Ik wilde aan een nieuwe preek gaan werken en moest toen plotseling denken aan een weekopening voor de studenten en staf van de theologische faculteit van Andrews University in de herfst van 1965. Dat leverde mij de inspiratie op voor een nieuwe preek.

Ik was destijds bezig met mijn masters’ studie aan onze adventistische universiteit in de Verenigde Staten. Elke maandag was er een weekopening waarbij gewoonlijk een van de docenten de leiding had. De overdenking werd die ochtend in het najaar van 1965 gehouden door Professor Sakae Kubo, van wie ik o.a. het vak Inleiding tot het Nieuwe Testament kreeg. Hij was een van mijn favoriete docenten en ik heb altijd een enorme waardering voor hem gehouden. Hij is nu halverwege de negentig en zo af en toe heb ik nog wel eens contact met hem.

Kubo had die morgen de eerste paar verzen van Jesaja 6 als uitgangstekst gekozen. In dat hoofdstuk gaat het over de roeping van de profeet Jesaja. Jesaja schrijft later over deze ervaring: “In het sterfjaar van koning Uzzia, zag ik de Heer, gezeten op een hoogverheven troon. De zoom van zijn mantel vulde de tempel.” Kubo legde eerst uit dat het sterfjaar van de koning—het jaar 740/738 v. Chr.—een echt crisisjaar was. Uzzia had niet minder dan 32 jaar geregeerd. Hij was in staat geweest om weerstand te bieden aan de toenemende macht van Assyrië. Met de dood van de koning ontstond er een gevaarlijk machtsvacuüm, juist op het moment dat Tiglat-Pileser, de vorst van Assyrië, bezig was met een nieuwe militaire campagne in westelijke richting. In dat crisisjaar werd Jesaja op spectaculaire manier door God geroepen om zijn spreekbuis te worden. Die roeping ging gepaard met een visioen waarin God zich aan de kersverse profeet voorstelde als een machtige, heilige en genadige God. Kubo gebruikte dit als een parallel voor onze roeping als theologische studenten en toekomstige predikanten. Hij wees erop dat er van alles en nog wat gaande was in de wereld om ons heen, en dat onze planeet in veel opzichten met een constante crisis te maken had. Om onder die omstandigheden voor God te kunnen werken hadden ook wij een visioen nodig van de grootheid en genade van onze God.

Jesaja zou nooit vergeten in welk jaar hij door God werd geroepen: Het was het sterfjaar van koning Uzzia! Voor de meeste mensen zijn er ook bepaalde jaren die eruit springen—jaren met gebeurtenissen en ervaringen die we nooit zullen vergeten. Net als veel andere mensen weet ik nog precies waar ik was en wat ik deed op de dag dat President John Kennedy werd vermoord. En ik zal nooit vergeten dat ik op 11 september 2001 onderweg was van Schiphol naar Dalfsen (waar een groot congres voor predikanten zou gaan beginnen) en via de autoradio hoorde van de aanslag op de Twin Towers in New York. En ik denk dat mensen wereldwijd zich het jaar 2020 zullen blijven herinneren als het Jaar van het Corona-virus. Een hele generatie zal over tien of twintig of nog meer jaren nog steeds over dingen praten die gebeurden “in het jaar van Corona!”

Heel veel mensen over de gehele wereld zullen zich dit Coronajaar vooral blijven herinneren als het jaar waarin een geliefde stierf. Het is voor mijn vrouw en mij het jaar waarin de tweelingzus van mijn vrouw overleed. Wij zullen niet vergeten dat dit gebeurde net voordat de Corona-pandemie om zich heen begon te grijpen. Anderen zullen zich dit jaar blijven herinneren als het jaar waarin een levenspartner, een kind, een goede vriend, een dierbare collega, hen voor altijd verliet. In ons land zullen tienduizenden mensen aan het Coronajaar terugdenken als het jaar waarin mensen in hun omgeving ernstig ziek werden en waarin ten minste tienduizend mensen die hen na stonden aan het virus bezweken.

In het jaar dat koning Uzzia stierf . . . had de profeet Jesaja een visioen van God. Hij zag Gods grootheid en genade. Dat de Heer op een hoogverheven troon gezeten was, is een symbolische aanduiding van Gods almacht en majesteit. Dat vervolgens wordt verwezen naar symboliek die met de tempel te maken heeft, onderstreept Gods vergevende genade. Jesaja had dat visioen nodig in de crisissfeer waarin hij zijn profetenambt moest gaan uitoefenen.

Het jaar waarin de Corona-pandemie uitbrak is nu vrijwel te einde. Nu we aanstonds het jaar binnengaan waarin we, naar we vurig hopen, de pandemie weer onder controle zullen krijgen, hebben we, meer dan ooit, een visioen nodig van onze almachtige en genadige God om onze opdracht in wereld en kerk, en in familie en gezin, goed te kunnen vervullen.

Laat ons hopen en bidden dat we aan het einde van 2021 zullen kunnen zeggen: In het jaar dat we verlost werden van de Corona-kwelling zagen wij een visioen van de almachtige en genadige God die ons, ook in tijden van crisis, de kracht geeft die we nodig hebben.

Het was rond 1997 dat ik samen met dr. Bert B. Beach een bezoek bracht aan de minister van godsdienstzaken van Litouwen. Dr. Beach was toentertijd in het hoofdkantoor van de Adventkerk verantwoordelijk voor de betrekkingen van onze kerk met de overheid in de landen waar de kerk gevestigd was. Ik was verantwoordelijk voor deze portefeuille in de 36 landen die destijds behoorden bij de Trans-Europese divisie. Ik herinner me niet hoe deze functionaris in Litouwen heette, maar wel dat het een nogal moeizaam gesprek was. Het land was een paar jaar eerder bevrijd vanuit het Sovjetblok en veel aspecten van de kerk-staat verhouding moesten nog geregeld worden. Het aantal adventisten was destijds nog heel beperkt en de kerk was niet officieel erkend.

Wij kwamen de minister vragen om die erkenning te verlenen. Hij liet weten dat de nieuwe wetten hem ertoe dwongen die erkenning te verlenen, maar dat hij dat niet van harte zou doen. Wij vroegen welke problemen hij zag. Hij vertelde toen dat hij een rooms-katholieke gelovige was en dat hij vanwege zijn geloof een flink aantal jaren in een gevangenenkamp had doorgebracht. Zijn geloof was heel belangrijk voor hem. Maar hij had herhaaldelijk van de adventisten gehoord dat hij tot “Babylon” behoorde en geen echte christen was. Wij boden onze welgemeende verontschuldigingen aan en onderstreepten dat die niet de officiële opvatting was van de Adventkerk.

Ik moest aan deze ervaring denken bij het lezen van de kortgeleden uitgekomen autobiografie van Tomás Halík, een Tjechische katholieke priester, van wie een aantal boeken ook in het Nederlands verscheen. Hij vertelt hoe hij christen werd, psychologie en theologie ging studeren en priester werd. Lange tijd kon had hij ook een andere baan en kon hij zijn priesterschap alleen in het diepste geheim uitoefenen. Met groot gevaar voor zijn leven speelde hij een belangrijke rol in de ondergrondse kerk tijdens de Sovjetbezetting. Zijn verhaal van hoe hij jarenlang ondanks zware vervolging zijn kerk diende en zijn geloof trouw bleef is indrukwekkend. Zijn theologie mag vanuit mijn adventistisch perspectief op een aantal punten niet kloppen, maar dat doet geen afbreuk aan het grootst mogelijke respect dat ik voor hem als medechristen heb.

In de Sovjettijd hebben ook veel adventisten intense moeilijkheden doorstaan vanwege hun geloofsovertuiging. Dr. Daniel Heinz, hoofd van het archief voor de geschiedenis van het adventisme aan de adventistische Friedensau Universiteit in Duitsland, onderzoekt al jaren het lot van onderdrukte en vervolgde adventistische kerkleden in de voormalige Sovjet-Unie. Met een team van Russisch sprekende afgestudeerde studenten probeert hij de adventistische slachtoffers van de Goelag te identificeren door de oude ledenlijsten van plaatselijke Sovjet-gemeenten in het hele land te vergelijken met gegevens in de archieven die nu toegankelijk zijn. Uit het onderzoek blijkt dat meer dan 4.000 adventisten destijds door onderdrukking en vervolging het leven hebben verloren. Dit aantal was ongeveer een derde van het totale aantal kerkleden in de voormalige Sovjet-Unie.

We moeten de verschillen in opvattingen tussen christenen van diverse pluimage niet bagatelliseren. Maar die verschillen vallen weg als we denken aan wat christenen met verschillende theologische opvattingen ervoor over hebben gehad om hun geloof trouw te blijven. Ik ben er zeker van dat ook God er zo over denkt.

De meeste Nederlanders (en heel veel andere Europeanen) kijken met verbazing naar het overgangsproces van de ene Amerikaanse regeringsperiode naar de volgende. Dat er andere ministers komen en een reeks andere personen op belangrijke posten moet worden benoemd, ligt voor de hand, vooral als er een andere partij aan de macht komt. Maar dat er zo’n 4,000 personen moeten worden vervangen komt de stabiliteit van het regeringsapparaat niet ten goede. Maar zo werkt het system en het is dus een enorme klus waar de nieuwe president en zijn team voor staat.

Inmiddels zijn de eerste topfunctionarissen door de a.s. president benoemd. Hij is begonnen met het inlossen van zijn belofte dat zijn regeringsteam qua etnische samenstelling en gender-verdeling een afspiegeling zal zijn van de Amerikaanse bevolking. Dat bleek o.a. uit het feit dat hij een Latino benoemde als de minister van Binnenlandse Veiligheid, een zwarte vrouw als Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties en een andere vrouw als minister van financiën. Wat verder vooral opvalt bij het eerste groepje ministers dat nu genomineerd is, is hun jarenlange bestuurlijke ervaring. Biden kiest duidelijk voor mensen met een bewezen track record en mannen en vrouwen die hij kent en vertrouwt.

Maar daarbij komt wel een ander aspect naar voren. De gemiddelde leeftijd van Biden’s team is nogal hoog. Niet alleen is de aanstaande president nu 78 jaar, maar ook twee anderen die nu genomineerd zijn voor hoge regeringsposten zijn een stuk in de zeventig. Ik moet bekennen dat ik naar dat aspect kijk met gemengde gevoelens. Joe Biden heeft benadrukt dat deze mensen over een enorme ervaring beschikken. Dat is bij deze mensen duidelijk het geval. Maar we moeten niet vergeten dat oudere mensen lang niet altijd meer ervaring hebben dan mensen die veel jonger zijn. Ik ken leeftijdgenoten die er prat op gaan dat zij veel ervaring hebben maar feitelijk bestaat die ervaring uit een levenslange herhaling van steeds hetzelfde, waardoor zij in feite heel weinig hebben geleerd. En oudere mensen worden uiteraard meer kwetsbaar en vormen daarbij een risico wat hun gezondheid betreft, en zij zien ook in de meeste gevallen hun energie geleidelijk aan afnemen. Maar aan de andere kant vind ik het feit dat oudere mensen nog steeds gewaardeerd worden en dat van hun kunde en ervaring gebruik wordt gemaakt heel inspirerend. Het geeft me het gevoel dat ik, nu ik even oud ben als Biden, wellicht toch ook nog wel hier en daar een bijdrage kan leveren. Alles bij elkaar genomen lijkt het mij goed dat ook qua leeftijdsopbouw een regeringsapparaat een afspiegeling is van de maatschappij. Maar naast ervaring zijn ook andere kwaliteiten van belang die vooral door jongere generaties worden ingebracht.

De wereldwijde Adventkerk bereidt zich momenteel voor op de leiderschapsverkiezingen die over circa zes maanden gaan plaatsvinden. Daarbij is het ook van belang dat een nieuw team dat de kerk gaat leiden een afspiegeling is van de totale kerk—niet alleen wat nationaliteit en etnische afkomst betreft, maar ook met een veel groter aandeel van vrouwen dan nu het geval is en met een goede afspiegeling van de theologische diversiteit in de kerk. Een absolute vereiste is daarbij dat de leden van het benoemingscomité inzicht hebben in welke potentiele leiders wereldwijd beschikbaar zijn. De realiteit is helaas dat in het verleden de circa 300 “kiesmannen” en “kiesvrouwen” van de kerk vooral moesten afgaan op “voorgekookte” lijstjes en op voorstellen van de nieuw gekozen president die (net als in het Amerikaanse politieke stelsel) een (te) grote stem heeft in het samenstellen van het nieuwe team (en soms zelfs een veto uitspreekt). Zou er niet in de kerk een aantal mensen gevonden kunnen worden met een breed internationaal netwerk, die profielen van zo’n honderd (of meer) geschikte kandidaten, die de diversiteit van de kerk weerspiegelen, kunnen verzamelen en die informatie tijdig aan alle leden van het benoemingsgcomite kunnen sturen? Het zou een geweldige hulp kunnen bieden bij hun taak in mei 2021.