Het is altijd weer een plezier om een pakje te ontvangen waarvan de vorm duidelijk aangeeft dat de inhoud een boek is. En het is extra plezierig als er geen factuur bij is ingesloten. Ongeveer een weken geleden vond ik een dikke envelop in mijn postbus die net door de gleuf pastte. Het  bleek om een pakje te gaan van Eerdmans Publishers, een van de meest gerenommeerde christelijke uitgevers in de Verenigde Staten. [Zoals de naam aangeeft is er een Nederlandse connectie. De Eerdmans die in 1911 met dit bedrijf begon was van Nederlandse afkomst en had onvervalst gereformeerd bloed in de aderen. En nog steeds geeft deze uitgeverij regelmatig boeken uit die door Nederlandse schrijvers uit de Calvinistische traditie zijn geschreven.]

Sinds het begin van de jaren 1990 heb ik een stevige band met Eerdmans. In de loop van de jaren heb ik een aantal theologische en kerkhistorische boeken voor hen vertaald. Het meest recent is een boek van Prof. Gerrit Immink, de rector van de Protestantse Theologische Universiteit, het instituut dat de opleiding verzorgt van de predikanten van PKN.  Ik had eerder de Engelstalige editie van een boek van Immink voor mijn rekening genomen. Dat betrof zijn boek In God Geloven: een Praktisch-Theologische Reconstructie (2003).  Het verscheen in 2005 bij Eerdmans onder de titel Faith—a Practical-Theological Reconstruction.  Ik heb dat destijds met veel genoegen vertaald, vooral ook omdat het over een onderwerp ging dat mij juist in die tijd intens bezig hield: Wat is de basis voor ons geloof?

Van het boek dat onlangs bij mij, zonder factuur, in de bus gleed verscheen in Nederland inmiddels de derde druk—tamelijk ongewoon voor een boek in dit genre. De Nederlandse titel is: Het Heilige Gebeurt: Praktijk, Theologie en Traditie van de Protestantse Kerkdienst.  Zowel de schrijver als de uitgever gingen akkoord met mijn suggestie voor de Engelse titel: The Touch of the Sacred: the Practice, Theology and Tradition of Christian Worship.  Het deed mij deugd de vrucht van mijn noeste vertaalarbeid nu (na meer dan een jaar) in handen te hebben. Het vertalen was, zoals steeds, een flinke klus, maar het maakte een aanzienlijk verschil dat ik over de hulp van een theologische student kon beschikken die op zoek ging naar de Engelse vertalingen van de Nederlandse en Duitse boeken die Immink uitgebreid citeert.

Ik vermoed dat het boek ook in Amerika veel belangstelling zal krijgen. Het lijkt me een welkome aanvulling van wat er op dit gebied al bestaat. Het is zowel voor de beroepstheoloog als voor de ‘leek’ goed leesbaar. Natuurlijk is het geschreven vanuit een bepaalde traditie: namelijk die van het Nederlandse Calvinisme—ook al zijn er in de vertaling wat aanpassingen met het oog op de Amerikaanse markt. Maar het sluit niet helemaal aan bij de praktijk van veel niet-gereformeerde kerken. Voor Adventisten, bijvoorbeeld, zijn er heel wat dingen die niet in hun traditie zijn terechtgekomen. Dat geldt bijvoorbeeld voor de formuleringen die bij doop en avondmaal worden gebruikt. Ook zullen adventistische lezers elke keer als ze het woord ‘zondag’ tegenkomen even iets moeten wegslikken. Maar ik denk dat er veel is dat ook nuttig is voor adventistische lezers. En hoewel mijn opvattingen op een aantal punten afwijken van die van Prof.  Immink, had ik bij het vertalen steeds het gevoel dat ik met een nuttig project bezig was.

Het is fijn te zien dat er tegenwoordig in veel Adventgemeenten aanzienlijk meer zorg is voor de wekelijkse eredienst dan vroeger  het geval was. Op heel wat plaatsen is er een eredienstcommissie die zich over vorm en inhoud van de dienst buigt. Maar op veel plaatsen zijn nog vorderingen mogelijk en wenselijk.

Voor degenen die zich met de planning van de dienst bezighouden zou het goed zijn zich wat verder in de geschiedenis en de theologie van de eredienst te verdiepen. Er is echter nauwelijks adventistische literatuur op dit gebied.  Een paar jaar geleden verscheen een belangrijk boek over muziek in de eredienst (Liliane Doukhan: In  Tune with God [Hagerstown, MD: Review and Herald, 2010), maar het wachten is op een boek dat een veel breder terrein, namelijk dat van de eredienst in al zijn facetten, beschrijft. Totdat zo’n boek er is kan Imminks boek ook voor adventisten wellicht een goede inspiratiebron zijn!