Mijn vorige blog ging over een aantal aspecten van armoede in Nederland. Ook deze week wil ik een sociaal probleem aansnijden, namelijk dat van de zorg voor vluchtelingen, asielzoekers en migranten. Er bestaat nogal wat verwarring over hoe die verschillende groepen moeten worden gedefinieerd. Daarover bestaan echter internationale afspraken.

Een vluchteling die iemand die, vaak heel plotseling, gedwongen is zijn of haar land te ontvluchten, meestal vanwege oorlog, andere vormen van geweld of geloofsvervolging. Internationale instanties bepalen of mensen de vluchtelingenstatus krijgen. Zij mogen niet door het land waar zij zijn terechtgekomen worden weggestuurd. De status van asielzoekers is onzeker totdat door de bevoegde instantie in het land waarin zij asiel aanvragen hun recht op asiel heeft beoordeeld. Migranten zijn mensen die vrijwillig naar een ander land gaan, bijvoorbeeld voor werk of studie, en na verloop van tijd in veel gevallen weer naar hun land van herkomst teruggaan.

Op dit moment in er in Nederland een crisis in de opvang van asielzoekers. Dat is overigens ook het geval in veel andere westerse landen, maar ik volg wat er in mijn land gebeurt nauwlettender dan de situatie elders. We worden de laatste maanden vooral geconfronteerd met de schrijnende situatie in het nationale opvangcentrum van asielzoekers in Ter Apel. Daar moeten allen die in Nederland asiel willen aanvragen zich laten registreren. De laatste maanden blijkt men daar de zaak niet langer in de hand te hebben. Het duurt vaak een aantal dagen voordat nieuwkomers zich kunnen laten registeren en in die tijd zijn er dikwijls niet voldoende faciliteiten om hen op te vangen. Het gevolg is dat regelmatig honderden mensen de nacht buiten moeten doorbrengen—-onder omstandigheden die mensonwaardig zijn. Het onderliggende probleem, zo krijgen we te horen, is dat de mensen onvoldoende kunnen doorstromen naar de diverse asielzoekerscentra elders in het land, die op hun beurt vol zitten omdat er te weinig huizen zijn voor mensen van wie de aanvraag is goedgekeurd en die dus als statushouders in ons land mogen blijven. Het aantal asielzoekers is momenteel niet excessief hoog, maar veel azc’s werden in de afgelopen jaren gesloten nadat de enorme stroom van Syrische vluchtelingen voor een belangrijk deel opdroogde. Wat de oorzaken echter ook mogen zijn, het blijft voor mij onbegrijpelijk en onverteerbaar dat we in een modern en welvarend land niet kunnen voorkomen dat mannen, vrouwen en zelfs kinderen (!) de nacht buiten moeten doorbrengen.

Het is natuurlijk tamelijk gemakkelijk om de regering de schuld te geven van de chaos in Ter Apel. Maar ik heb soms haast medelijden met Eric van den Burg, de staatssecretaris voor Asiel en Migratie, die stad en land afreist om plekken te vinden waar asielzoekers tijdelijk kunnen worden ondergebracht. In heel veel gevallen krijgt hij nul op het rekest. In Bant-—in de Noordoostpolder, zo’n 65 kilometer van waar ik woon—-heeft de overheid grond gekocht om daar een faciliteit te kunnen vestigen dat het aanmeldcentrum in Ter Apel kan ontlasten. De bevolking van deze kleine plaats heeft zich daar-—overigens om begrijpelijke redenen—-fel tegen gekeerd. Maar toch . . . waar lukt het dan wel om iets te regelen zonder tegenstand en problemen? Gelukkig worden er nu wel allerlei maatregelen genomen die ervoor moeten zorgen dat de stroom van asielzoekers binnenkort wel in goede banen kan worden geleid.

Deze afgelopen week kwam ik echter een aspect van het asielzoekersprobleem tegen dat mij niet alleen verbaasde maar ook diep teleurstelde. Onderzoek heeft laten zien dat vooral gemeenten in de zgn. Bible Belt weigeren om groepen asielzoekers onderdak te verlenen. De zogenaamde Nederlandse Bible Belt (ook wel Bijbelgordel of refoband genoemd) loopt dwars over Nederland, van Overijssel naar Zeeland. In deze strook wonen relatief veel mensen die tot de conservatieve gereformeerde kerkgenootschappen behoren. Het zijn dus de mensen voor wie godsdienst een belangrijke rol in hun leven speelt. Ze stemmen vaak op een christelijke partij, met name op de SGP. Daarentegen zijn gemeenten waarin een groot percentage “groen” stemt het meest geneigd om van der Burg te helpen bij het vinden van plaatsen waar asielzoekers kunnen worden ondergebracht. En van de “groenen” is een groot deel niet aan een kerk gebonden.

Als christen schaam ik mij als ik met dit soort dingen word geconfronteerd. Ik voel mij niet erg verbonden met de manier waarop een aanzienlijk deel van de christelijke bevolking in de Bible Belt het geloof beleeft. Maar ik dacht toch wel te mogen verwachten dat zij voldoende met de inhoud van de Bijbel bekend zijn om te weten dat zorg voor vluchtelingen voor God een heel belangrijk punt is. Te horen dat juist zij op dit punt onder de maat blijven is toch wel heel teleurstellend. Zouden dan de ‘groenen’ en andere maatschappelijk geëngageerden in sommige opzichten meer van het evangelie hebben begrepen dan veel christenen die op zondag dikwijls twee keer naar de kerk gaan? Terwijl ik deze regels schrijf schiet mij een bijbeltekst te binnen: ‘Niet iedereen die “Heer, Heer” tegen Mij zegt, zal het koninkrijk van de hemel binnengaan, alleen wie handelt naar de wil van mijn hemelse vader’ (Matteüs 7:21 NBV21). En het is beslist de wil van de hemelse Vader dat we zorg hebben voor vluchtelingen en asielzoekers.