Transgender en Adventist

Het was een lange weg. Zo’n twaalf of dertien jaar geleden werd ik voor het eerst heel concreet en heel direct geconfronteerd met het verschijnsel homoseksualiteit. Ik was uitgenodigd om een reeks overdenkingen te verzorgen tijdens een internationale Kinship conferentie die in Nederland werd gehouden. Het was voor het eerst dat ik een aanzienlijke hoeveelheid tijd doorbracht met een groep gays en lesbiennes (die vrijwel allemaal een band hadden met de Adventkerk). Het horen van alle verhalen over hun persoonlijke geschiedenis en vooral over hun meestal moeilijke relatie met de Adventkerk, dwong me tot diep nadenken over het feit dat een aanzienlijk percentage van de mensheid niet keurig past in de heterogene wereld waarvan ik zelf deel uitmaak.

Sinds die intensieve kennismaking met homoseksuelen heb ik dit onderwerp van allerlei kanten bestudeerd en natuurlijk vooral ook vanuit een bijbels perspectief. Ik heb daarnaast uiteraard kennis genomen van wat mijn kerk over dit onderwerp heef gezegd en heb gezien hoe zij heel vaak in allerlei opzichten homoseksuele leden discrimineert. Ik ben tot de conclusie gekomen dat ik het niet eens kan zijn met het door de kerk ingenomen standpunt. Dit standpunt is gebaseerd op een letterlijk lezen van een aantal bijbelteksten, zonder al te veel aandacht voor de context. Maar die benadering staat haaks op de onderliggende boodschap van de Bijbel dat voor God iedereen gelijk is, ongeacht maatschappelijke status, etniciteit, gender of seksuele geaardheid. Samen met veel anderen ben ik tot de slotsom gekomen dat de Bijbel allerlei heteroseksuele zowel als homoseksuele praktijken veroordeelt, maar dat er geen reden is te veronderstellen dat daaronder ook relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht vallen, die gebaseerd zijn op een monogame, exclusieve en langdurige commitment uit liefde.

Terwijl ik mijn pelgrimage doormaakte ten aanzien van seksuele diversiteit, werd ik mij gaandeweg ook steeds meer bewust van een breder scala van seksuele geaardheden, gewoonlijk aangeduid met een reeks hoofdletters: LGBTI (of een variatie daarop). De laatste tijd is vooral de situatie van de transgenders in de publiciteit en is daardoor bij velen het besef gegroeid dat het hier om een veel grotere groep mensen gaat dan vaak werd gedacht. Vorig jaar meende ook de Adventkerk dat men deze kwestie niet langer kon negeren en kwam de wereldkerk met een officiële verklaring over dit onderwerp.[1] Zoals viel te verwachten was er aanzienlijke kritiek op deze verklaring. Aan de ene kant waren er de stemmen van degenen die vinden dat de kerk te ver is gegaan in haar begrip voor transgenders, terwijl er bij veel anderen teleurstelling was, omdat de kerk niet bereid is deze groep van mensen in alle opzichten welkom te heten, zonder allerlei bijzondere voorwaarden te stellen.

In veel opzichten doet de verklaring sympathiek aan, maar daarin wordt wel de lijn doorgetrokken van voorgaande verklaringen waarin heteroseksualiteit als ideaal wordt gesteld en voor andere relatievormen geen plaats is. Hoewel in toenemende mate wordt erkend dat het niet-heteroseksueel-zijn zelden een kwestie is van eigen keuze, blijven de mensen met een dergelijke oriëntatie in de kou staan, met geen andere optie dan alleen te blijven.

Ik moet bekennen dat ik nog met heel veel vragen zit. Ik neem aan dat de zonde gevolgen had voor de menselijke seksualiteit. Volgens sommigen schiep God niet uitsluitend het manlijke en het vrouwelijke, maar waren er vanaf het begin allerlei tussenvormen en was er al bij de schepping sprake van een fluïditeit tussen de geslachten. Zij geloven niet dat het ontstaan van homoseksualiteit op een of andere manier het gevolg is van de intrede van de zonde. Ik vind het moeilijk om het daarmee eens te zijn. Het lijkt mij dat de zonde alle aspecten van het leven heeft aangetast en dat na de zondeval niets was zoals het daarvoor was. Maar dat wil bepaald niet zeggen dat iemand met een niet-heteroseksuele oriëntatie meer zondig is dan een heteroseksueel mens. We mogen allemaal ons geluk binnen de ons gegeven omstandigheden optimaal nastreven. Maar ik moet bekennen dat ik rond dit thema nog met allerlei vragen zit.

Dan is er echter nog een ander probleem. Het heeft er alle schijn van dat er tegenwoordig veel meer transgenders zijn dan vroeger. Is dat inderdaad zo, en zo ja, wat is daarvan dan de reden?

Ik heb ook allerlei ‘technische’ vragen over hoe het is om  transgender te zijn. Ik kan me er geen voorstelling van maken. En ik heb geen idee van wat het betekent om een reeks operaties  en andere behandelingen te ondergaan om uiteindelijk te worden wat je in je diepste wezen al was. Ik elk geval lijkt het mij (zoals de officiële kerkelijke verklaring doet) totaal onaanvaardbaar om te stellen dat dergelijke chirurgische en hormonale ingrepen altijd onwenselijk zijn en dat mensen die in het verkeerde lichaam geboren zijn daarmee maar moeten leren leven.

Enige tijd geleden las ik iets heel belangrijks in een boek over homoseksualiteit dat geschreven werd vanuit en conservatief Protestants perspectief: “Degenen onder ons die hetero zijn en die niet steeds bezig hoeven te zijn met onze seksuele oriëntatie, of die moeten verbergen, zullen nooit echt kunnen bsgrijpen wat het betekent om je constant aangetrokken te voelen tot iemand van hetzelfde geslacht.”[2] Hetzelfde is, lijkt mij, van toepassing op het transgender-zijn. En als dat zo is, wie ben ik dan dat ik als een heteroseksuele man iemand die transgender is zou kunnen voorschrijven hoe hij/zij het beste zijn of haar leven zou kunnen inrichten?

Al mijn vragen vervagen op het moment dat het onderwerp niet langer slechts van academische aard is, maar gestalte krijgt in echte mensen van vlees en bloed. De mensen die eerde de film Seventh-gay Adventists uitbrachten hebben onlangs een vijfde korte film gepresenteerd in een reeks documentaires over LGBTI-mensen.  Deze film gaat over Rhonda.[3] Zij werd als man geboren, maar is nu een vrouw die ouderling is in een gemeente van de Adventkerk. Welke vragen ik ook nog mag hebben, ik leg die moeiteloos opzij als ik het verhaal van Rhonda hoor en zie hoe zij nu als transgender en adventist door het leven gaat.


[1] https://executivecommittee.adventist.org/wp-content/uploads/2017/04/111G-Statement-on-Transgenderism.pdf

[2]  Wendy VanderWal-Gritter, Generous Spaciousness; Responding to Gay Chrisians in the Church (Grand Rapids, MI: Brazos Press, 214), p. 51.

[3] http://www.watchfirefilms.com/outs