Daily Archives: Augustus 14, 2022

Door God geroepen om te moorden

Ik lees graag een boek van papier, maar tijdens een vakantie is het handig om een e-reader te gebruiken. Naast meer serieuze lectuur geniet ik dan ook meestal van een spannend boek. Ik ga dan vaak voor een Scandinavische thriller. Op de een of andere manier hebben de Scandinavische landen een groot aantal goede schrijvers van politieromans voortgebracht.
Gisteravond was ik aangekomen bij de ontknoping van een van de laatste boeken van de Deense schrijver Jussi Adler-Olsen, in diens serie over de afdeling Q van de Deense politie die zich met onopgeloste moordzaken uit het verleden bezighoudt. Ik las Natrium Chlorid (2021) in een Nederlandse vertaling. Een Zweeds boek lezen lukt nog wel maar Deens is te lastig om een beetje vaart te kunnen maken. Dus koos ik voor een Nederlandse vertaling. Helaas liet de kwaliteit van de vertaling wel hier en daar te wensen over en misschien had ik (achteraf gezien) beter voor de Engelse versie kunnen kiezen. Maar het verhaal was er niet minder spannend om en de plot van het boek niet minder geraffineerd!

De groep rechercheurs van afdeling Q wist uiteindelijk de identiteit te ontdekken van een misdadigster die enkele tientallen jaren lang onder de radar wist te blijven en in totaal 17 personen op gruwelijke manier vermoordde. Uiteindelijk werd zij ontmaskerd, terwijl zij bezig was haar laatste moord uit te voeren.

Het bijzondere aan deze misdadige vrouw was haar motief. Zij voelde dat God haar had geroepen om namens Hem mensen uit de weg te ruimen die een morele smet waren op de maatschappij. Zij was een wraakengel en haar goddelijke roeping leverde de motivatie op voor haar misdadige loopbaan. Dat maakte dat zij God kon danken voor het feit dat zij zijn werktuig mocht zijn op het moment dat zij haar slachtoffers, na dagen of weken van marteling, een dodelijke injectie toediende.

Misschien is het beroepsdeformatie van mijn kant dat ik zelfs bij het lezen van een politieroman uitkijk naar materiaal dat ik mogelijk bij een preek kan gebruiken. In dit geval lag dat nogal voor de hand. In deze roman leidde de religieuze overtuiging van de dader tot een lawine van dodelijk geweld. Vaak leidt iemands religieuze overtuiging—het geloof dat God je voor een bepaalde taak heeft geroepen—tot een leven van liefdevolle toewijding aan een ideaal. Maar vaak is religie ook de basis voor allerlei dubieuze activiteiten. Religie kan de dekmantel worden voor politiek extremisme, maar ook voor allerlei andere vormen van fanatisme en intolerantie. Religieuze mensen kunnen vervelend of ronduit gevaarlijk zijn, vooral als religie gekoppeld wordt aan nationalisme en etnische superioriteit. Binnen een geestelijke organisatie kan een koppeling tussen religie en tomeloze ambitie een enorme bedreiging vormen. En als het idee van door God geroepen te zijn om zijn kerk tot de orde te roepen gepaard gaat met een fundamentalistische benadering van dogmatische zekerheden, kan dat gemakkelijk leiden tot geestelijke dwang en verbaal geweld.

We kunnen ons nauwelijks verdedigen tegen de beschuldiging dat religie door de eeuwen heen enorm veel onheil heeft veroorzaakt. Bij veel conflicten is religieuze intolerantie een belangrijke (en vaak dodelijke) component. Bij leerstellige conflicten in de kerk is de vrede van Christus vaak ver te zoeken. Uiteindelijk gaat het er bij de religie van Jezus Christus om dat we betere mensen worden. Volgens Matteüs 25 is de vraag bij de uiteindelijke beoordeling van ieder mens hoe medemenselijk we zijn geweest en of we Christus hebben ontmoet in de mensen om ons heen. De vraag is dan niet hoe religieus we zijn geweest, maar hoe christelijk (d.w.z. op Christus lijkend) we hebben geleefd.