Gisteren bleek maar weer eens dat de Nederlandse Adventkerk uniek is binnen de adventistische wereldkerk. Namens de landelijke kerkelijke leiding werd er in de plaatselijke gemeenten na de morgendiensten op koffie met gebak getrakteerd. Ik vermoed dat het algemeen op prijs gestelde gebaar hier en daar in hogere kerkelijke regionen de wenkbrauwen zou doen fronsen, maar het was, lijkt mij, een gouden greep om de landelijke enquête, die overal gezamenlijk moest worden ingevuld, te promoten.

In de plaatselijke gemeente waar ik gisteren kerkte was de bereidheid om de lange vragenlijst in te vullen, voor zover ik kon zien, unaniem. Ruim een half uur hadden de meesten nodig om de veel te kleine kleine lettertjes van alle vragen te ontcijferen en te bedenken of ze het met een bepaalde bewering eens of oneens waren. De vragen waren over het algemeen duidelijk. Maar ik vond het vaak wel moeilijk te bepalen of ik het ergens eens, dan wel geheel eens, of oneens dan wel geheel oneens was.

Ik miste ook wel wat aandachtsgebieden.  Waarom waren er geen vragen die meer specifiek vroegen naar de mate waarin bepaalde traditionele geloofspunten nog van belang worden geacht? Of in hoeverre bepaalde traditionele adventistische lifestyle beginselen worden nageleefd en hoe in 2010 aan bepaalde ethische standpunten invulling wordt gegeven? En wilde de leiding van de kerk niet wat concretere informatie hebben over de mate, en in welke opzichten, zij het vertrouwen geniet van de leden en in hoeverre dat ook geldt voor de predikanten in het algemeen?

Ik besef dat je een vragenlijst niet oneindig kunt uitbreiden. Op zich was het een prima initiatief dat van een professionele opzet getuigd en dat hopelijk heel wat nuttig informatie zal opleveren.  We moeten wel hopen dat er niet teveel tijd zal verstrijken tussen het houden van de enquête en de publicatie van de resultaten, want als we nu een lange tijd niets horen zou dat de waardering voor het project snel doen verdampen.

Blijft natuurlijk de vraag in hoeverre meerderheidsstandpunten bepalend kunnen zijn voor het beleid van een bestuur. De kerkleiding heeft immers een speciale verantwoordelijkheid en moet leiden in plaats van geleid worden. Een vroegere minister van defensie zei ooit: ‘Congressen kopen geen straaljagers.’ Hij bedoelde te zeggen dat de gekozen politici belangrijke concrete beslissingen dienen te nemen een daarbij vanuit hun verantwoordelijkheid en kundigheid een besluit moesten nemen en dat zoiets niet gebeurt aan de hand van een volksraadpleging. Zoiets geldt, lijkt mij, ook binnen de kerk. Maar luisteren naar wat op het grondvlak wordt gezegd en gedacht is wel een belangrijke ingrediënt om tot goed beleid te komen. En daar achter te komen is wel een landelijke gebaksronde waard.

Terwijl wij ons gisteren door de vragenlijst worstelden kwamen in Arnhem 5.000 CDA’ers bijeen in een landelijke consultatie. Ook daar was sprake van leiders die wilden weten hoe er aan de basis wordt gedacht. Ik heb de samenvattingen van de dag gisteravond met spanning gevolgd. Als ik in Arnhem was geweest had ik ‘nee’ gestemd. Maar ik ben geen lid van die partij en had bovendien wat belangrijkers te doen. En is werd niet getrakteerd op gratis koffie en gebak! Misschien zouden Verhagen en consorten in dat opzicht nog wat kunnen leren van de leiders van de Nederlandse Unie van Adventkerken.