Ik ben halverwege een paar pittige dagen. Gisteren (zaterdag) vertrok ik voor dag en dauw uit Zeewolde, zodat ik om 9.00 uur in Braine l’Alleu zou zijn, ongeveer vijfentwintig kilometer ten zuiden van Brussel. Daar zou ik een korte meditatie houden aan het begin van de gebedsdienst in een van de twee Belgisch-Roemeense Adventkerken en vervolgens, om elf uur, de preek houden. Tot mijn verrassing waren er toen ik aan de preek begon meer dan honderd aanwezigen in de nette en functionele, maar wat saaie, kerkzaal die anderhalf jaar geleden van de Jehovah’s Getuigen werd gekocht. Officieel telt deze gemeente net iets meer dan zestig leden, maar heel wat Roemenen zijn recentelijk vanuit Spanje naar België uitgeweken vanwege de enorme werkloosheid in Spanje, en daardoor zal deze gemeente snel verder groeien. Ik hield de preek in het Frans en neem aan dat de Roemeense vertaler ongeveer herhaalde wat ik had gezegd.

Vandaag (zondag) was er de gehele dag een bijeenkomst voor ouderlingen van de Adventkerken in België. Bijna alle ca. 30 gemeenten en groepen waren vertegenwoordigd. Eerlijkheidshalve moet ik bekennen dat ik nogal tegen de dag opzag. Er was voor een dagindeling en opzet gekozen waar ik me niet zo gemakkelijk bij voelde, en ik had dan ook geen idee wat ik van de dag mocht verwachten. Het werd gelukkig een heel positieve ervaring, die duidelijk een vervolg moet krijgen in de nabije toekomst.

Morgen en overmorgen (maandag en dinsdag) zijn tamelijk vol gepland, met o.a. een vergadering morgenavond, die gemakkelijk wat controversieel zal kunnen worden, en met waarschijnlijk een nogal lastig gesprek op dinsdagmorgen. Daartussendoor zijn wat andere zaken gepland, die minder rimpels veroorzaken. Op dinsdag, vroeg in de avond, volgt nog een gesprek met een delegatie van een allochtone gemeente, en dan hoop ik me weer naar het Noorden te spoeden. Daar vindt op woensdag een heel andere gebeurtenis plaats. In het oecumenisch centrum ‘ De Open Haven’, Kerkplein 8, in Zeewolde, vindt dan de officiële opening plaats (’s avonds om 19.00 uur) van de tentoonstelling van schilderijen van mijn vrouw Aafje. Een maand lang kan de tentoonstelling worden bezocht. Mijn aandeel is beperkt gebleven tot het (vorige week) helpen ophangen van de 35 portretten en andere schilderijen, en tot het mogen voorstellen van de persoon die de officiële opening zal verrichten.

Maar tussen dit alles door word ik gefascineerd door de inhoud van een heel bijzonder boek. Ik dacht dat ik aardig thuis was in de geschiedenis van de kerk waartoe ik behoor, maar terwijl ik dit boek aan het lezen ben besef ik dat er nog flinke hiaten zitten in mijn historische kennis. Het betreft het onlangs verschenen boek van Gilbert M. Valentine: The Prophet and the Presidents. In dit boek analyseert de schrijver de interactie tussen Ellen G. White, de negentiende-eeuwse charismatische informele leider van het zich ontwikkelende adventisme, en een drietal gekozen kerkelijke topleiders. Uit de zeer uitgebreide correspondentie tussen Ellen White en deze presidenten van de kerk, en uit ander bronmateriaal, komt een beeld naar voren dat mij feitelijk niet bekend was.

Ellen White blijkt een veel grotere invloed te hebben gehad op bestuurlijke zaken dan ik wist. Haar adviezen werden echter niet altijd klakkeloos gevolgd. Van haar kant gebruikte Ellen White dikwijls allerlei diplomatieke of zelfs politieke wegen om haar mening, o.a. bij benoemingen en verkiezingen, te laten prevaleren. De wijze waarop haar zeer persoonlijke en kritische ‘getuigenissen’ voor bepaalde personen dikwijls in aanwezigheid van een veel groter publiek werden voorgelezen, zou in onze tijd als buitengewoon onethisch worden beschouwd en waarschijnlijk zelfs tot rechtszaken leiden. [Dat gebeurde trouwens ook in een enkel geval in haar tijd.] En het was voor de leiders ook moeilijk te accepteren dat Ellen White lang niet altijd consequent was in haar oordeel. Vooral als het haar zoon Edson betrof legde zij soms andere maatstaven aan. Het is bepaald niet de bedoeling van Valentine om het gezag van Ellen White te kleineren of onderuit te halen, maar hij bewijst ons wel een grote dienst door meer duidelijkheid te scheppen over hoe haar charismatische gaven in feite functioneerden. Hoe dan ook: Ik kan het boek maar moeilijk neerleggen en ik vermoed dat ik het wel uit zal hebben voordat ik dinsdagavond weer thuis ben. Ik zie met spanning uit naar de recensies in de Adventistische pers. (Voor degenen die belangstelling hebben gekregen: het boek is uitgegeven door de Pacific Press Publishing Association, 2011). Het is, als je een creditkaart hebt, gemakkelijk via www.amazon.com te bestellen).