Door de eeuwen heen zijn er mannen en (vooral) vrouwen geweest die beweerden dat ze boodschappen van God ontvingen door middel van dromen of visioenen. In de geschiedenis van de vroege kerk komen we bijvoorbeeld Prisca en Maximilla tegen. Zij speelden een belangrijke rol in de stroming van het Montanisme—een soort pinksterbeweging avant la lettre in de twee eeuw.
In de middeleeuwse kerk waren er mannen en vrouwen die tot spreekbuis werden van de Geest en daarbij vaak in extase geraakten. Maar ook later ontmoeten we profeten en profetessen. Neem bijvoorbeeld de zgn. “Franse Profeten” aan het einde van de zeventiende eeuw—enkele honderden mannen en vrouwen die visoenen van de eindtijd zagen en stevig anti-katholiek waren in hun boodschappen over ‘het einde der tijden’. Toen een aantal van hen aan het begin van de achttiende eeuw naar Engeland migreerden, greep het verschijnsel ook daar om zich heen.
Bij toeval woonde ik een aantal jaren geleden eens een lezing bij van een methodistische historica. Zij hield een lezing over de rol van profetessen in de methodistische beweging in het Amerika van het begin van de negentiende eeuw—ruwweg de tijd waarin ook Ellen White haar eerste visioenen kreeg. (Opmerkelijk genoeg was mevr. White oorspronkelijk van methodistische huize.)
Deze week kwam ik heel wat meer te weten over een andere vrouw die beroemd is geworden door haar visioenen. Ik doel op de Zweedse Birgitta (1303-1373), die uiteindelijk heilig verklaard werd. Vadstena, de plaats waar later tot haar eer een kerk werd gebouwd en waar de schrijn met haar lichaam (of wat daar uiteindelijk van over was gebleven) een ereplaats kreeg, werd een van de belangrijkste bedevaartsplaatsen van Scandinavië.
Birgitta kwam uit een welgestelde en vrome familie. Ze werd al op dertienjarige leeftijd uitgehuwelijkt. Na haar huwelijk maakte ze met haar man een aantal lange pelgrimsreizen. Ze kreeg niet minder dan acht kinderen. Ze was nog maar 31 toen haar man overleed. Kort daarna ontving ze haar eerste visioenen. In de rest van haar lange leven zou zij grote aantal boodschappen van God ontvangen, vaak bestemd voor belangrijke personen of zelfs voor de paus. Birgitta werd bijgestaan door enkele belangrijke kerkelijke leiders die haar boodschappen waar nodig bijschaafden en er waarschijnlijk ook voor zorgden dat ze theologisch goed spoorden.
Birgitta had nogal wat invloed. Ze speelde een rol bij het beëindigen van de zgn. Babylonische ballingschap (d.w.z de periode van zeventig jaar dat de paus niet in Rome maar in het Franse Avignon resideerden). Ze woonde ongeveer 25 jaar in Rome en maakte ook een lange pelgrimage naar Jeruzalem. Het was dus een nogal ondernemende dame. Lezend over het leven van Birgitta ben ik nieuwsgierig genoeg worden naar de feitelijke inhoud van haar boodschappen. Ik zal eens kijken op www.akademibookhandeln.se om na te gaan of ik daarover een boek te pakken kan krijgen!
Profetie blijft een fascinerend onderwerp. In welke mate werden mensen als Birgitta of de methodistische profetessen in de VS door God gebruikt? Gaf God hen misschien deze gave en leukte hij die wat op met allerhande extatische verschijnselen, zodat ze in een mannenwereld aandacht zouden kunnen krijgen? Ik stel mijn oordeel over de heilige Birgitta nog maar even uit tot ik wat meer van haar boodschappen heb gelezen! Intussen lees verder over de periode van de kerkhervorming in Zweden en daarna. Ook daarbij ontdek ik veel dat mij tot dusverre onbekend was.