is triest en ontluisterend: zij staan bijna allemaal buiten spel. Het lijstje van “theologische problemen” dat op de agenda van de najaarsvergadering stond werd samengesteld door enkele vertrouwelingen van de voorzitter van de kerk. Het bewaken van de “leer” van de kerk kan kennelijk niet aan mensen met een solide theologische vorming worden toevertrouwd maar is afhankelijk van het geestelijk inzicht van enkele topbestuurders. (Het valt trouwens op dat in het lijstje van gevaren de ketterij van de Last Generation Theology ontbreekt!) Terecht (maar op dit moment tevergeefs) pleitte de vorige General Conferentievoorzitter ervoor dat er bruggen worden geslagen tussen de theologen en de bestuurders!

Al met al stemmen de afgelopen dagen mij nogal gedeprimeerd. Maar ik geef de hoop niet op dat er op een gegeven moment een nieuwe wind zal gaan waaien. Als dat niet gebeurt dreigt de kerk, waartoe ik met hart en ziel behoor, een museum te worden in plaats van een plaats waar ik me geestelijk kan opladen en waar mijn geloof aansluiting vindt bij de uitdagingen van het leven van elke dag.