Een paar dagen geleden werkte ik een paar uur als vrijwilliger in het archief van de Adventkerk in Nederland. Het doel was die morgen alle boeken en brochures die de kerk ooit in haar meer dan 120-jarige geschiedenis heeft uitgegeven door onze handen te laten gaan om de vele dubbele exemplaren te elimineren. Tijdens die klus kreeg ik onverwacht een klein boekje in handen dat niet door de kerk werd uitgegeven en dat mogelijk tussen aan partij oude boeken had gezeten die iemand aan het archief had gedoneerd. Het betrof een Nederlandstalige editie van een publicatie die een heleboel ophef veroorzaakte toen het in de VS verscheen.

Maria Monk (1816-1849) was een Canadese vrouw die beweerde dat in het klooster, waarin zij een aantal jaren zou hebben doorgebracht, de nonnen systematisch werden misbruikt door priesters die via een geheime tunnel in het klooster konden komen. De baby’s die het product waren van deze seksuele escapades werden (volgens het betoog van Maria Monk)—na te zijn gedoopt—gewurgd en in de kelder in een put met ongebluste kalk gegooid. Nonnen die niet meewerkten zouden met regelmaat spoorloos verdwijnen. Maria Monk schreef haar ervaringen in dit klooster in Montreal op in een boek dat in 1836 verscheen. De Nederlandse titel luidt: Maria Monk, de Zwarte Non. (Engelse titel: Awful Disclosures of Maria Monk, or, The Hidden Secrets of a Nun’s Life in a Convent Exposed.) Later werd ontdekt dat het verhaal in allerlei opzichten niet klopte en dat Maria kennelijk moeite had om feit en fictie van elkaar te scheiden.

Het boek verscheen in een periode van een snel toenemende antikatholieke stemming in Noord-Amerika. De miljoenen katholieke immigranten die het land binnenkwamen werden niet direct hartelijk verwelkomd door de in meerderheid Protestantse bevolking. De katholieken kregen het soort ontvangst dat je zou kunnen vergelijken met de manier waarop Moslems tegenwoordig worden bekeken door een groot deel van de autochtone bevolking in veel westerse landen.

Het zevendedags adventisme ontstond en ontwikkelde zich in de Verenigde Staten in dit antikatholieke klimaat. Boeken zoals die van Maria Monk waren ook populair onder de adventisten van de negentiende eeuw en zij twijfelden er over het algemeen niet aan dat deze op waarheid berustten.

Nu adventisten overal ter wereld gedurende dit kwartaal het boek Openbaring bestuderen doen we er goed aan te bedenken dat onze negatieve visie op het rooms-katholicisme zich ontwikkelde in deze agressief antikatholieke context. Als rechtgeaarde protestanten moeten adventisten ook nu nog kritisch naar het katholicisme blijven kijken. Er zijn heel veel dingen in het verleden van het rooms-katholicisme die ronduit verwerpelijk waren. En hoewel we positieve ontwikkelingen kunnen waarnemen in het katholicisme—zeker als gevolg van het Tweede Vaticaanse Concilie—blijven er een aantal leerstellingen die we als volstrekt onbijbels van de hand moeten wijzen. Maar bij het bestuderen van de lessen over het “beest” en daaraan verwante onderwerpen moeten we er wel voor zorgen dat onze houding niet voornamelijk gekleurd wordt door verhalen uit het verleden—of deze nu al dan niet waar zijn. Wij leven niet in de tijd van Maria Monk maar in 2019. Ik beschouw rooms-katholieke gelovigen als mede-christenen. Het moge zo zijn dat hun begrip van een aantal “waarheden” foutief is, maar het beeld dat Maria Monk schilderde was geen waarheidsgetrouw verslag van wat zich als regel in negentiende-eeuwse kloosters afspeelde en dergelijke publicaties moeten beoordeeld worden naar wat zij waren: eenzijdig, vooringenomen antikatholieke propaganda.

Het is een droevig feit dat de reputatie van de Rooms-Katholieke Kerk in recente jaren ernstige averij heeft opgelopen door seksuele schandalen. Maar laten we niet te snel reageren met Maria-Monk-achtige beschuldigingen. Het is waar dat de leiding van de katholieke kerk veel te traag(en soms onwillig) was om de geestelijken aan te pakken die zich aan misbruik van minderjarigen schuldig maakten. Maar laten we ook in alle eerlijkheid erkennen dat heel veel katholieke geestelijken zich niet op deze verschrikkelijke manier hebben misdragen. En helaas zijn ook andere geloofsgemeenschappen—inclusief de onze—niet altijd immuun gebleken voor dit soort seksueel wangedrag.